دوران سه‌ساله نخست وزیری بوریس جانسون، نخست‌وزیر پیشین در بریتانیا همزمان با مذاکرات صلح آمریکا و طالبان و خروج نهایی نیروهای این کشور از افغانستان بود که به فروپاشی ارتش و نظام سیاسی در کابل و بازگشت طالبان به قدرت انجامید.

بریتانیا پس از آمریکا، به عنوان دومین قدرت نظامی در افغانستان حضور داشت.

عملکرد دولت بوریس جانسون در قبال تحولات افغانستان با انتقادهای زیاد روبرو شد، تخلیه آشفته شهروندان و همکاران محلی بریتانیا از کابل و کندی در روند پذیرش هزاران پناهجو که هنوز در افغانستان از ترس طالبان مخفی شده‌اند، و در انتظار کمک برای خروج از این کشور هستند.

آقای جانسون در ژوئیه/جولای ۲۰۱۹، زمانی وارد خانه شماره ۱۰ خیابان داونینگ در مرکز لندن شد که بریتانیا دچار بحران سیاسی بی‌سابقه برگزیت، خروج از اروپا بود،، پیش‌تر، او دو سال، به عنوان وزیر خارجه بریتانیا در دولت ترزا می نیز کار کرده بود.

رویکرد عمل‌گرایانه بوریس جانسون در سیاست خارجی به ویژه پس از روی کار آمدن طالبان مشهود بوده است.

ناکارآمدی در مدیریت بحران سقوط افغانستان به کنار گذاشتن دومینک‌راب از وزارت خارجه بریتانیا شد.

آخرین کار دولت بوریس جانسون در افغانستان، رهایی پنج شهروند بریتانیایی از بند طالبان در ۲۰ ژوئن/جون بود که پس از ماه‌ها مذاکره با نمایندگان طالبان بود که از چند ماه در بازداشت استخبارات طالبان بسر ‎بردند.

کاردار سفارت بریتانیا، در بیانیه‌ای گفت که بریتانیا از هیچ تلاش خشونت‌آمیز برای تغییر سیاسی در افغانستان حمایت نمی‌کند. طالبان این بیانیه را «عدم تایید مخالفان مسلح» تعبیر کرد. مشخص نیست که آیا رهایی پنج‌ شهروند بریتانیایی ربطی به موضع‌گیری دیروز کاردار سفارت بریتانیا دارد یا نه.

بوریس جانسون: چک سفید برای طالبان نمی‌نویسیم

بوریس جانسون پس از ورود طالبان به کابل پیش‌بینی کرد که دولت جدیدی در افغانستان روی کار خواهد آمد، او به خبرنگاران گفت که «وضعیت دشوار است و دشوارتر هم خواهد شد.» اما از کشورها خواست که از «شناسایی زودهنگام» طالبان به عنوان دولت تازه خودداری کنند.

سه روز پس از ورود طالبان به کابل، آقای جانسون در جلسه ویژه مجلس عوام تاکید کرد که تعامل با طالبان به عمل آنها بستگی دارد نه به گفته هایشان. «ما این حکومت جدید (طالبان) را بر اساس انتخاب‌های اقداماتش و نه با کلماتش - در مورد رویکرد آنها نسبت به تروریسم، جنایت و مواد مخدر، و همچنین دسترسی بشردوستانه و حقوق دختران برای تحصیل قضاوت می کنیم.»

در این جلسه، برخی از نمایندگان پارلمان، سقوط کابل به دست طالبان در ۱۵ آگوست را بدترین حادثه در سیاست خارجی بریتانیا پس از بحران کانال سوئز در ۱۹۵۶ خواندند.

آقای جانسون در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱ در جلسه مجلس عوام نیز گفت که نمی‌توانیم «یک چک کاملاً سفید برای دولت طالبان بنویسیم، ما باید اطمینان حاصل کنیم که آن کشور به پناهگاهی برای تروریسم و کشور مواد مخدر تبدیل نمی‌شود.»

در اواخر نوامبر ۲۰۲۱، آقای جانسون، در پارلمان در پاسخ به سوال یک نماینده که وضعیت مردم در افغانستان را «جهنم روی زمین» خواند، گفت که بریتانیا انتخاب دیگری بجز تعامل با طالبان ندارد، چراکه طالبان «حدی از اقتدار را - هرچند خیلی اقتدار ناکامل را دارند. بریتانیا باید تعامل کند، به خاطر مردمی که در موردش صحبت می‌‌کنید.»

