ساختمان «مجله توفیق» در آستانه تخریب

به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، اگر تا به حال به خیابان سپه‌سالار تهران رفته باشید، حتما ساختمانی قدیمی در نبش کوچه بخارا نظر شما را جلب خواهد کرد؛ ساختمانی با سردر آبی رنگِ «شرکت چاپ رنگین» و نمایی آجری که بیشتر شبیه متروکه‌ای است که هر لحظه ممکن است در خود فرو ریزد. این ساختمان که به گفته ساکنان قدیمی‌اش بیش از ۹۰ سال قدمت دارد، چند سالی میزبان یکی از مجله‌های قدیمی تهران به نام «توفیق» بوده که در تاریخ طنز مطبوعاتی ایران نامی معتبر، مؤثر و شناخته شده است.

سرگذشت این ساختمان قدیمی که در دهه‌های گذشته به انبار چاپخانه تبدیل شده بود، چندان هم خوش نبوده و چند سالی است که گرفتار طمع مالک خود شده و بخشی از آن تخریب شده است. مالک ساختمان مجله توفیق همچنان قصد دارد بنا را کاملا تخریب و پاساژی را جایگزین کند، اما به نظر می‌رسد مخالفت‌های میراث فرهنگی و واکنش‌های رسانه‌ها، دوستداران میراث فرهنگی و افرادی که روزی در این ساختمان آمد و شد داشتند و بخشی از دفتر زندگی‌شان اینجا ورق خورده، فعلا ساختمان توفیق را حتی با وجود فرسایش سر جای خود نگه داشته است.

در ورودی مجله توفیق از باغ سپه‌سالار

ساختمان توفیق در حالی‌ که وضعیت اسفناکی دارد، در شرایطی کاملا بلاتکلیف به حال خود رها شده است، گویی دنبال این هستند که اگر مجوز تخریب آن از سوی شهرداری صادر نشود و اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی استان تهران از مخالفت خود با تخریب ساختمان دست نکشد، ساختمان تدریجی دچار فرسایش شده و در نهایت تخریب شود تا کار مالک هم آسان شود.

درِ حیاط ساختمان مجله توفیق معمولا باز است، آخرین روزهای گرم ماه مرداد ۱۴۰۱ است، تعدادی مرد در ساختمان حضور دارند، داخل حیاط که می‌شوم، همان ابتدای ورودی با واکنش یکی از آن‌ها مواجه می‌شوم، می‌پرسد «کجا؟» از ساختمان می‌پرسم که الان در چه وضعیتی قرار دارد، از پاسخ دادن امتناع می‌کند، اما بعد می‌گوید: «به‌زودی تخریب می‌شود.»

بخشی از تخریب و فرسایش ساختمان مجله توفیق

خودش را یکی از کارمندان ساختمان معرفی می‌کند و با تاکید جمله‌اش را ادامه می‌دهد: «ورود افراد به این ساختمان ممنوع است. خطر ریزش دارد.» می‌گویم که در حال تهیه گزارشی از خانه‌های قدیمی هستم و فقط می‌خواهم عکس از ساختمان بگیرم، مانع می‌شود و ادامه می‌دهد: «این ساختمان نه قدیمی است و نه تاریخی. چند سال هم الکی میراث فرهنگی روی آن دست گذاشت و کار به شکایت کشید اما پول دادیم و به‌زودی مجوز تخریب را می‌گیریم. این ساختمان تخریب می‌شود. اینجا چیزی برای عکس گرفتن ندارد، در این محله خانه قدیمی زیاد است، برو از آن‌ها عکس بگیر.» بعد به سمت بیرون ساختمان راهنمایی می‌کند و در را پشت سر می‌بندد.

وضعیت نمای پشتی ساختمان مجله توفیق

در ورودی مجله توفیق از باغ سپه‌سالار

برای پیگیری از وضعیت ثبت و حفاظت ساختمان مجله توفیق و بررسی ادعای جدید مالک کنونی درباره گرفتن مجوز تخریب، سراغ معاون میراث فرهنگی استان تهران می‌رویم، به رغم تماس‌ها و ارسال پیام‌ها مکرر، اما محسن سعادتی پاسخ‌گو نیست.

ماجرای ساختمان را از رییس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران پیگیر می‌شویم که آیا شهرداری مجوز تخریب باقی مانده ساختمان توفیق را صادر کرده است و شواری شهر در این‌باره چه پیگیری‌ایی داشته که احمد علوی، این‌طور به ایسنا پاسخ می‌دهد: ماجرای ملک روزنامه توفیق از این قرار است که در سال ۱۳۹۴ یا ۱۳۹۵، مالک اقدام به پرداخت عوارض تخریب و نوسازی می‌کند، اما زمانی که شهرداری برای صدور پروانه از میراث استعلام می‌گیرد، مشخص می‌شود ملک واجد ارزش بوده و تخریب آن ممنوع می‌شود.

او ادامه می‌دهد: شهرداری پروانه تخریب را صادر نمی‌کند، اما مالک با مراجعه به دیوان عدالت، رأی ابطالِ واجد ارزش بودن ملک را می‌گیرد تا برای تخریب اقدام کند که در پی این اقدام، میراث فرهنگی ملک را در فهرست ثبت آثار ملی می‌برد و شورا رأی به ثبت آن در فهرست میراث ملی می‌دهد، اما آن‌گونه که اطلاع کسب کردم ساختمان توفیق هنوز ثبت ملی نشده و در حد همان رأی شورا باقی مانده است.

رییس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر درباره اقدامات اخیر مالک ساختمان توفیق نیز می‌گوید: در خردادماه امسال (۱۴۰۱) مالک دوباره برای صدور پروانه درخواست می‌دهد که شهرداری در مکاتبه با میراث فرهنگی و با استدلال به رأی شورا، تخریب را ممنوع اعلام می‌کند، اما مالک این بار بدون مجوز و به صورت غیرمجاز اقدام به تخریب ملک می‌کند که همکاران ما در شهرداری منطقه ۱۲ مانع آن می‌شوند، حتی این ممانعت از تخریب به بازداشت مالک نیز ختم می‌شود.

علوی اضافه می‌کند: مالک ساختمان توفیق چند روز قبل و دوباره اقدام به جمع آوری سقف بنا می‌کند که بار دیگر همکاران ما با حکم قضایی از این عمل ممانعت می‌کنند و ملک پلمب می‌شود. هفته قبل جلسه‌ای در دادسرا با حضور مالک برگزار شد که قرار شد کتبا به مالک علت عدم امکان صدور پروانه تخریب و نوسازی اعلام شود تا مالک از طریق دیوان عدالت اداری یا وزارت میراث فرهنگی پیگیر امور شود. این میان مالک تصور کرده است با توجه به مبلغی که به عنوان عوارض پرداخت کرده است می‌تواند با تخریب غیرمجاز، شهرداری را مجبور به صدور پروانه کند، در صورتی که شهرداری تا زمانی که رأی میراث پابرجا باشد از تخریب ملک جلوگیری خواهد کرد.

نشریه توفیق، هفته‌نامه فکاهی و طنزآمیز فارسی‌زبان کشور با حدود نیم قرن فعالیت از سال ۱۳۰۲ تا ۱۳۵۰ خورشیدی بود. این مجله در شب‌های جمعه منتشر می‌شد و در تاریخ طنز مطبوعاتی ایران یک نام معتبر و مؤثر شناخته می‌شود.