در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط‌ زیستی در ایران

    خانه  > slide, بهداشت و محیط زیست  >  در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط‌ زیستی در ایران

•  خبر اختصاصی
•  تاریخ : ۱۴۰۱/۰۶/۱۸
•  دسته : slide,بهداشت و محیط زیست
•   لینک کوتاه :
•  کد خبر : 010618420

چاپ خبر

در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط‌ زیستی در ایران

خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۴۸ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ای که گذشت، دستکم ۱۵ صیاد و شکارچی غیرمجاز بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. طی هفته گذشته بیش از ۱۳۶ هکتار از جنگل ها و دیگر پوشش‌های گیاهی در استان های مختلف کشور دچار حریق شد. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ۱۹ شهر ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم و خطرناک برای تمام گروه‌ها اعلام شد. طی یک هفته اخیر، بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی در برخی از نقاط کشور تداوم داشت.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

در هفته ای گه گذشت رسانه های رسمی گزارش دادند که با توجه به خشکسالی و پایین آمدن سطح آب در سد گاوازنگ واقع در شمال شهر زنجان تعداد زیادی از ماهیان تلف شدند.

افزون براین، داود میرشکار، مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان با بیان اینکه صید و فروش کوسه و باله آن اغلب به‌دلیل نوع مصرف در تهیه غذاهای گران قیمت رستورانی در کشورهای دیگر و یا تولید کالاهای پزشکی توسط صیادان محلی صورت می‌گیرد و به کشورهای همسایه و سایر استان‌ها قاچاق می‌شود، گفت: “اواخر اردیبهشت‌ماه امسال در مرکز استان موفق به شناسایی یکی از بزرگترین عوامل قاچاق کوسه ماهیان در شهرستان چابهار شدیم و در ادامه سردخانه‌ای در چابهار مورد شناسایی قرار گرفت که پیرو هماهنگی با مقام قضائی در بازرسی از آن هشت هزار قطعه کوسه و بیش از هشت هزار قطعه باله کوسه کشف و ضبط شد و باند قاچاق باله کوسه ماهی در چابهار منهدم شد. همچنین اوایل مردادماه نیز محموله سنگین ۳۶ تنی کوسه ماهیان و باله‌های کوسه قاچاق توسط یگان حفاظت محیط زیست دریایی استان کشف شد.”

گفتنی است، مجتبی ذوالجودی معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در تشریح علت مرگ ماهیان در ماهشهر گفت: “این ماهیان در دریاچه نبودند. در حوضچه‌ای بودند که به دلیل استحصال نمک. یعنی آب آنجا پمپاژ می‌شد و با روش‌هایی که داشتند بلور نمک استخراج می‌کردند. در حوضچه اول، لارو ماهی که وارد شده، به دلیل دمایی که منطقه داشته و نیازی که به انرژی برق داشتند مجبور بودند پمپ آب را قطع کنند و این اتفاق رخ داده است.”

در هفته ای که گذشت، حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص حیوانات در خطر انقراض ایران گفت: “فهرست مهره‌داران کشور که تهیه شده می‌تواند ملاک برخوردهای قضایی با متخلفان، همچنین مبنای سیاست گذاری‌ها و تصمیم گیری‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست باشد. بر اساس این فهرست در میان پستانداران گونه‌هایی مانند یوزپلنگ، خرس سیاه، گورخر ایرانی، گوزن زرد ایرانی، پلنگ، شوکا، روباه ترکمنی، گربه پالاس، گربه شنی، فک خزری، گاو دریایی، انواع دلفین ها و انواع نهنگ ها گونه های در خطر انقراض قرار دارند.”

افزون براین، لاشه یک قلاده فُک خزری در ساحل بابلسر در پارکینگ نهم پیدا شد، هنوز علت تلف شدن این پستاندار کمیاب دریای مازندران مشخص نیست.

همچنین،۲ بهله عقاب پس از دو سال نگهداری و تیمار توسط دوست داران محیط زیست و حیات وحش در دامان طبیعت در استان کهگیلویه و بویراحمد آزاد شدند.

خشکسالی و فرونشست زمین

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود و عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

در هفته ای که گذشت، حسن اکبری معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: خشکسالی بیش از سه هزار میلیارد تومان به نواحی چهارگانه محیط‌زیست کشور خسارت وارد کرده است.

همچنین مجتبی ذوالجودی معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: “وضعیت تالاب‌های کشور به دلیل خشکسالی متوالی و توسعه کشاورزی و حفر چاه‌های غیرمجاز در حاشیه این تالاب ها شکننده و در شرایط خطرناک قرار گرفته است.”

از سوی دیگر سعید شهند، مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت: “خشکی دریاچه ارومیه بر تعداد پرندگان مهاجر تاثیر گذار بوده بطوریکه تعداد آنها نسبت به سالهای گذشته کمتر شده است.”

در هفته ای که گذشت امیرقلی جعفری، رئیس کمیته آب مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه تنش آبی در برخی استان‌ها قابل پیش‌بینی بود، گفت: “راه برون‌رفت از بحران‌های آبی ، مدیریت مصرف در حوزه کشاورزی، صنعت و شرب است.”

