بررسی مختصات جنگ شهری/جنگ بعدی آمریکا شهری خواهد بود

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: نشریه آمریکایی «نشنال اینترست» گزارش داد: با وجود اینکه شهرها فقط در ابتدای قرن جاری در محوریت برنامه‌ریزی‌های استراتژیک قرار داشتند اما تحولات سیاسی نشان داده که شهرها همچنان در مرکز ثقل بیشتر درگیری‌ها و جنگ‌های متعارف باقی مانده‌اند. «آنانت میشرا» و «ادوارد سالو» با انتشار گزارشی تحلیلی در نشریه نشنال اینترست نشنال نوشتند: جنگ روسیه و اوکراین دوباره مباحث در مورد وضعیت آینده جنگ مدرن و روندهای مشابه با ماهیت شهری را شعله‌ور کرده است.

تحلیلگران در گزارش خود تاکید کردند: نبردهای در حال وقوع در شهرهای بزرگ اهمیت کنترل استراتژیک را متمایز می‌سازد، در تحولات اخیر، در این زمینه هیچ نمونه‌ای بهتر از نبردهای شدیدی که در موصل، حلب و رقه در سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۸ برای حفظ کنترل به عنوان بخشی از اهداف سیاسی-نظامی گسترده‌تر رخ داد، وجود ندارد.

بخش‌های دیگری از این گزارش را در ادامه می‌خوانیم:

به تازگی رهبران نظامی آمریکا پیش بینی کرده‌اند که نبردهای بعدی شهری در کلان شهرها خواهد بود. ژنرال «چارلز کلارک» Charles Krulak از فرماندهان ارشد بازنشسته نیروی دریایی آمریکا ادعا کرد که اساس جنگ‌های شهری بر مبنای عملیات «طوفان صحرا» پایه ریزی نشده بلکه چارچوب آن براساس نتایج مأموریت‌های جنگی نظامیان آمریکایی در سومالی و تجارب روسیه از جنگ اول چچن پایه ریزی شده است.

این پیش بینی‌ها بر مبنای دو عامل؛ مهاجرت از روستا به شهر و افزایش درگیری‌های درون یک کشور انجام شده است.

تا سال ۲۰۵۰ میلادی، رشد کلی جمعیت جهان در مناطق شهری می‌تواند تا ۲.۵ میلیارد نفر افزایش یابد.

مرکز فرماندهی آموزش و دکترین ارتش آمریکا (TRADOC) نیز بتازگی در گزارشی بر ضرورت فوری شناسایی رویکردهای جایگزین در عملیات شهری تاکید کرده است.

تاریخ همچنان به ما یادآوری می‌کند که جنگ شهری دیگر یک ابزار جنگی نیست، زیرا نبردهای رویارو و محاصره‌های خانه به خانه، تاکتیک‌های جایگزین برای اقدام واحدهای کوچک به یک حمله اصلی به عنوان بخشی از برنامه ریزی گسترده‌تر استراتژیک را ارتقا داده است.

عملیات شهری، مانورهای تاکتیکی بخشی از یک اقدام تهاجمی یا تدافعی در چارچوب برنامه ریزی استراتژیک است که حداقل دو بازیگر را شامل می‌شود و با هدف محاصره یک شهر برای دسترسی به زیرساخت‌های آن انجام می‌شود. سه مورد از عملیات شهری که طی سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۲ میلادی برمبنای این تئوری انجام شده شامل جنگ‌های «کی‌یف اوکراین»، «مراوی فیلیپین» و «موصل عراق» بوده است.

جنگ روسیه – اوکراین ۲۰۲۲

برای تصرف کی‌یف از دکترین استاندارد روسیه استفاده شد که با بمباران این شهر پس از اقدام نیروهای عملیات ویژه ملبس به لباس سربازان اوکراینی در داخل این کشور آغاز شد.

مقامات اوکراینی حدود ۶۰ نظامی را در نبردهای شدید کشتند. پس از بمباران سنگین توپخانه، ستون‌های زرهی روسیه شروع به نزدیک شدن به شهر کردند و قصد داشتند آن را محاصره کنند.

محاصره مراوی در فیلیپین (۲۰۱۷)

محاصره «مراوی» در سال ۲۰۱۷ با حمله نیروهای وابسته به تروریست‌های داعش به این شهر در جنوب فیلیپین پنج ماه طول کشید.