طالبان از این اظهارات آقای جانسون در مورد "تعامل" با دولت طالبان استقبال کرد.

سفارت بریتانیا در کابل هنوز از دوحه قطر کار می‌کند

پس از آخرین پروازهای عملیات تخلیه شهروندان و همکاران بریتانیا از افغانستان در ۲۹ اوت/آگوست، فعالیت‌های سفارت بریتانیا در کابل به دوحه قطر منتقل شد.

لوری بریستو، آخرین سفیر بریتانیا در کابل اما وعده سپرد که فعالیت سفارت این کشور در کابل در «اولین زمان ممکن بازگشایی» خواهد شد.

سفارت بریتانیا در کابل، یکی از بزرگترین ماموریت‌های دیپلماتیک این کشور در جهان بود، با حدود ۳۰۰ دیپلمات و صدها کارمند اداری و محلی.

۳۱ سال پیش نیز پس از آمریکا، بریتانیا در اواخر ژانویه سال ۱۹۸۰ سفارت خود را در کابل بست، آن سفارت نیز زمانی «بهترین در نوع خود در آسیا» توصیف شده بود.

با خروج آخرین کارکنان سفارت و نظامیانی که در روند تخلیه به فرودگاه کابل اعزام شده بودند، حدود بیست سال دخالت نظامی بریتانیا در افغانستان به پایان رسید.

طالبان خواهان بازگشایی سفارت‌های کشورهای غربی در کابل شده است.

بریتانیا و آمریکا در دو دهه گذشته، بزرگترین و فعال ترین نمایندگی‌های دیپلماتیک و سیاسی را در کابل داشتند و ماموران سیاسی این کشورها نیز در کنار نیروهای نظامی در ولایت‌ها، فعالیت داشتند.

ناکامی اطلاعاتی بریتانیا در قبال پیشروی سریع طالبان و سقوط ارتش و نظام سیاسی که با کمک صدها میلیارد دلار مالیات‌دهندگان غربی ایجاد شده بود، انتقادهای گسترده‌ای داشته است.

اما، ریچارد مور، رئیس سازمان اطلاعات خارجی بریتانیا (ام‌ای۶) در ۳۰ نوامبر ۲۰۲۱ در مصاحبه‌ای کم‌سابقه با شبکه رادیو ۴ بی‌بی‌سی اذعان کرد که حتی اگر همه اعضای رهبری گروه طالبان را هم به عنوان مامور مخفی استخدام می‌کردند، بازهم سقوط کابل، به این صورت قابل پیش‌بینی نبود، اما به عنوان یک شکست اطلاعاتی معتقد بود که «واقعا بیش از حد (اغراق) است».

سه روز پس از ورود طالبان به کابل، پارلمان بریتانیا در یک جلسه فوق العاده، تحولات افغانستان را بررسی کرد. در این جلسه، آقای جانسون به پارلمان گفت که در دو دهه گذشته، حدود ۱۵۰ هزار بریتانیایی در افغانستان فعالیت داشته‌اند، ۴۵۷ کشت و هزاران زخمی داده‌اند و عملکرد آن‌هادر وجدان ملی بریتانیا ثبت شده است.

او گفت که کشورش در ماموریت خود در افغانستان «موفق» بوده است و افزود که «هر اقدامی» را که لازم بوده با هدف ثبات در افغانستان انجام داده است.

او اما ظاهرا در پاسخ به کسانی که خواستار ادامه حضور نظامی ناتو و یا بریتانیا بدون آمریکا در افغانستان بودند، تاکید کرد که بدون آمریکا و پیشتیبانی لوجستیکی این کشور، حضور در افغانستان برای سایر کشورهای غربی، از جمله بریتانیا ممکن نیست.

آیا به دستور جانسون حیوانات بر انسان‌ها ترجیح داده شد؟

برای عملیات تخلیه، بریتانیا بیش از هزار نیروی مسلح به فرودگاه کابل اعزام کرده بود.

رافائل مارشال، یک کارمند پیشین وزارت خارجه بریتانیا به یک کمیته ویژه پارلمانی فاش کرد که دومینیک راب، وزیر امور خارجه در تصمیم‌گیری در بحران تخلیه از کابل «کند عمل کرد.» او گفت که ساعت‌ها طول می‌کشید تا آقای راب به ایمیل‌ها پاسخ دهد و افزود که وزیر خارجه «به طور کامل وضعیت را درک نکرده بود.»