همچنین، محمدحسن نامی معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران گفت: “از مجموع ۳۰۹ دشت کشور، ۲۰۹ دشت بیش از ۱۸ سانتی‌متر فرونشست دارند و این مسئله اهمیت آبخیزداری را دو چندان می‌کند.”

وی با تاکید بر اینکه باید آمایش سرزمین در اجرای طرح‌ جهش تولید مسکن لحاظ شود، بیان کرد: “رعایت تعادل در تمامی بخش‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و هنری به تسریع در روند توسعه و جلوگیری از مهاجرت‌های بی‌رویه تاثیرگذار است.”

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی هفته اخیر، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۱۵ صیاد و شکارچی در آذربایجان غربی، خراسان جنوبی، کرمان، فارس، خراسان رضوی، مرکزی، اصفهان و گلستان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

فهیمه قمری، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان سلماس از دستگیری شش صیاد متخلف در سد زولای سلماس خبر داد.

علاوه براین، تقی زاده، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان طبس گفت: “لاشه یک راس قوچ وحشی در شهرستان طبس کشف و یک نفر متخلف شکار وصید دستگیر شد.”

کمالی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان جیرفت از کشف و ضبط لاشه یک راس بز وحشی شکار شده توسط شکارچیان متخلف در منطقه جبالبارز شمالی خبر داد و گفت: “شکارچیان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.”

از سوی دیگر، علی بخش نجاتی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست اقلید گفت: “از ابتدای امسال تا کنون ۴۰ نفر متخلف شکار و صید در این شهرستان دستگیر شدند و از آنها ۳۲ قبضه سلاح کشف و ضبط شد.”

در هفته ای که سپری شد، پرسنل یگان حفاظت اداره حفاظت محیط زیست سبزوار، موفق به بازداشت فردی مجهز به ادوات شکار و پرندگان طعمه در سبزوار شدند.

گفتنی است، پلیس استان مرکزی شکارچی غیر مجازی را که یک بزکوهی را در منطقه شکار ممنوع هفتاد قله شکار کرده و با انتشار فیلمی مقابل دوربین اقدام به خوشحالی کرده بود را شناسایی و دستگیر کرده و سلاح شکاری او را توقیف کرد.

همچنین، مسئول پارک ملی و پناهگاه حیات وحش موته واقع در استان اصفهان گفت: “محیط بانان پارک ملی موته در حین گشت زنی دو نفر از متخلفان سابقه دار را قبل از شکار دستگیر کردند و تحویل مراجع قضایی دادند.”

از سوی دیگر، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان مراوه تپه استان گلستان گفت: “در گشت و پایش مشترک محیط‌بانان و مرزبانان این شهرستان، دو نفر از متخلفان صید پرندگان شکاری دستگیر و به مراجع قضایی معرفی شدند.”

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته گذشته شاخص کیفی هوا در شهرهای تهران ۱۱۴، کرج ۱۳۳، اصفهان ۱۱۵، شیراز ۱۲۷، اهواز ۱۶۵، اراک ۱۰۱، بجنورد ۳۵۱، جاجرم ۱۶۹،  احمدآباد ۱۳۰، پروین ۱۲۴، امیدیه ۱۳۳، شوش و کرخه ۱۱۴،  شادگان ۱۵۶ ، دزفول ۱۵۱ ، شوشتر ۱۵۷ ، اندیمشک ۱۵۹ ، ماهشهر ۱۸۶ ، هندیجان ۱۵۵ و سوسنگرد ۱۶۷ ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم و خطرناک برای تمام گروه‌ها اعلام شد.

محمدحسین فرحبخش مدیرعامل شرکت دانش بنیان فصل پنجم با بیان اینکه ٨٠ درصد درختان نارنج و چنار فضای سبز شهری کلانشهر شیراز در وضعیت وخیم به سر می‌برند گفت: “به دلیل مسمومیت خاک و استفاده بی رویه از سموم و کودهای شیمیایی، ریشه درختان درگیر انگل “نماتد” شده است.”

در هفته ای که گذشت، با دستور استاندار خراسان شمالی و بر اساس تصمیم کارگروه اضطراری آلودگی هوای استان فعالیت‌های همه بخشهای تمام شهرستان ها به جز اسفراین در شیفت عصر روز سه شنبه ۱۵ شهریور ماه و چهارشنبه ۱۶ شهریور تعطیل شد.

شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index = AQI) معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که جزئیات آن در پی می آید:

از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حدمجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده‌است.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته ای که گذشت منابع رسمی اعلام کردند که ۱۳۶ هکتار از جنگل‌ها و منابع طبیعی کشور در استان های گلستان، آذربایجان شرقی، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، کردستان، مازندران و اردبیل طعمه آتش شد. آتشی که در فقدان تجهیزات اطفای حریق حتی به مناطق حفاظت ‌شده نیز گسترش پیدا کرده و فعالان زیست‌محیطی بارها از بی‌توجهی مقام‌های دولتی انتقاد کرده‌اند.

