تصاویری وحشتناک از شبیه‌سازی کوسه‌های ماقبل تاریخ/ عکس

پنج میلیون سال پیش، کوسه‌های شکارچی عظیم موسوم به مگالودون بر اقیانوس‌های جهان حکمرانی می‌کردند. دندان‌های عظیم این‌گونه‌ که در سال ۱۸۴۳ در رسوب‌های ساحلی کشف شدند الهام‌بخش نام مگالودون بودند که تا امروز روی این کوسه باقی مانده است.

با وجود شهرت مگالودون، پرسش‌های زیادی درباره‌ی اندازه و شکل دقیق آن‌ وجود دارد. ازآنجاکه بخش زیادی از اسکلت کوسه‌ها را غضروف تشکیل می‌دهد، فسیل این گونه‌ها به‌ندرت باقی می‌مانند بنابراین تخمین دانشمندان تفاوت‌های چشمگیری با یکدیگر دارند. براساس اندازه‌ی دندان و مقایسه با گونه‌های زنده‌ای مثل کوسه‌های ماکرل و کوسه‌ی بزرگ سفید، طول مگالودون از ۱۰ تا ۱۸ متر تخمین زده شده است.

اما مدلسازی سه‌بعدی جدید کوسه که در مجله‌ی Science Advances منتشر شد، نشان می‌دهد مگالودون احتمالاً بزرگ‌تر و سریع‌تر از حد تصور بوده است.

بازسازی هنری مگالودون اوتودوس در حال شکار گونه‌ای از نهنگ آبی در دوره‌ی پلیوسین

کاتالینا پیمینتو، دیرینه‌شناس دانشگاه سوانسا در ولز در سال ۲۰۱۴ با جان هاچینسون، کالبدشناس کالج سلطنتی دامپزشکی در لندن ملاقات کرد. دکتر هاچینسون متخصص مدلسازی کامپیوتری جانوران منقرض‌شده است. این دو برای ساخت مدل‌ کامپیوتری سه‌بعدی از مگالودون با یکدیگر همکاری کردند. این مدل براساس اسکن‌های ستون فقرات این حیوان که در سال ۱۸۶۰ کشف شدند، ساخته شد. آن‌ها از دندان‌های مگالودون و اسکن کامل بدن کوسه‌ی بزرگ سفید، نزدیک‌ترین گونه‌ی زنده‌ی مشابه مگالودون استفاده کردند.

مدل حاصل، جانوری ۶۷ تنی با طول ۱۵ متر تقریباً به بزرگی کوسه‌نهنگ است. به عقیده‌ی دکتر پیمنتو، شاید مگالودون‌های بزرگ‌تری هم وجود داشتند زیرا مهره‌های فسیلی دیگری وجود دارند که ۵۰ درصد بزرگ‌تر از مدل به‌کاررفته در مدل هستند و براساس این مهره‌ها، طول مگالودون به ۲۰ متر می‌رسید که حتی از نهنگ گوژپشت فعلی هم کشیده‌تر است. آرواره‌های مگالودون مدل می‌توانند به اندازه‌ای باز شوند که یک نهنگ قاتل ۸ متری را تنها با چند بار تلاش ببلعند.

اما این مدلسازی کامپیوتری چقدر مطمئن می‌تواند باشد؟ به باور دکتر هاچینسون: «این بازسازی‌ها زمانی خوب عمل می‌کنند که بر حیوانات زنده‌ای اعمال شوند که جرمشان را می‌دانیم درنتیجه به‌طور کلی خوب هستند.» این مسئله به‌ویژه با توجه به تغییرات طبیعی اندازه در بین حیوانات مجزا صادق است.

بازسازی سه‌بعدی سر مگالودون براساس جمجمه‌ی کارکارودون مگالودون، از بدن کامل گونه‌ی کارکارودون برای بازسازی مگالودون استفاده شد که شامل شبکه‌ای چندگوشه‌ای از مگالودون و تصویرسازی مگالودون با دهان باز بود.

اما برخی پژوهشگرها اشاره می‌کنند که مدل بر پایه‌ی فرضیه‌هایی درباره‌ی مگالودون‌ها است که در سوابق فسیلی تأیید نشده‌اند. به باور کنشو شیمادا، استاد دیرینه‌شناسی دانشگاه دی‌پاول شیکاگو: «اندازه و شکل دیگر اجزای اسکلتی مثل جمجمه، آرواره‌ها و باله‌ها بر پایه‌ی حدس و گمان هستند.»

اگر مدل تیم دقیق باشد، می‌تواند اطلاعاتی را درباره‌ی سرعت حرکت شکارچیان عظیم و همچنین اشتهای آن‌ها ارائه کند. براساس یافته‌ها، سرعت حرکت مگالودون‌ها ۵ کیلومتر بر ساعت بود. این سرعت بالاتر از ۳۳ گونه‌ی کوسه‌ی دیگری است که در این پژوهش بررسی شدند. از میان گونه‌های موجود، کوسه‌ی سالمون با رکورد ۳ کیلومتر بر ساعت، بالاترین سرعت طی مسیر را دارد.

کوسه‌ی بزرگ سفید که سرعت کمتری نسبت به مگالودون دارد، می‌تواند برای یافتن طعمه‌های فصلی مسافت نزدیک به ۱۱ هزار کیلومتر را بدون توقف طی کند، درنتیجه حداکثر مسافت‌ بدون توقف مگالودون بسیار بیشتر از این مقدار بوده است. در واقع این گونه‌ها برای فراهم کردن غذا مجبور به طی چنین مسافتی بودند. با اینکه بقایای فسیلی پرو نشان می‌دهند مگالودون گاهی فوک‌ها را شکار می‌کرد، اندازه‌ی بدن بزرگ کوسه و نیازهای انرژی او نشان می‌دهند این کوسه به‌شدت به طعمه‌ای پرکالری مثل وال‌ها نیاز داشته است.

به باور دکتر هاچینسون، در اکوسیستم‌های مدرن، جانوران مهاجر بزرگ نقش مهمی در جریان غذایی سراسر جهان (تغذیه‌ی ذخیره‌شده در لاشه یا مدفوع) ایفا می‌کنند. مگالودون به‌عنوان یک ابرشکارچی میان‌اقیانوسی احتمالاً نقش مشابهی را در اکوسیستم اقیانوسی ده‌های میلیون سال پیش ایفا می‌کرد. در آن زمان سطح دریاها اندکی بیشتر از زمان حال بود.

اما شکارچی‌های رأس هرم اغلب به شکل منحصربه‌فردی نسبت به دنیای متغیر آسیب‌پذیر هستند. افزایش یخ‌های قطبی در عصر پلیوسین، به تغییرات متناوب سطح دریا و از دست رفتن زیستگاه‌های مهم ساحلی انجامید و احتمالاً به همین دلیل مگالودون مجبور شد مسیر رقابت با کوسه‌های کوچکتری مثل کوسه‌ی بزرگ سفید را در پیش بگیرد. آخرین گونه‌های این شکارچی عظیم در حدود سه میلیون سال پیش ناپدید شدند. به باور دکتر پیمنتو:

می‌توان تصور کرد که انقراض این گونه چه تأثیر بزرگی بر شبکه‌های غذایی بالا به پائین جهانی داشت

بنابراین مدل پژوهشگران نشان می‌دهد که مگالودون نه‌تنها از نظر فیزیکی بزرگ‌تر از حد تصور بوده است بلکه احتمالاً نقش مهم‌تری را در سیستم‌های اقیانوسی ایفا می‌کرد.

۲۲۷