داستان مرموز سوگواری در حیوانات/ چرا نهنگ مادر فرزند مرده‌اش را رها نکرد؟

در سال ۱۹۷۲، در اعماق جنگل‌های بارانی تانزانیا شامپانزه ماده کهنسالی به نام فلو آخرین نفس‌های خود را کشید. این اتفاق برای پسرش فلینت قابل تحمل نبود. شامپانزه‌ی جوان که پیوند محکمی با مادرش داشت، به ناگهان بی‌حال شد، اشتهای خود را از دست داد و از دیگر اعضای گروه فاصله گرفت. جین گودال، نخستی‌شناس مشهوری که مدت‌ها این گروه شامپانزه‌ها را تحت‌نظر داشت، نوشت: «او به‌ندرت غذا می‌خورد و تا پایان هفته سوم بیش از یک سوم از وزن خود را از دست داد.» سپس، یک ماه پس از مرگ مادرش، فلینت نحیف نیز جان خود را از دست داد.

پژوهشگران ده‌ها گزارش از رفتارهای عجیب و سوزناکی مانند مورد فلینت را در پی مرگ خویشاوندان یا همراهان حیوانات ثبت کرده‌اند. این رفتارها موجب طرح این سؤال می‌شود که: آیا حیوانات سوگواری می‌کنند و همچون انسان‌ها برای مرده‌های خود عزاداری می‌کنند؟

مراسم مرگ

مدت‌ها این سؤال که آیا حیوانات برای مرده‌های خود سوگواری می‌کنند، به‌عنوان سؤالی غیرعلمی رد می‌شد. اما پژوهشگران بیشتر و بیشتر درحال بررسی این ایده هستند و پژوهش‌های آن‌ها در شاخه‌ی گسترده‌تری از مطالعات به نام مرگ‌شناسی تکاملی جای می‌گیرد که شامل مطالعه مرگ و آئین‌های مرتبط با آن است.

این حوزه از مطالعات شامل پژوهش روی رفتارهایی است که فراتر از قلمرو انسانی است؛ مانند مورد گزارش‌شده در مجله‌ی Scientific Reports که طی آن شامپانزه ماده‌ای (Pan troglodytes) در زامبیا طی چیزی که همچون آیین سوگواری بود، با استفاده از تکه‌ای علف به دقت دندان‌های پسرخوانده‌اش را که اخیراً مرده بود، پاک می‌کرد. همچنین گزارش‌هایی از یک زرافه کنیایی (Giraffa camelopardalis rothschildi) وجود دارد که حتی پس از اینکه بدن توله‌اش توسط کفتارها پاره شد، مدت‌ها روی سر لاشه او بیدار بود. به‌طور مشابه، در سال ۲۰۱۸ بسیاری از داستان یک ارکای ماده (Orcinus orca) در دریای سالیش در سواحل کانادا و واشینگتن متحیر شدند. این ارکای ماده ۱۷ روز بی‌وقفه بدن بی‌جان فرزندش را همراهی کرد و ۱۶۰۰ کیلومتر همراه جسد او بود تا اینکه درنهایت آن را رها کرد.

اورکای مادر جسد فرزند مرده‌اش را رها نمی‌کند