عکس | تصویر مسحور کننده از سطح خورشید

مشاهدهای نجومی جدید به ما این امکان را می‌دهند که خورشید را به شکلی بی‌سابقه و بدون این‌که چشم‌هایمان را اذیت کند، ببینیم.

اکنون بنیاد ملی علوم ایالات متحده، تصاویر جدیدی از تلسکوپ خورشیدی "اینوی" (Inouye) به مناسبت یک سالگی افتتاح آن منتشر کرده است. این تصاویر، نخستین تصاویر نزدیکی هستند که این تلسکوپ از "کروموسفر" یا فام‌سپهر خورشید - لایه‌ای از جو این ستاره است که در زیر تاج خورشیدی قرار دارد - گرفته است.

فام‌سپهر، لایه گازی نازکی از هواسپهر (اتمسفر) خورشید یا هر ستاره دیگر، به بلندای تقریباً ۲ هزار کیلومتر است که در بالای سطح مرئی یا فوتوسفر (فرتورسپهر) قرار دارد.

این تصاویر مسحورکننده، سطح خورشید را با جزئیاتی باورنکردنی نشان می‌دهد که با وضوح ۱۸ کیلومتر ثبت شده‌اند.

خورشیدی اینوی با نام کامل "دانیل ک. اینوی "(Daniel K. Inouye) یا DKIST یک مرکز علمی برای مطالعه و بررسی خورشید در رصدخانه هالیکالا در جزیره مائویی هاوایی است. این تلسکوپ تا سال ۲۰۱۳ به عنوان تلسکوپ خورشیدی پیشرفته فناوری (ATST) شناخته شده بود و از آن زمان به بعد به نام "دانیل ک اینوی"، سناتور ایالات متحده در هاوایی نام‌گذاری شد.

این تلسکوپ، بزرگترین تلسکوپ خورشیدی جهان با دیافراگم ۴ متری است. تصویرهای آزمایشی این تلسکوپ در ژانویه سال ۲۰۲۰ منتشر شد. هزینه‌های DKIST توسط بنیاد ملی علوم آمریکا تأمین و توسط رصدخانه ملی خورشیدی اداره می‌شود. این تلسکوپ، کانون همکاری مؤسسات تحقیقاتی متعددی است.

تلسکوپ DKIST می‌تواند خورشید را در طول موج‌های مرئی تا فروسرخ نزدیک به قابل رویت، مشاهده کند و دارای یک آینه اصلی ۴٫۲۴ متری است که دیافراگم ۴ متری روشن و بدون مانع را ارائه می‌دهد.

تصاویر جدید این تلسکوپ، توده‌های آتشین کروموسفر خورشید را با جزئیاتی چشمگیر نشان می‌دهند. رشته‌های درخشان شبیه به مو در تصویر اول، در واقع پلاسمای آتشینی هستند که به تاج خورشید یعنی بیرونی‌ترین بخش جو آن جاری می‌شوند.

به شکلی باورنکردنی، هر یک از تصاویر منتشر شده توسط بنیاد ملی علوم آمریکا، حدود ۸۲ هزار و ۵۰۰ کیلومتر عرض دارند، به این معنی که کمتر از ۱۰ درصد از قطر کل خورشید را نشان می‌دهند.

تصویر دوم نیز گرانول‌های خورشیدی را نشان می‌دهد که حاصل جریان‌های همرفتی پلاسما در ناحیه همرفتی خورشید، درست زیر فوتوسفر که پایین‌ترین لایه جو خورشید است، هستند. هر گرانول در این تصویر حدود ۱۶۰۰ کیلومتر عرض دارد. این تصویر همچنین شامل یک تصویر ضمیمه شده از زمین است تا بزرگی این گرانول‌ها را نشان دهد.

گرانول‌های خورشیدی در نورسپهر (فوتوسفر) خورشید در اثر جریان‌های همرفت (ستون‌های حرارتی، سلول‌های بنارد) پلاسما در ناحیهٔ همرفت خورشید ایجاد می‌شوند. ظاهر دانه‌دانه‌ایِ فتوسفر خورشیدی (چهره خورشید) توسط سطح بالایی این سلول‌های همرفت تولید می‌شود و گرانول نامیده می‌شود.

تلسکوپ خورشیدی اینوی به ما این امکان را داده است که با جزئیات بیشتری نسبت به قبل به خورشید نگاه کنیم.

۵۸۵۸