مریخ آن گونه که ما فکر می‌کنیم قرمز نیست

مریخ‌نورد "استقامت" به دانشمندان کمک کرد تا سنگ‌های لایه‌ای (مانند تصویر اصلی) را در دهانه جیزرو در سطح مریخ مطالعه کنند. دانشمندان ابتدا تصور می‌کردند که آن‌ها سنگ‌های رسوبی هستند، اما بررسی‌های بیشتر نشان داد که آن‌ها سنگ‌های آذرین و گدازه‌های جامد هستند. این سنگ‌ها شواهدی از برهمکنش با آب، اما به صورت محدود را نشان می‌دهند. قدمت آن‌ها به حدود چهار میلیارد سال قبل می‌رسد و این شواهد اطلاعاتی از شرایط اولیه این سیاره ارائه می‌دهد.

شن‌های مریخ ممکن است در واقع سبزتر از آن چیزی باشند که دانشمندان فکر می‌کردند. مشاهدات جدید مریخ‌نورد استقامت نشان می‌دهد که سیاره سرخ دارای همان نوع سنگ‌هایی است که سواحل زمین را به رنگ سبز تیره تبدیل می‌کنند.

از زمانی که انسان‌ها به کاوش مریخ پرداخته‌اند هرگز رنگ آن چندان برای آن‌ها سوال برانگیز نبوده است. اکنون که مریخ نورد استقامت در دهانه جیزرو فرود آمده است، دانشمندان در حال کشف لایه‌های جدیدی در تاریخ زمین شناسی مریخ هستند. استقامت در ۱۸ فوریه سال ۲۰۲۱ روی مریخ فرود آمد و دهانه جیزرو به عنوان محل فرود آن انتخاب شد. دانشمندان سیاره‌شناسی و اخترزیست‌شناسان باور دارند که چنین محیطی، میلیارد‌ها سال پیش برای حیات سودمند بوده است.

محققان دانشگاه پردو می‌گویند، انتظار داشتند سنگ‌های رسوبی که توسط رودخانه‌ها شسته شده و در کف دریاچه باستانی انباشته شده‌اند را در دهانه آتشفشان پیدا کنند، اما چیزی که کاوشگر در واقع پیدا کرد، سنگ آتشفشانی بود که از دانه‌های بزرگ الیوین (olivine) تشکیل شده بود.

"راجر وینز" (Roger Wiens) دانشمند سیاره‌شناسی که طراحی و ساخت SuperCam مریخ نورد استقامت را رهبری می‌کرد در این مطالعه نمونه‌های سنگ را تجزیه و تحلیل و منشا آن‌ها را تعیین کرد. "بریونی هورگان" (Briony Horgan) نیز که یکی از نویسندگان این مطالعه است، به انتخاب دهانه جیزرو به عنوان محل فرود کاوشگر کمک کرده بود.

وینز گفت: ما متوجه شدیم که این سنگ‌های آذرین لایه‌ای که در آنجا مشاهده کردیم با سنگ‌های آذرینی که این روز‌ها روی زمین داریم متفاوت هستند. آن‌ها بسیار شبیه سنگ‌های آذرین روی زمین در اوایل زمانی که تشکیل شدند، هستند.

شاید مریخ میلیارد‌ها سال پیش شبیه زمین بوده است

سنگ‌ها و گدازه‌هایی که مریخ نورد استقامت کشف کرد تقریبا چهار میلیارد سال قدمت دارند. سنگ‌های مشابه آن سنگ‌ها که روی زمین وجود دارند، به دلیل صفحات تکتونیکی فعال سیاره ما و میلیارد‌ها سال قرار گرفتن در معرض باد و آب، به طرز باورنکردنی دچار هوازدگی و خوردگی می‌شوند. با این حال، در مریخ، صخره‌ها در شرایط طبیعی قرار دارند و این امر بررسی آن‌ها را بسیار آسان‌تر می‌کند.

نویسندگان این مطالعه گفتند که درک تکامل و تاریخچه سنگ‌های مریخ ممکن است بینش‌های جدیدی را در مورد تاریخ باستانی این سیاره ارائه دهد و ممکن است کشف کنند که آیا سیاره سرخ زمانی حیاتی مانند زمین را پشتیبانی می‌کرده یا خیر و آیا میلیارد‌ها سال پیش سطح سیاره مریخ مشابه سطح سیاره ما بوده است یا خیر.

هورگان گفت: یکی از دلایلی که ما درک دقیقی از مکان و زمان پیدایش حیات روی زمین نداریم این است که آن سنگ‌ها عمدتا از بین رفته‌اند، بنابراین بازسازی محیط‌های باستانی روی زمین واقعا دشوار است. صخره‌هایی که استقامت در جیزرو بر روی آن‌ها می‌چرخد، میلیارد‌ها سال است که روی آن سطح قرار دارند و منتظرند تا ما به آن‌ها نگاه کنیم. این یکی از دلایلی است که مریخ آزمایشگاه مهمی برای درک منظومه شمسی اولیه است.

آیا هنوز هم ممکن است حیات در مریخ وجود داشته باشد؟

یکی از دلایلی که دانشمندان دهانه جیزرو را انتخاب کردند، جستجوی نشانه‌هایی از حیات در مریخ است. کشف پتانسیل برای محیط‌های قابل سکونت در مکانی غیرقابل سکونت مانند جریان‌های گدازه‌ای دهانه جیزرو، این امید را ایجاد می‌کند که دانشمندان بتوانند حیات ارگانیک را در سنگ‌های رسوبی این سیاره پیدا کنند.

هورگان در ادامه افزود: ما از دیدن نتایج بهتر در مورد مواد ارگانیک و محیط‌های قابل سکونت باستانی هیجان زده هستیم. ابزار‌هایی که ما روی مریخ نورد داریم بسیار حیاتی هستند، زیرا ما نمی‌توانیم آن سنگ‌ها را از نزدیک مشاهده کنیم و از همه ابزار میکروسکوپی شگفت انگیز خود برای بررسی دقیق آن‌ها استفاده نکردیم، اگر این ابزار مریخ نورد نبودند درک منشأ این سنگ‌ها غیرممکن بود.

یافته‌های این مطالعه در دو مجله Science و Science Advances منتشر شده است.

باشگاه خبرنگاران جوان فضای مجازی دريچه فناوری