این نبرد شهری یکی از شدیدترین منازعات شهری را در تاریخ این کشور رقم زد. جنگ میان ارتش فیلیپین با طرفداران داعش در شهر جنوبی «مراوی» فیلیپین تعداد ۱۲۰۰ نفر کشته و حدود نیم میلیون نفر بی خانمان برجای گذاشت. جنگ میان نظامیان فیلیپین و گروه‌های «مائوته» و سلفی «ابوسیاف» (وابسته‌های داعش) روی داد.

این نبرد مصداقی برای جنگ‌های نامنظم بود که طی آن نیروهای دولتی برای جنگ نامنظم و نبرد خانه به خانه آموزش دیدند و در این نزاع تمام شهر ویران شد. از نظر جغرافیایی شهر مراوی با ۲۰۰ هزار نفر جمعیت، واقع در جزیره جنوبی «میندانائو» فیلیپین میان محله‌های اکثریت کاتولیک نشین و مناطق تحت سلطه مسلمانان تقسیم شده بود.

گروه‌های تروریستی وابسته به داعش قصد داشتند از جنبه‌های تبلیغاتی نزاع شهری استفاده کنند تا این اقدام سبب شعله‌ور شدن تنش‌های مذهبی در درون منطقه و سایر نقاط جهان شود.

ضدحمله موصل ۲۰۱۷-۲۰۱۶

نبرد موصل بزرگترین نبرد نظامی بود که توسط نیروهای دولت عراق برای بازپس‌گیری شهر از چنگ تروریست‌های داعش که در ژوئن ۲۰۱۴ آن را تصرف کرده بودند، هدایت شد. در واقع پس از حمله به عراق نبرد موصل سخت‌ترین نبرد شهری از زمان جنگ جهانی دوم به بعد بود.

این عملیات با بازپس‌گیری کنترل مناطقی در استان نینوا در اطراف موصل توسط نیروهای عراقی و نیروهای ائتلاف آغاز شد. این نیروها در سه جبهه اصلی خارج از موصل با داعش درگیر شدند و روستاها را یکی پس از دیگری پاکسازی کردند. علاوه بر تلفات قابل توجه نظامیان و غیرنظامیان، موصل در طول حمله ۹ ماهه ویران شد.

هدف داعش در این شهر هیچگاه حفظ کنترل کامل تسلط بر شهر نبود، بلکه این گروه درصدد بود تا با وارد کردن خسارات جدی به ارتش عراق و ایجاد بی‌ثباتی در بغداد، جنگ را طولانی کند.

داعش همچنین سعی داشت با تبلیغات و نشان دادن آسیب‌های وارده به غیرنظامیان اقدام به جذب نیرو برای خود داشته باشد.

با در نظر گرفتن موارد فوق، درک ویژگی‌های اصلی عملیات شهری مهم است:

۱ شهرها و شهرک‌ها در منازعات اهمیت نمادین دارند که این موضوع به تصمیمات دولت‌های مختلف برای پذیرش خسارات زیرساختی و تلفات غیرنظامیان در صورتی که به معنای کنترل مناطق شهری باشد، مرتبط است.

محاصره کی‌یف یکی از این نمونه‌هاست که نشان می‌دهد چگونه تصرف یک پایتخت می‌تواند انگیزه سیاسی افراد را تقویت کند. با این حال، اگر چنین کارزاری با شکست مواجه شود، فرصت‌های زیادی برای تبلیغات فراهم می‌کند، همانطور که در حملات موصل و مراوی شاهد بودیم، نمادگرایی برای گروه‌های تروریستی در جذب نیرو مؤثر بود.

۲- تلفات غیرنظامیان برای تبلیغات حیاتی است. داعش در موصل و مراوی از تلفات غیرنظامیان بهره برداری کرد. جنگجویان داعش از رانندگان و جمعیت غیرنظامی به عنوان سپر انسانی و جلودار برای حمل سلاح و انتقال بمب‌های دست ساز استفاده کردند که به آن‌ها اجازه می‌داد تا مواضع مد نظرخود را مورد حمله قرار دهند.