طی دو هفته، عملیات تخلیه، بریتانیا ۱۵ هزار نفر را از فرودگاه کابل خارج کرد که شامل پنج هزار شهروند این کشور و هشت هزار نفر از افغان‌هایی که با بریتانیا همکاری می‌کردند یا در معرض خطر از طرف طالبان بودند، بوریس جانسون «جا ماندن» افغان‌هایی که قصد خارج شدن داشتند را غم‌انگیز خواند.

در پایان مهلت ۳۱ اوت توافق شده با طالبان، آقای جانسون در گروه هفت که بریتانیا ریاست دوره‌ای آن را برعهده دارد، پیشنهاد تمدید مهلت خروج امن را مطرح کرد اما با مخالفت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا عملی نشد.

دوره سه ساله نخست وزیر بوریس جانسون، اتفاقاتی رخ داد که رهبری او را در افکار عمومی زیر سوال برد، از جمله ادعاهایی را که در تخلیه افراد از کابل، دفتر نخست وزیری به موسسه خیریه «نوزاد» که توسط پن فارتینگ سابق نیروی دریایی سلطنتی، مداخله و کمک کرده است، اگرچه او آن را «کاملا مزخرف» خوانده بود.

اما ایمیلی که یک کمیته منتخب پارلمانی بررسی کرد، حاکی از آن بود که ظاهرا نخست وزیر بریتانیا شخصا در این امر دخالت داشته است.

اما، سر فیلیپ بارتون، یک کارمند ارشد وزارت امور خارجه بریتانیا بخاطر پاسخ‌های نادرست به نمایندگان پارلمان این کشور در مورد تخلیه حیوانات موسسه خیریه نوزاد، پس از سقوط کابل عذرخواهی کرد و گفت که او «سهوا» کمیته تحقیق درباره سیاست بریتانیا در افغانستان را گمراه کرده است.

پناهجویان افغان شکایت دارند که بریتانیا پناهجویان جنگ اوکراین را نسبت به آنها، ترجیح داده است.

در همین حال، هزاران پناهجوی تخلیه شده از افغانستان هنوز در هتل‌ها در بریتانیا گیر مانده‌اند و روند ادغام آنها در جامعه به کندی پیش می‌رود.

دوران سه‌ساله نخست وزیری بوریس جانسون، نخست‌وزیر پیشین در بریتانیا همزمان با مذاکرات صلح آمریکا و طالبان و خروج نهایی نیروهای این کشور از افغانستان بود که به فروپاشی ارتش و نظام سیاسی در کابل و بازگشت طالبان به قدرت انجامید.

بریتانیا پس از آمریکا، به عنوان دومین قدرت نظامی در افغانستان حضور داشت.

عملکرد دولت بوریس جانسون در قبال تحولات افغانستان با انتقادهای زیاد روبرو شد، تخلیه آشفته شهروندان و همکاران محلی بریتانیا از کابل و کندی در روند پذیرش هزاران پناهجو که هنوز در افغانستان از ترس طالبان مخفی شده‌اند، و در انتظار کمک برای خروج از این کشور هستند.

آقای جانسون در ژوئیه/جولای ۲۰۱۹، زمانی وارد خانه شماره ۱۰ خیابان داونینگ در مرکز لندن شد که بریتانیا دچار بحران سیاسی بی‌سابقه برگزیت، خروج از اروپا بود،، پیش‌تر، او دو سال، به عنوان وزیر خارجه بریتانیا در دولت ترزا می نیز کار کرده بود.

رویکرد عمل‌گرایانه بوریس جانسون در سیاست خارجی به ویژه پس از روی کار آمدن طالبان مشهود بوده است.

ناکارآمدی در مدیریت بحران سقوط افغانستان به کنار گذاشتن دومینک‌راب از وزارت خارجه بریتانیا شد.

آخرین کار دولت بوریس جانسون در افغانستان، رهایی پنج شهروند بریتانیایی از بند طالبان در ۲۰ ژوئن/جون بود که پس از ماه‌ها مذاکره با نمایندگان طالبان بود که از چند ماه در بازداشت استخبارات طالبان بسر ‎بردند.

کاردار سفارت بریتانیا، در بیانیه‌ای گفت که بریتانیا از هیچ تلاش خشونت‌آمیز برای تغییر سیاسی در افغانستان حمایت نمی‌کند. طالبان این بیانیه را «عدم تایید مخالفان مسلح» تعبیر کرد. مشخص نیست که آیا رهایی پنج‌ شهروند بریتانیایی ربطی به موضع‌گیری دیروز کاردار سفارت بریتانیا دارد یا نه.

