«حاشیه‌های فمینیستی قرآن» تجدید چاپ شد

به گزارش خبرنگار مهر، نشر کرگدن چاپ دوم کتاب «حاشیه‌های فمینیستی قرآن» اثر عایشه هدایت‌الله را با ترجمه مشترک مرضیه محصص و نفیسه دانش‌فرد در ۳۳۶ صفحه و بهای ۱۵۰ هزار تومان منتشر کرد. چاپ نخست این کتاب شهریور ۱۴۰۰ به بهای ۷۵ هزار تومان منتشر شده بود. «حاشیه‌های فمینیستی قرآن» یکی از مجلدات مجموعه «اسلام پژوهی» نشر کرگدن است که با دبیری مهرداد عباسی منتشر می‌شود.

تفسیر فمینیستی شاخه‌ای از تفسیر معاصر است که در آن قرآن، برخلاف آثار تفسیری پیشامدرن، به‌شکل کامل از ابتدا تا انتها تفسیر نمی‌شود، بلکه آیاتی با توجه به ارتباطشان با مضامین موردعلاقه مفسر انتخاب می‌شوند و مفسر این آیات را در ارتباط با هم تفسیر می‌کند تا برخورد عمومی‌تر قرآن را با مضامین برگزیده‌اش روشن کند. آن دسته از تفاسیر فمینیستی که در این کتاب بررسی شده‌اند همگی در چند نکته مشترک‌اند: نسبت دادن شخصیتِ کامل انسانی و عاملیت اخلاقی به زن مسلمان در چهارچوب قرآن، کلام الاهی دانستن قرآن و باور به پایبندی قرآن به اصل برابری تمامی انسان‌ها، اعم از مرد و زن.

عایشه هدایت‌الله، در ابتدا، پژوهش خود را با این پیش‌فرض رایج فمینیسم اسلامی آغاز می‌کند که قرآن از هر اتهامی درباره بدرفتاری با زنان مسلمان مبراست و مسئول بی‌عدالتی‌های احتمالی در حق زنان خودِ مسلمانان‌اند نه متن مقدس آنها. اما او در جریان پژوهش از چهارچوب فمینیستی رایج فاصله می‌گیرد و به این نتیجه می‌رسد که شاید نظریه فمینیسم اسلامی که بر اصل بدیهیِ بهنجاری برابری جنسیتی در قرآن استوار است به بن‌بستی نظری رسیده است. او به‌عنوان یک مسلمان می‌خواهد اگر به نمونه‌هایی در متن قرآن برخورد که معانی غیرمنتظره‌ای برایش داشت، با آنها صادقانه‌تر مواجه شود و از تحمیل معانی برابری‌طلبانه به متن پرهیز کند.

«حاشیه‌های فمینیستی قرآن» که با عنوان انگلیسی «Feminist Edges of the Qur'an» برای نخستین بار در سال ۲۰۱۴ میلادی منتشر شد، مهم‌ترین اثر عایشه هدایت‌الله است. این کتاب در واقع محصول سال‌ها کاوش نویسنده در آثار زن‌مدارانه قرآن‌پژوهان است. هدایت‌الله دارای درجه دکترای مطالعات اسلامی از دانشگاه کالیفرنیاست و از سال ۲۰۰۸ تاکنون در آکادمی مذاهب آمریکا دارای کرسی گروه «اسلام، جنسیت و زن» است و آثار مهمی در زمینه گفتمان جنسیت در اسلام و مطالعات منتشر کرده است.