آتش نشانی را به ارزیابی ایمنی سازه ها چه!

البته باید سعی کنم کمتر اخبار بخوانم و به خبرها کمتر نگاه کنم، چون واقعا مسایل آنقدر در برخی موارد مسخره شده است که یا باید غصه خورد و مُرد و یا ایراد گرفت و خون دل خورد ! که در عمل نتیجه یکی است ؟

این خبر را در سایت یک خبرگزاری دیدم، تیترش جالب و هماهنگ با رشته تخصصی ام آمد وقتی خواندم دیدم چقدر ما درباره مسائل بسیار حیاتی و مهم ایمنی از مرحله واقعا دوریم و چقدر از عدم آگاهی های عمومی در رنجیم ! و چقدر بابت آن از مردم سو استفاده می شود ! حتی انگیزه نوشتن در این سطح پایین هم، اگر نبود برای هشدار هموطنان، دیگر بی فایده بنظر می آمد ! اول اصل خبر،

‏برج-های-فرمانفرماییان-در-لیست-ناایمن-ها-ضد-زلزله-اما-پرخطر

چه تیتر عالی و بی نقصی ! نا ایمن ولی ضد زلزله ! فرازهایی از این خبر غوغا:

١- مدیر عامل محترم مجموعه استحکام بنا را بشرح ذیل تایید می فرمایند؟

٢- برج‌های ونک‌پارک پایان کار ۲۰۰ ساله دارند و در برابر زلزله‌ای با قدرت حدود ۷ ریشتر هم مقاومند.

٣- او برای این ادعایش گواهی هم می‌آورد: «در زلزله بزرگی که چند سال پیش پایتخت را لرزاند هیچ‌یک از دیوارهای برج حتی یک ترک هم برنداشت و ساکنان هیچ لرزشی احساس نکردند.»

٤- ادامه می‌دهد: «مدتی پیش می‌خواستیم پرده خانه‌ را عوض کنیم باید میل‌پرده‌های جدید نصب می‌کردیم. نصاب هر کاری کرد با دریل معمولی نتوانست دیوار را سوراخ کند. دریل صنعتی آورد. این برج ستون‌های محکم‌ دارد. ما برای نصب کردن یک تابلو هم دردسر داریم. وقتی دیوارهای ساختمان آنقدر محکم است چطور می‌تواند ناایمن و احتمال ریزش داشته باشد؟!»

٥- او تأکید می‌کند: «این برج‌ها کاملاً براساس استاندارهای روز دنیا طراحی شده،

٦- تا امروز که حدود ۳۰ سال از ساخت این مجتمع می‌گذرد، حتی یک حادثه آتش‌سوزی اینجا ثبت نشده است.»

٧- مثلاً به ما گفته‌اند شبکه سیم‌کشی برج را که تمام سیم‌های طبقات از رد می‌شود و مشبک است باید ببندیم. مگر می‌شود روی چیزی که ساخته شده دوباره سقف گذاشت. کارشناس ما می‌گوید این کار استحکام ساختمان را ضعیف کند.» و حرفی از نیاز به ١٥ ملیارد تومان برای ایمن سازی !؟

مختصر می نویسم، ساختمانی که از طرف آتش نشانی نا ایمن معرفی شود نا ایمن از بابت ضعف سازه ای و مقاومت مثلا در برابر زلزله به هیچ وجه نیست. در این موارد باید دانست که حتما برخی از ضوابط آتش نشانی رعایت نشده است لذا صریحا عرض می کنم آتش نشانی از این بابت سوء استفاده از نا آگاهی عموم کرده و کار نا صوابی را انجام می دهد. و از اینکه اعلام نمی کند که از نظر آتش سوزی نا ایمن است و کلمه کلی "نا ایمن" را بکار می برد و سپس مردم را به هزینه کردن ١٥ ملیارد تومان آن هم شاید شرکت و افراد معتمد خود وا می دارد پسندیده نیست! با این ادعای کلی افراد و مردم را ملزم به کارهایی می کند که در بیشتر موارد شاید هم نیاز نباشد. با این کلی گویی درباره ساختمانهای نا امن پس از ریزش سازه ای متروپل و نه آتش، سازمان آتش نشانی آشوبی بی خودی و فرصت طلبانه در شهر ایجاد کرد که شاید تا چند دهه نتوان جمع اش کرد! این کار یک سو استفاده غیر مستقیم و بسیار غیر قانونی می باشد و حرام است! یک ساختمان در برابر انواع نیروها مثل زلزله، باد، طوفان، انفجار، آتش و ده ها نیروی دیگر و یا ترکیب خاص آنها می تواند نا ایمن باشد، پس کلمه کلی نا ایمن جفا به دانش و خرد مردم و احاله کردن یک بحث غیر علمی و غیر ضرروری کلی، به دادستانی جفا به دادستانی است. تا جایی که دادستان محترم کشور به وضوح فرمودند:

