نماینده مجلس: برخی از اسناد هزینه‌های هنگفتِ احیای دریاچه ارومیه موجود نیست

سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت:

«هزینه‌های زیادی برای احیای دریاچه ارومیه صورت گرفته که بعضی از اسناد آن موجود و برخی دیگر ناموجود است، اما این هزینه‌ها نتیجه‌ای مطلوب را در پی نداشتند.»

تا خرداد ۱۴۰۱ وسعت آب دریاچه ارومیه با ۱۳۰۴ کیلومتر مربع کاهش نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۲۲۷۳ کیلومترمربع رسیده بود. بنا به گفته برخی از کار‌شناسان با ادامه روند کنونی، بین سه تا پنج سال آینده این دریاچه به‌طور کامل خشک خواهد شد. علاوه بر افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف به ویژه بیماری‌های ریوی، خشکی دریاچه ارومیه بر آمار خشونت اجتماعی و تصادف رانندگی در ارومیه و شهرهای اطراف آن نیز اثر مستقیم دارد.

رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در ادامه مصاحبه با ایلنا افزود:

«عمده هزینه‌ها صرف مطالعات تکراری و بی‌حاصل شد و در عمل آنچه می‌بایست رخ‌ می‌داد، رخ نداد.»

به گفته رئیس پیشین ستاد احیای دریاچه ارومیه ۸۵ درصد از دلایل وضعیت کنونی دریاچه ارومیه مربوط به دخالت‌های انسانی بوده و تنها ۱۵ درصد آن ناشی از تغییرات اقلیمی است. سمیه رفیعی گفت:

«قبل از احیای این دریاچه می‌بایست برنامه‌ای جامع برای حفاظت اتخاذ می‌کردیم، اما نه تنها حفاظتی رخ نداد بلکه تخریب‌ها بیشتر شد و تصمیم‌گیری‌های غلطی شامل برداشت‌های غیرمجاز برای توسعه کشاورزی و تغییر نوع کشت رخ داد. از سوی دیگر ایجاد برخی تأسیسات مرتبط با دریاچه مانند پل میانگذری که در داخل دریاچه احداث کردند و با فقدان استانداردهای لازم مانع از چرخش هیدرولوژیک آب شدند و با دو نیم کردن دریاچه، مرگ دریاچه  را تسریع بخشیدند.»

رفیعی در ادامه این مصاحبه یادآوری کرد:

«تصمیمات اشتباهی که وضعیت این دریاچه را به وخامت امروز انداخته است، مربوط به امروز و دیروز و یک دولت و دو دولت نیست بلکه در یک فرایند زمانی و با یک انفعال نظارتی از سوی سازمان محیط زیست و سایر دستگاه‌های نظارتی این وضعیت رخ داده است.»

برخی کارشناسان محیط زیست پیش‌بینی کرده‌اند در صورت خشک شدن دریاچه ارومیه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست‌محیط منطقه تغییر خواهد کرد.

علاوه بر نمک بسیاری از آلودگی‌های شامل فلزات سمی سنگین مورد استفاده در صنعت و مواد سمی مورد استفاده در کشاورزی به آب‌های سطحی و زیر سطحی مرتبط با دریاچه نفوذ کرده‌اند و در صورت خشک شدن دریاچه بسیاری از مواد سمی هوازی شده و خطرات بیماری‌های تنفسی برای زیست‌بوم و مردم منطقه به وجود خواهد آورد. 

پیش‌بینی شده در صورت خشک شدن احتمالی این دریاچه، شاهد بارش باران نمک در بسیاری از استان‌های همجوار باشیم که این امر به به آواره شدن ۱۳ میلیون نفر منجر خواهد شد.

رفیعی همچنین در رابطه با تأثیرات اجتماعی وضعیت کنونی و آینده دریاچه ارومیه گفت:

«تمام اکوسیستم‌هایی که با تخریب یا نابودی آن مواجه بودند، تبعات اجتماعی مختلفی داشتند، الان یکی از مهمترین مسائل ما در کشور و سایر نقاط جهان، مهاجرت‌های اقلیمی است. این بدین معنی است که زیست، کسب و کار و .. مردم در اثر تخریب محیط زیست یا تغییر اقلیم به خطر افتاده و یا از بین رفته و به ناچار به جای دیگری کوچ می‌کنند. مهاجرت بدیهی‌ترین اثر اجتماعی است که در اثر تغییر اقلیم رخ خواهد داد؛ علاوه بر آن مشکلات و آسیب‌های دیگری نیز به مردم وارد خواهد شد.»