بوی خوش کاغذ یا تماشای کتاب از قاب تکنولوژی؟

ازدحام جمعیت و همدلی مردم در مکان‌ های عمومی زیبا و دلنشین است آن هم اگر این ازدحام و شلوغی در صف کتاب فروشی‌ها باشد. مطالعه و خواندن کتاب‌های مورد علاقه برای هر فرد می‌تواند لذت‌بخش‌ترین زمان‌ را‌ برایش ایجاد کند، همچنین کتاب‌ها می‌تواند کمک شایانی به رشد فکری و فردی کودکان بکند.

وقتی خانواده‌ها‌ ببینند که فرزند خود غرق در نوشته‌ها و تصاویر پرمحتوای کتاب‌ها شده است اشتیاق بیشتری به خریدن کتاب برای فرزندان خود پیدا می‌کنند، که این امر باعث می‌شود سرانه مطالعه‌کشور ما افزایش بیابد.

توانایی خواندن یکی از مهمترین مهارت‌های اساسی دنیای امروز است و مطالعه برای داشتن ارتباط با جامعه امروز ضروری است.

دسترسی به اطلاعات به صورت آنلاین یا در کتاب‌ها و مجلات باعث می‌شود افراد اطلاعاتی در مورد جهان پیرامون خود کسب کنند تا بتوانند به راحتی با دیگر جوامع ارتباط برقرار کنند.

البته مغز انسان نیز نیاز به پیشرفت مستمر دارد و خواندن، فعالیتی برای کمک به این پیشرفت است.

خواندن و مطالعه کمک می‌کند تا افراد تخیل فعال‌تری داشته باشند و این تخیل موجب سطح بالاتری از خلاقیت در جامعه می‌شود،کتاب خواندن حافظه و تمرکز را بهبود می‌بخشد و همچنین باعث کاهش استرس می‌شود.

بزرگسالان و سالمندانی که وقت خود را با خواندن کتاب می‌گذرانند نشانه‌های کاهش شناختی کمتری دارند و در فعالیت‌های ذهنی بیشتر شرکت می‌کنند. کتاب‌ها سرگرمی ارزان‌قیمت آموزشی و ماشین زمان هم هستند.

بیشتر بخوانید

• کتاب چاپی بخوانیم یا الکترونیکی؟ / به بهانه روز قلم بوسه بر دستان نویسندگان می‌زنیم

مطالعه و خواندن فعالیت با ارزشی است که موجب پیشرفت جامعه در زمینه‌های مختلف از جمله فناوری، اقتصادی و اجتماعی می‌شود، اما بسیاری از افراد این مهم را نادیده گرفته و وقت خود را صرف کتابخوانی و ارتقای خود و جامعه نمی‌کنند،کتاب منبع باارزشی از اطلاعات غنی بوده و خواندن کتاب موجب افزایش دانش و اطلاعات خواهد شد.

کتاب به دلیل تاثیرات مثبت بر مغز موجب تحریک روحی و روانی شده و با فعالیت بیشتر از آلزایمر و دیگر مشکلات مغزی پیشگیری خواهد کرد،همچنین‌با خواندن کتاب استرس را از خود دور خواهید کرد،این تاثیر بر مغز بیش از گوش کردن به موسیقی و یا پیاده‌روی است.

حافظه نیز با خواندن کتاب و یادآوری شخصیت‌های داستان و رویداد‌ها و دیگر موارد ارتقا می‌یابد،تصورات نیز با خواندن کتاب‌های تخیلی بهبود می‌یابند، از دیگر مزایای کتابخوانی می‌توان به پیشرفت مهارت‌های فکری، ساخت کلمات، بهبود مهارت‌های نگارشی و مهارت‌های ارتباطی اشاره کرد،البته با خواندن کتاب تمرکز افزایش یافته و این سرگرمی مفید، ارزان‌قیمت و محرک باعث بهبود سلامت شده و همدم همیشگی قبل از خواب برای آرامش بهتر خواهد بود.

کتاب ها جهان های دیگر اند

کتاب جهان دیگری را به ما می‌آموزد و موجب اجتماعی شدن افراد و بهبود خلاقیت با شیوه خود می‌شود. کتاب خوب اخلاقیات را افزایش داده و تاثیرات منفی جهان دیجیتال را ندارد. افراد را باهوش‌تر کرده و از تماشای فیلم به دلیل ایجاد تصورات خاص خواننده بهتر است. همچنین ائمه اطهار و بزرگان دین در باره‌  اهمیت مطالعه و علم آموزی سخنان ارزشمندی می‌فرمایند.

پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند:اطاعت از فرمان الهی و پرستش ذات اقدس او بر اثر علم است، خیر دنیا و آخرت در پرتو علم بدست می‎آید، و شرّ دنیا و آخرت از جهل و نادانی دامن‎ گیر انسان می‎شود (بحار، جلد ۱، ص ۶۴).

امام على علیه السلام‌می فرمایند‌، مَن تَسَلّى بِالکُتُبِ لَم تَفُتهُ سَلوَةٌ:هر کس با کتاب‌ها آرام گیرد، هیچ آرامشى را از دست نداده است.

اما در این روز‌ها‌‌‌ اکثر کتاب خانه‌ها خالی از ازدحام پرشور مردم است کتاب خانه‌هایی که مشتریان همیشگی خود را کمتر از قبل ملاقات می‌کنند و افراد با تعداد کمتری کتاب از فروشگاه‌ها خارج می‌شوند.

حال که قیمت کتاب‌های کاغذی فضایی شده است نگاه‌ها بیشتر به سمت کتاب‌های الکترونیکی و کتاب‌های صوتی است،همانطور که می‌دانید دنیای مجازی ارتباط، مارا سریع‌تر و دسترسی مارا کم هزینه‌تر و آسان‌تر کرده است،به طوری که می‌توانیم یک کتاب هزار صفحه‌ای را در موبایل خود حمل کنیم و در هرجایی که فرصت مناسبی پیدا کردیم آنرا بخوانیم،قطعا می‌دانیم که دنیای مجازی در کنار ویژگی‌های مثبتی، که دارد بی بهر از ویژگی‌های منفی هم نیست، و استفاده‌ی بی وقفه از تلفن همرا لب تاب و کامپیوتر می‌تواند سلامت جسم، به خصوص چشمان مارا تهدید کند.

به زبان ساده می‌توان گفت کتاب الکترونیکی، کتابی است که در دستگاه الکترونیکی (صفحه کامپیوتر، تبلت، گوشی هوشمند یا کتابخوان الکترونیکی) خوانده می‌شود و فرمت‌های مختلفی دارد.

اما روی صحبت من بیشتر با کودکان و نوجوانان است که گاهاً ممکن است استفاده از فضای مجازی برای آن‌ها و خانواده هایشان دردسر ساز باشد.

امیررضامحمودی فروشنده‌  کتاب می‌گوید: فروش،کتاب‌ها نسبت به گذشته فرقی نکرده است، اما تعداد کتاب‌ها کم شده است، و مشتریان تعداد کتاب‌های کمتر با قیمت بالاتری را خریداری می‌کنند و مردم بیشتر امور واجب مطالعاتی خود را خریداری می‌کنند.

کودکان به کتاب های کاغذی علاقه بیشتری دارند

او‌می‌افزاید: کودکان و نوجوانان علاقه‌ بیشتری به خواندن کتاب‌های کاغذی دارند، زیرا می‌توانند ارتباط بهتری با داستان بر قرار کنند و درک بهتری از مطالب داشته باشند همچنین تصاویر کتاب کودک را موجاب می‌کند تا به کتاب خاندان ادامه دهند.

مهراد پسر بچه‌ی کتاب خوان می‌گوید: در هفته ۴ الی ۵ کتاب می‌خواند و علاقه‌ شدیدی به خواندن کتاب‌های داستان دارد.

او می‌افزاید: وقتی برگ‌های رنگی و نقاشی شده‌ی کتاب هارا ورق می‌زند دیگر دلش نمیخواد کتاب را زمین بگذارد.

مهراد می‌گوید:چند وقتی است که نمی‌تواند مثل قبل هفته‌ای ۴الی ۵ کتاب بخواند و تعداد کتاب‌های که در هفته می‌خواند به ٢ الی ٣ کتاب کاهش پیدا کرده است.

بیشتر بخوانید

• روزی که داستان های کودکانه بمیرند
• خادم گلدسته ها، کتاب شعری با زبان کودکانه در وصف حرم مطهر امام رضا (ع)
• بازگشایی فضای جدید کتابخانه جامع گوهرشاد در حرم مطهر رضوی

او می‌گوید: گوش کردن به کتاب صوتی برایم لذت بخش نیست و نمی‌توانم به خوبی با داستان همراه شوم و ارتباط بر قرار کنم، بیشتر دوست دارم از کتاب‌های کاغذی برای مطالعه استفاده کنم،او امید وار است بتواند مثل قبل هفته‌ای ۴ والی ۵ کتاب بخواند.