بوریس جانسون: چک سفید برای طالبان نمی‌نویسیم

بوریس جانسون پس از ورود طالبان به کابل پیش‌بینی کرد که دولت جدیدی در افغانستان روی کار خواهد آمد، او به خبرنگاران گفت که «وضعیت دشوار است و دشوارتر هم خواهد شد.» اما از کشورها خواست که از «شناسایی زودهنگام» طالبان به عنوان دولت تازه خودداری کنند.

سه روز پس از ورود طالبان به کابل، آقای جانسون در جلسه ویژه مجلس عوام تاکید کرد که تعامل با طالبان به عمل آنها بستگی دارد نه به گفته هایشان. «ما این حکومت جدید (طالبان) را بر اساس انتخاب‌های اقداماتش و نه با کلماتش - در مورد رویکرد آنها نسبت به تروریسم، جنایت و مواد مخدر، و همچنین دسترسی بشردوستانه و حقوق دختران برای تحصیل قضاوت می کنیم.»

در این جلسه، برخی از نمایندگان پارلمان، سقوط کابل به دست طالبان در ۱۵ آگوست را بدترین حادثه در سیاست خارجی بریتانیا پس از بحران کانال سوئز در ۱۹۵۶ خواندند.

آقای جانسون در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱ در جلسه مجلس عوام نیز گفت که نمی‌توانیم «یک چک کاملاً سفید برای دولت طالبان بنویسیم، ما باید اطمینان حاصل کنیم که آن کشور به پناهگاهی برای تروریسم و کشور مواد مخدر تبدیل نمی‌شود.»

در اواخر نوامبر ۲۰۲۱، آقای جانسون، در پارلمان در پاسخ به سوال یک نماینده که وضعیت مردم در افغانستان را «جهنم روی زمین» خواند، گفت که بریتانیا انتخاب دیگری بجز تعامل با طالبان ندارد، چراکه طالبان «حدی از اقتدار را - هرچند خیلی اقتدار ناکامل را دارند. بریتانیا باید تعامل کند، به خاطر مردمی که در موردش صحبت می‌‌کنید.»

طالبان از این اظهارات آقای جانسون در مورد "تعامل" با دولت طالبان استقبال کرد.

سفارت بریتانیا در کابل هنوز از دوحه قطر کار می‌کند

پس از آخرین پروازهای عملیات تخلیه شهروندان و همکاران بریتانیا از افغانستان در ۲۹ اوت/آگوست، فعالیت‌های سفارت بریتانیا در کابل به دوحه قطر منتقل شد.

لوری بریستو، آخرین سفیر بریتانیا در کابل اما وعده سپرد که فعالیت سفارت این کشور در کابل در «اولین زمان ممکن بازگشایی» خواهد شد.

سفارت بریتانیا در کابل، یکی از بزرگترین ماموریت‌های دیپلماتیک این کشور در جهان بود، با حدود ۳۰۰ دیپلمات و صدها کارمند اداری و محلی.

۳۱ سال پیش نیز پس از آمریکا، بریتانیا در اواخر ژانویه سال ۱۹۸۰ سفارت خود را در کابل بست، آن سفارت نیز زمانی «بهترین در نوع خود در آسیا» توصیف شده بود.

با خروج آخرین کارکنان سفارت و نظامیانی که در روند تخلیه به فرودگاه کابل اعزام شده بودند، حدود بیست سال دخالت نظامی بریتانیا در افغانستان به پایان رسید.

طالبان خواهان بازگشایی سفارت‌های کشورهای غربی در کابل شده است.

بریتانیا و آمریکا در دو دهه گذشته، بزرگترین و فعال ترین نمایندگی‌های دیپلماتیک و سیاسی را در کابل داشتند و ماموران سیاسی این کشورها نیز در کنار نیروهای نظامی در ولایت‌ها، فعالیت داشتند.

ناکامی اطلاعاتی بریتانیا در قبال پیشروی سریع طالبان و سقوط ارتش و نظام سیاسی که با کمک صدها میلیارد دلار مالیات‌دهندگان غربی ایجاد شده بود، انتقادهای گسترده‌ای داشته است.