"نظارت بر ایمنی ساختمانها وظیفه شهرداری هاست نه دستگاه قضا "

در خصوص نظرات مدیر محترم مجتمع هم باید نکاتی را بشرح ذیل عرض کنم که انشا الله مفید و چراغ راهی برای آینده مجتمع باشد:

منظور از پایان کار ٢٠٠ ساله مفهوم نیست یعنی برای ٢٠٠ سال پابرجا خواهد بود ؟ باور نفرمایید، در ضمن ریشتر ملاک تخریب یا مقاوم بودن بنا نیست. حدودا ٧ ریشتر ! هم حقیقتا نمی شود گفت کدام ساختمان خواهد ریخت یا مقاوم خواهد بود مگر با محاسبات پیچیده و دقیق روز که فرمودید؟ در ضمن فرمودید ٣٠ سال از عمر ساختمان گذشته و در آن روزها آیین نامه زلزله ای مصوب نداشتیم و بندی از آیین نامه بارگذاری ٥١٩ که عموما هم لحاظ نمی شد ملاک عمل بود. در همین راستا زلزله چند سال پیش تهران هم زلزله ای نبود که بشود روی آن اصلا بعنوان معیاری برای مقاوم بودن حساب کرد! ساختمان های خشتی تهران هم ترک بر نداشتند همان گونه که تقریبا انتظار می رفت لذا ملاک خوبی برای مقاوم بودن و ضد زلزله بودن مجتمع اصلا نیست. همین طور محکم بودن دیوار ها و مشکلات نصاب پرده، این خود دلیلی بر مشکلات محتمل سازه می تواند باشد ! ناگفته نماند فقط با نگاه به تصاویر نما ها، ایرادات اساسی و محتمل درباره مقاوم نبودن سازه در برابر زلزله می بینم!

در آخر هم عرض کنم، آتش نشانی مجوزی قانونی یا حاکمیتی برای ارزیابی مقاومت سازه در برابر استحکام در زلزله و نیروهای وارده به هیچ وجهی ندارد و بهتر است در همان زمینه آتش سوزی بدون ایجاد رانت غیر مستقیم خود محور در بهبود روش ها و جلوگیری از کشته و مصدوم شدن بهترین جوانان آتش نشان کشور در هر حادثه ای را در دستور کار خود داشته باشد. آنش نشانی را به ارزیابی سازه ای چه ارتباط، صد در صد خلاف قوانین و مقرارت کشوری است، کشور ارگان های متعدد قانونی برای اینکار دارد ! بد نیست انبوهی از مقالات بنده را درباره مشکلات و ضعف های اساسی در مورد آتش نشانی ها، آتش سوزی ها و آموزش ضعیف پرسنل آتش نشان های جان بر کف و فداکار را دوباره و چندین باره عزیزان آتش نشانی در لینک زیر مرور بفرمایند و کار استحکام بنا را به ارگان های ذیربط، مهندسان سازه و زلزله وا بگذارند.

دیگر یادداشت‌های نویسنده را می‌توانید در وبلاگ بخوانید

* استاد نمونه کشور، در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران، بنیانگذار مقاوم سازی و مدیریت بحران در ایران و موسس انجمن زبدگان شهر در کشور

65