مادر مهراد می‌گوید: از ۵ سالگی فواید کتاب خوانی را برایش توضیح می‌داده است و در اوقات فراغتش در خانه کتاب می‌خوانده تا مهراد هم از او الگو بگیرد.

او می‌افزاید: باتوجه به قیمت بالای کتاب‌ها خیلی تلاش کردیم که مهراد از کتاب الکترونیکی و پادکست استفاده کند، اما او بیشتر علاقه‌مند است از کتاب‌های کاغذی استفاده کند.

سیما غفوری تحلیل گر کتاب کودک و نوجوان می‌گوید: باتوجه به قیمت بالای کتاب‌های کاغذی گرایش خانواده‌ها بیشتر به سمت کتاب‌های الکترونیکی شده است، اما برخی از خانواده‌ها به دلیل غیر حضوری بودن مدرسه‌ها و آنلاین بودن کلاس‌های درس و همچنین برای سلامت چشمان فرزندان ترجیح می‌دهند بیشتر از کتاب‌های کاغذی استفاده کنند.

او می‌افزاید: از طرفی کتاب‌های کاغذی باعث ارتباط بیشتر ما بین کلمات و‌روایات تصویری می‌شود، اما کتاب‌های الکترونیکی انتشار راحت‌تر و کم هزینه وبه صرفه‌ای دارند، همچنین موضوعات بسیار زیادی رو درون خودشون جای می‌دهند و‌به کودکان و نوجوانان کمک می‌کنند تا بتوانند ارتباط درستی با دنیای مجازی داشته باشند و کاربرد صحیح از آن را یاد بگیرند.

کتاب‌های الکترونیکی سایت‌های مختلف معتبری در اختیار ما قرار داده است،مانند سایت فیدیبو، که یکی از پر مراجعه‌ترین سایت‌های الکترونیکی بوده و دایره وسیع و گسترده از تنوع موضوعات علمی را به خود اختصاص داده است به طوری که مخاطبین دانشگاهی و پژوهشگران می‌توانند از آن به عنوان مرجع استفاده کنند،

پارس بوک، نیز یک سایت چند منظوره با محوریت آموزش در قالب کتاب فیلم و جزوه‌ی آموزشی تمامی نیاز‌های دانش آموزان و دانشجویان را بر طرف می کند،کتاب راه، محیط بصری بسیار ساده و زیبا این امکان به مخاطب می‌دهد که بدون حس سردرگمی بتوانند کتاب مورد نظر خود را از طریق فهرست پیدا کنند، از ویژگی‌های مثبت کتاب راه می‌توان به کتاب‌های رایگان با تعداد زیاد‌ی عنواین اشاره کرد،این ٱپ‌ها  در مقایسه با کتاب‌های کاغذی قیمت‌های بسیار مناسب و دسترسی آسان تری دارند. بزرگ‌ترین اهداف رایج شدن کتاب‌های الکترونیکی و کتاب‌های صوتی ترویج کتاب خوانی است.

کتاب الکترونیک خوب است اگر درست استفاده شود

تهمینه قندهاری روانشناس کودک و نوجوان می‌گوید: تن‌ها چیزی که می‌توان کتاب‌های الکترونیکی را به عنوان یک مهم مورد برسی قرار دهد نحوه‌ صحیح استفاده از موبایل، رایانه و دنیای مجازی است، اگر زمان مطالعه و نحوه استفاده از موبایل و رایانه مورد برسی قرار بگیرد، جایگزینی کتاب‌های الکترونیکی بسیار مفید است.

درست است که جایگاه کتاب های کاغذی به دلایل مختلفی چون پیشرفت روز افزون تکنولوژی، گرانی کاغذ و دلایل دیگر در زندگی ها محدود شده است اما یادمان نرود که هنوز هم در میان مردم به خصوص کودکان محبوب و دوست داشتنی هستند و اکثر کتاب باز های حتی حرفه ای و مبتدی به دنبال ورق زدن کتاب و استشمام بوی خوش آن هستند. هرچند که کتاب های الکترونیک هم با تمام مزایا و معایب خود جایگاه خود را پیدا کرده اند اما بازهم هویت کتاب های کاغذی را نتوانسته اند تصاحب کرده و بر دنیای کتابخوانی حکومت کنند.

گزارش از مزروعی

باشگاه خبرنگاران جوان خراسان رضوی مشهد