اما، ریچارد مور، رئیس سازمان اطلاعات خارجی بریتانیا (ام‌ای۶) در ۳۰ نوامبر ۲۰۲۱ در مصاحبه‌ای کم‌سابقه با شبکه رادیو ۴ بی‌بی‌سی اذعان کرد که حتی اگر همه اعضای رهبری گروه طالبان را هم به عنوان مامور مخفی استخدام می‌کردند، بازهم سقوط کابل، به این صورت قابل پیش‌بینی نبود، اما به عنوان یک شکست اطلاعاتی معتقد بود که «واقعا بیش از حد (اغراق) است».

سه روز پس از ورود طالبان به کابل، پارلمان بریتانیا در یک جلسه فوق العاده، تحولات افغانستان را بررسی کرد. در این جلسه، آقای جانسون به پارلمان گفت که در دو دهه گذشته، حدود ۱۵۰ هزار بریتانیایی در افغانستان فعالیت داشته‌اند، ۴۵۷ کشت و هزاران زخمی داده‌اند و عملکرد آن‌هادر وجدان ملی بریتانیا ثبت شده است.

او گفت که کشورش در ماموریت خود در افغانستان «موفق» بوده است و افزود که «هر اقدامی» را که لازم بوده با هدف ثبات در افغانستان انجام داده است.

او اما ظاهرا در پاسخ به کسانی که خواستار ادامه حضور نظامی ناتو و یا بریتانیا بدون آمریکا در افغانستان بودند، تاکید کرد که بدون آمریکا و پیشتیبانی لوجستیکی این کشور، حضور در افغانستان برای سایر کشورهای غربی، از جمله بریتانیا ممکن نیست.

آیا به دستور جانسون حیوانات بر انسان‌ها ترجیح داده شد؟

برای عملیات تخلیه، بریتانیا بیش از هزار نیروی مسلح به فرودگاه کابل اعزام کرده بود.

رافائل مارشال، یک کارمند پیشین وزارت خارجه بریتانیا به یک کمیته ویژه پارلمانی فاش کرد که دومینیک راب، وزیر امور خارجه در تصمیم‌گیری در بحران تخلیه از کابل «کند عمل کرد.» او گفت که ساعت‌ها طول می‌کشید تا آقای راب به ایمیل‌ها پاسخ دهد و افزود که وزیر خارجه «به طور کامل وضعیت را درک نکرده بود.»

طی دو هفته، عملیات تخلیه، بریتانیا ۱۵ هزار نفر را از فرودگاه کابل خارج کرد که شامل پنج هزار شهروند این کشور و هشت هزار نفر از افغان‌هایی که با بریتانیا همکاری می‌کردند یا در معرض خطر از طرف طالبان بودند، بوریس جانسون «جا ماندن» افغان‌هایی که قصد خارج شدن داشتند را غم‌انگیز خواند.

در پایان مهلت ۳۱ اوت توافق شده با طالبان، آقای جانسون در گروه هفت که بریتانیا ریاست دوره‌ای آن را برعهده دارد، پیشنهاد تمدید مهلت خروج امن را مطرح کرد اما با مخالفت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا عملی نشد.

دوره سه ساله نخست وزیر بوریس جانسون، اتفاقاتی رخ داد که رهبری او را در افکار عمومی زیر سوال برد، از جمله ادعاهایی را که در تخلیه افراد از کابل، دفتر نخست وزیری به موسسه خیریه «نوزاد» که توسط پن فارتینگ سابق نیروی دریایی سلطنتی، مداخله و کمک کرده است، اگرچه او آن را «کاملا مزخرف» خوانده بود.

اما ایمیلی که یک کمیته منتخب پارلمانی بررسی کرد، حاکی از آن بود که ظاهرا نخست وزیر بریتانیا شخصا در این امر دخالت داشته است.

اما، سر فیلیپ بارتون، یک کارمند ارشد وزارت امور خارجه بریتانیا بخاطر پاسخ‌های نادرست به نمایندگان پارلمان این کشور در مورد تخلیه حیوانات موسسه خیریه نوزاد، پس از سقوط کابل عذرخواهی کرد و گفت که او «سهوا» کمیته تحقیق درباره سیاست بریتانیا در افغانستان را گمراه کرده است.

پناهجویان افغان شکایت دارند که بریتانیا پناهجویان جنگ اوکراین را نسبت به آنها، ترجیح داده است.

در همین حال، هزاران پناهجوی تخلیه شده از افغانستان هنوز در هتل‌ها در بریتانیا گیر مانده‌اند و روند ادغام آنها در جامعه به کندی پیش می‌رود.