۳- در سناریوهای پیچیده اهداف فرماندهان نادیده گرفته می‌شد. در اقدامات تهاجمی، فرماندهان باید تلفات عملیات را سنجیده و استفاده از قدرت آتش برتر را در برابر میزان تلفات مورد انتظار از غیرنظامیان، تجزیه و تحلیل می‌کردند. در مراوی و موصل، حملات هوایی و توپخانه عمدتاً به منظور به حداقل رساندن تلفات نیروهای ائتلاف و غلبه بر چالش‌های ناشی از فقدان آموزش‌های جنگی رویارو انجام شد.

۴- جنگ شهری، غیرمتعارف و بداهه است. عملیات تاکتیکی به طور مداوم در طول نبرد تغییر یافته و متحول می‌شود. در مورد اوکراین، نیروهای دفاع سرزمینی از کوکتل مولوتف علیه خودروهای رزمی پیاده نظام استفاده کردند و برای افزایش تحرک، سیستم‌های دفاع هوایی قابل حمل انسان ( MANPADS) بر روی خودروها نصب شد. در موارد دیگر، داعش وسایل نقلیه را با مواد منفجره تجهیز کرد و کارکرد پهپادهای تجاری را برای حملات انتحاری با بستن مواد منفجره به آن‌ها تغییر داد.

آیا ارتش‌های مدرن آماده شده اند؟

نبردهای موصل، مراوی و کی‌یف موضوع وضعیت استقرار نیروها و کمپین‌ها در حملات شهری را مطرح کرده است. در عراق حملات عمدتاً توسط نیروهای عراقی در موصل انجام شد. جنگ درکی‌یف هم نمونه دیگری است که نشان داد بار اصلی ضد حمله تنها بر عهده نیروهای دفاع ارضی اوکراین بود. به همین دلیل، کشورهای عضو ناتو به طور فعال به تقویت توانایی‌های خود از طریق شبیه سازی های آموزشی برای عملیات در جنگ‌های شهری ادامه می‌دهند.

یکی از این ابتکارات، ادغام استفاده از پهپادها با پیاده نظام است. دریک نبرد شهری، درگیری آتش به طور کمی نظم دارد اما در مناطق روستایی این اقدام هزینه‌های بیشتری دارد. در مجموع پهپادها می‌توانند مهمات را در اختیار واحدی قرار دهند که زیر آتش سنگین قرار گرفته است.

به عنوان مثال، اوکراینی‌ها از پهپادها برای تأمین مهمات واحدهای خود استفاده کرده‌اند، اما از کوادکوپترهای کوچک دستی نیز درعملیات شناسایی استفاده شده است.

همچنین نظامیان آمریکا به دنبال مدرن سازی پیاده نظام مکانیزه خود با ادغام پهپادهای کوچک بدون سرنشین با خودروهای جنگی پیاده نظام برای اهداف اطلاعاتی، نظارتی و شناسایی ( ISR) هستند.

اگرچه به نظر می‌رسد ارتش‌های مدرن نیاز به آموزش مؤثر و واقع بینانه را درک می‌کنند، اما همه ارتش‌ها مکانیسم‌های لازم برای حمایت از آن را ندارند.

نظامیان صهیونیست در مورد آموزش یگان‌های خود در محیط‌های شبیه سازی شده بر اساس سناریوهای شهری تاکید دارند. ارتش آمریکا و انگلیس نیز هنوز در حال تدوین یک پلت فرم آموزشی مبتنی بر اکوسیستم شهری هستند.

سایت‌های آموزشی در این زمینه نه تنها برای توسعه مهارت‌های تاکتیکی برای حملات شهری مفید هستند، بلکه به تسلط بر هنر مبارزه رویارو و نزدیک بدون تکیه بر قدرت آتش برتر کمک می‌کنند.

با این وجود، در بسیاری از کشورها در مورد مشارکت در حملات شهری بدبینی وجود دارد و این سوال که آیا باید قدرت آتش قاطع به کار گرفته شود یا نه، محل اختلاف رهبران سیاسی و فرماندهان نظامی است، زیرا فرماندهان نظامی مسئول تلفات نیروهای خود و غیرنظامیان هستند.

در هر صورت عملیات نظامی روسیه در اوکراین به یک جنگ تمام عیار تبدیل شده است که خطر سرایت آن به اروپای شرقی را به همراه دارد. تجارب یاد شده بر این موضوع تاکید دارد که به احتمال زیاد نتیجه جنگ طولانی اوکراین نیز در شهرهایی مانند کی‌یف، خارکیف، خرسون یا ماریوپل تعیین می‌شود.