«بیوگرافی: یک بازی» و تلاش برای تغییر گذشته/ چالش همکاری با خواهر

بورژین عبدالرزاقی کارگردان نمایش «بیوگرافی: یک بازی» که این روزها در تماشاخانه دیوار چهارم روی صحنه است در این باره به خبرنگار مهر گفت: خوشبختانه بازخوردها و استقبال از نمایش راضی کننده است. به شخصه اجرا در تماشاخانه دیوار چهارم را دوست دارم چون مدیریت این مجموعه به نسبت تماشاخانه‌های خصوصی دیگر احترام مخاطب را نگه می‌دارند و فضای هنری ایجاد کرده‌اند که در آن حال تماشاگر و هنرمندان خوب است.

وی درباره ویژگی‌های نمایش عنوان کرد: نمایش «بیوگرافی: یک بازی» نوشته ماکس فریش است که با ترجمه فرانک حیدریان برای اجرا آماده شده است. این اثر نمایشی یک کمدی درام محسوب می‌شود که در عین اینکه تماشاگر را می‌خنداند او را به گریه هم می‌اندازد. این نمایشنامه از گذشته یکی از آثار مورد علاقه من بوده است و یکی از نکات جالب توجهی که در آن وجود دارد و فکر می‌کنم برای همه مردم هم جذاب باشد؛ قابلیت بازگشت به گذشته و اینکه این امکان را داشته باشند که مسیر زندگی شأن را تغییر دهند، است چون شاید خیلی از ماها دوست داشته باشیم خیلی از چیزها را در گذشته‌مان تغییر دهیم. از طرف دیگر متن، هم بسیار قوی و درجه یک است که ماکس فریش آن را در سال ۱۹۸۴ دوباره‌نویسی کرده است و ما نیز همان متن دوباره‌نویسی شده را به صحنه می‌بریم. نمایشنامه قدیمی‌تر، از این اثر پرپرسوناژ تر بود و ماکس فریش در دوباره‌نویسی نمایشنامه‌اش کاراکترها را به ۵ شخصیت تقلیل داده است که البته باعث جذاب‌تر و پیچیده‌تر شدن نمایشنامه شده است.

عبدالرزاقی که در سال‌های اخیر بیشتر با هنرجویان کار کرده درباره بازگشت دوباره‌اش به فضای حرفه‌ای تئاتر توضیح داد: مدت‌ها بود اجرای این نمایش را پس ذهن داشتم اما به دلیل بحران کرونا شرایط اجرای کار پیش نمی‌آمد تا اینکه بالاخره وضعیت مساعد شد و تصمیم گرفتیم با همان گروه همیشگی نمایش «بیوگرافی: یک بازی» را به صحنه ببریم. آخرین کارگردانی که به صورت رسمی برعهده داشتم به سال ۹۷ و اجرای نمایش «مده‌آی سن مدار» برمی‌گردد که با بازی الیکا عبدالرزاقی، احمد ساعتچیان و مهدی بجستانی به صحنه رفت. در واقع در دوران کرونا بیشتر سعی کردم هوای هنرجویانم را داشته باشم و نمایش‌هایی را با حضور آن‌ها تهیه کنم.

این کارگردان تئاتر درباره رویکردی که در اجرا به متن ماکس فریش داشته است، بیان کرد: اصولاً هر نمایشی را که تا امروز کار کردم به این شکل نبوده که خط به خط متن مورد نظر را به صحنه برده باشم چون اصلاً چنین چیزی شدنی هم نیست. چون وقتی نمایشنامه را برای اجرا تمرین می‌کنید کار از فیلتر کارگردان و بازیگرها عبور می‌کند و طبیعتاً اگر کارگردان دیگر همان متن را کار کند نمایش چیز دیگری از آب در می‌آید. البته تغییراتی که در متن داده شده به معنای دستکاری در نمایشنامه نیست بلکه جهان بینی ماکس فریش در نمایش جریان دارد و تغییری هم در داستان داده نشده است و تنها نگاه من و بازیگران در اثر جریان پیدا کرده است.

وی ادامه داد: اجرای این نمایش یکی از سخت‌ترین کارهایی بود که به صحنه برده بود چون متن بسیار پیچیده‌ای است و رفت و برگشت‌های زمانی زیادی را در کار مشاهده می‌کنیم که همین مساله کار را برای گروه اجرایی سخت می‌کند اما خوشبختانه از نتیجه راضی هستیم.

عبدالرزاقی درباره همکاری با خواهرش الیکا عبدالرزاقی یادآور شد: کار کردن با الیکا اصلاً سخت نیست و اتفاقاً خیلی هم راحت است و این نمایش چهارمین همکاری ما در مقام کارگردان و بازیگر بعد از نمایش‌های «گفتگوهای پس از یک خاکسپاری»، «بازرسان واقعی» و» مده آی سن مدار» به حساب می‌آید. یکی از ویژگی‌های تیمی که در کنار هم کار می‌کنیم این است که خیلی سریع یکدیگر را درک می‌کنیم و ایده‌ها و رویاهای نزدیک به هم داریم و همین مساله باعث می‌شود که روند کارمان سریع‌تر اتفاق بیفتد.

وی درباره طراحی صحنه نمایش توضیح داد: طراح دکور نمایش خودم بودم و کار به گونه‌ای طراحی شده است که توسط المان‌ها و بدون شلوغ شدن صحنه به نوعی بتواند پشت صحنه تئاتر را به مخاطب القا کند چون نمایش بازی در بازی است.

کارگردان «گفتگوهای پس از یک خاکسپاری» در پایان صحبت‌هایش گفت: نمایش «بیوگرافی: یک بازی» درباره پروفسوری به نام هانس کورمن است که پس از هفت سال زندگی مشترک، همسرش آنتوآنت اشتاین را به قتل رسانده است و حالا موقعیتی برایش پیش آمده که بتواند به گذشته برگردد تا بیوگرافی خود را عوض کند تا جایی که اصلاً با همسرش آشنا نشود و جلوی این اتفاق را بگیرد اما هربار اتفاقاتی برایش رخ می‌دهد. در این اثر نمایشی رضا مولایی در نقش پروفسور کورمن، الیکا عبدالرزاقی در نقش آنتوانت، احمد ساعتچیان در نقش کارگردان و فرنوش مرواری و علی جدیدی در نقش دستیاران کارگردان ایفای نقش می‌کنند.

نمایش «بیوگرافی: یک بازی» تا ۳۱ شهریور ماه ساعت ۲۱ در تماشاخانه دیوار چهارم روی صحنه است.