در این رابطه مدیرکل منابع طبیعی مازندران علت بروز حریق در جنگل های کلاردشت را برافروختن آتش توسط بومی ها برای گرفتن عسل از داخل درختان اعلام کرد.

از سوی دیگر دادستان انزلی اعلام کرد که نفر در رابطه با آتش‌سوزی تالاب انزلی بازداشت شدند. به گفته وی، این افراد تحت‌نظر هستند و از طریق مرجع انتظامی برای آنان پرونده تشکیل شده و تحقیقات مقدماتی در این رابطه در دست انجام است.

علاوه بر آتش سوزی های اخیر دیگر عوامل انسانی نیز باعث تخریب بافت گیاهی و درختان شده است. در این خصوص محمدحسین فرحبخش مدیرعامل شرکت دانش بنیان فصل پنجم با بیان اینکه ٨٠ درصد درختان نارنج و چنار فضای سبز شهری کلانشهر شیراز در وضعیت وخیم به سر می‌برند گفت: “به دلیل مسمومیت خاک و استفاده بی رویه از سموم و کودهای شیمیایی، ریشه درختان درگیر انگل “نماتد” شده است.”

رییس کمیسیون سلامت محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران با عنوان اینکه قطع درختان در تهران به یک رویه تبدیل شده است، خواستار ورود قوه قضائیه به این موضوع شد. وی در اینباره گفت: “خشک شدن و قطع درختان فارغ از اینکه به عمد رخ داده باشد و یا در اثر سهل انگاری در نگهداشت آنها صورت گرفته باشد بروندادی به جز تخریب محیط زیست، کاهش کیفیت هوا و بالتبع ایجاد مخاطرات سلامتی برای شهروندان را ندارد.”

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

در هفته جاری خبرگزاری تسنیم طی انتشار گزارشی نوشت که فاضلاب روستاهای اطراف زریبار مریوان در حالی روز به روز بیشتر وارد دریاچه می‌شود که هم‌اکنون این ظرفیت عظیم گردشگری حال و روز خوبی ندارد و مسئولان مربوطه نیز جز وعده و وعید، اقدام عملی منتج به نتیجه برای ساماندهی و حفظ آن انجام نداده‌اند.

علاوه بر این، سعید صفری شهردار منطقه ۴ کرج با اشاره به مشکلات پسماند و پلمب ۴ کارگاه غیر مجاز در این منطقه گفت: “سوزاندن ضایعات در کارگاه ها انجام نمی شود و متاسفانه در زمین های خالی شاهد آتش زدن پسماندها توسط برخی افراد هستیم. برخی مواقع برای پلمب مراکز مراجعه می کنیم اما علی غم هماهنگی های صورت گرفته همکاران بهداشت و محیط زیست حضور پیدا نمی کنند. دستگاه های قضائی می توانند از قوانین محیط زیست استفاده کرده و دستوراتی را برای پلمب ضربتی این مراکز صادر کنند.”

از سوی دیگر باشگاه خبرنگاران جوان نیز با انتشار گزارشی عنوان کرد که دفن غیراصولی پسماندها در نزدیکی شهر سمیرم پس از سه دهه به معضلی زیست محیطی برای پایتخت سیب ایران تبدیل شده است. در این گزارش به نقل از یکی از کشاورزان این منطقه آمده است: “گاهی با وزش باد بوی زباله کلافه مان می‌کند؛ از درختان سیب باید پلاستیک‌های رها شده در طبیعت را بچینیم.”

از دیگر اخبار محیط زیستی میتوان به خشک شدن دریاچه ارومیه اشاره کرد. منابع رسمی با انتشار گزارشات متعددی در این زمینه عنوان کردند که نه شخص رئیس جمهور نه معاون اول که از اول مامور پیگیری احیای دریاچه ارومیه بود و نه شخص رئیس سازمان محیط زیست هیچ واکنشی نسبت به این فاجعه بزرگ نداشتند.

در همین رابطه سعید شهند مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت: “انواع قوچ میش ارمنی و ۲۸ راس گوزن زرد ایرانی در جزایر دریاچه ارومیه زندگی می کنند همچنین اتصال جزایر به خشکی بر اثر خشک شدن دریاچه موجب ورود پلنگ و شغال نیز به جزایر شده است.”

مطالب مرتـبط

• بازداشت ۲۵ شهروند معترض به بحران بی آبی در همدان
• فریبا اشتری، شهروند بهائی توسط ماموران امنیتی بازداشت شد
• جلسه آخرین دفاع رضا شهابی برگزار شد
• آزادی ۲ شهروند بازداشتی با قرار وثیقه در سنندج
• خشونت خانگی؛ قتل یک زن توسط همسرش در اراک

برچسب ها: آتش سوزی آتش سوزی جنگلها و مراتع آلودگی هوا بازداشت بحران فرونشست زمین پسماند خشکسالی دریاچه ارومیه شکارچی غیر مجاز صیاد غیر مجاز محیط زیست

بدون نظر

نظر بگذارید