بیانیه پایانی سازمان همکاری شانگهای: حمایت از «مزایای سوخت‌های فسیلی»

رهبران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در بیانیه مشترک خود که جمعه ۲۵ شهریور / ۱۶ سپتامبر تصویب کردند، به اتفاق آرا پیامدهای منفی تغییرات آب و هوایی و نیاز به اقدام فوری در این زمینه را به‌رسمیت شناختند، اما همزمان خواستار افزایش سرمایه‌گذاری در تولید و اکتشاف نفت و گاز شدند.

چین، هند و روسیه از بزرگترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای جهان عضو سازمان همکاری شانگهای هستند.

این سازمان در بیانیه خود از «اقدامات قهری» برای وادار کردن کشورها به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای با سرعت معین انتقاد کرد و گفت کشورها «حق دارند به‌طور مستقل اهداف ملی را در زمینه پیشگیری از تغییرات اقلیمی تعیین کنند».

رهبران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در بیانیه مشترک خود نوشتند:

«اقدامات قهری یک‌جانبه اصول چندجانبه را نقض می‌کند، همکاری‌های چندجانبه و تلاش‌های جمعی و ملی برای مقابله با تغییرات آب و هوایی را به‌طور جدی تضعیف می‌کند و توانایی کشورها برای مقابله با این تغییرات را تضعیف می‌کند.»

قزاقستان، چین، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان ۱۵ ژوئن ۲۰۰۱ (۲۵ خرداد ۱۳۸۰) در شانگهای سازمان همکاری شانگهای را تأسیس کردند. هشت کشور هند، قزاقستان، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان عضو این سازمان هستند. ایران، افغانستان، بلاروس، و مغولستان عضو ناظر و جمهوری آذربایجان، ارمنستان، کامبوج، نپال، ترکیه و سریلانکا شرکای گفت‌وگوی سازمان همکاری شانگهای هستند. ایران روز گذشته (پنج‌شنبه) با امضای تفاهم‌نامه‌ای روند عضویت رسمی خود در این سازمان را آغاز کرد. کشورهای سازمان همکاری شانگهای حدود نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند.

بیست‌و‌دومین اجلاس سازمان همکاری‌ شانگهای پنج‌شنبه ۲۴ شهریور / ۱۵ سپتامبر در شهر سمرقند ازبکستان آغاز شد و امروز جمعه ۲۵ شهریور / ۱۶ سپتامبر پایان یافت.

در بیانیه پایانی، رهبران سازمان همکاری شانگهای تأکید کردند که خواستار «رویکردی متعادل بین کاهش انتشار و توسعه، و حمایت از گذار عادلانه» به یک اقتصاد سبزتر هستند.

سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی

در حالی‌که روسیه، هند و چین بارها متهم شده‌اند که به اندازه کافی برای مقابله با تغییرات اقلیمی تلاش نمی‌کنند، اما اکنون چنین استدلال می‌کنند که باید به کشورهای فقیرتر و در حال توسعه آزادی عمل بیشتری داده شود تا رشد اقتصادی را بر مسائل آب و هوایی اولویت دهند.

چین و روسیه قصد دارند تا سال ۲۰۶۰ میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را به «صفر خالص» برسانند، در حالی که نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند بار دیگر تاکید کرد که کشورش سال ۲۰۷۰ را به‌عنوان هدف خود تعیین کرده است.

دانشمندان محیط زیست می‌گویند که جهان به‌طور کلی باید میزان دی اکسید کربن موجود در اتمسفر را حداکثر تا سال ۲۰۵۰ کاهش دهد تا بتواند میانگین افزایش دمای سطح زمین را به ۱,۵ درجه سانتیگراد در مقایسه با دوران پیشاصنعتی محدود کند.

این در حالی است که سازمان همکاری شانگهای با درخواست‌ها برای دوری اساسی از سوخت‌های فسیلی آلاینده به نفع انرژی‌های تجدیدپذیر پاک‌تر، مخالفت کرد.

اعضای سازمان همکاری شانگهای گفتند:

«استفاده از مزایای مشترک و مکمل سوخت‌های فسیلی و منابع انرژی پاک و در این راستا افزایش سرمایه‌گذاری در اکتشاف و تولید سوخت‌های فسیلی مهم است.»

رهبران سازمان همکاری شانگهای در تلنگری به غرب، از کشورهایی نیز انتقاد کردند که به‌گفته آن‌ها سعی دارند «از دستور کار اقلیمی برای ارائه اقداماتی به‌منظور محدود کردن همکاری‌های تجاری و سرمایه‌گذاری استفاده کنند».

اتحادیه اروپا در خط مقدم تلاش‌های غرب برای وضع محدودیت‌ها بر انتشار گازهای گلخانه‌ای است. این اتحادیه به‌منظور محافظت از تولیدکنندگان خود در برابر رقابت ناعادلانه از سوی تولیدکنندگانی که مشمول مقررات زیست‌محیطی مشابهی نیستند، بر کالاهای وارداتی به کشورهای عضو این اتحادیه به نسبت مقدار دی اکسید کربن منتشرشده در طول تولید آن‌ها، مالیات وضع می‌کند.

این تعرفه‌ها می‌تواند به صادرات کالاهای حیاتی روسیه و همچنین طیف وسیعی از کالاهای تولیدی اعضای سازمان همکاری شانگهای از جمله چین، هند و پاکستان آسیب برساند.