درگذشت ملکه الیزابت دوم موجی از غم و اندوه و ادای احترام صمیمانه را از سوی رهبران جهان و مردم عادی به همراه داشته است.

افراد بسیاری در مستعمرات سابق بریتانیا آشکارا یاد ملکه را گرامی داشته‌اند، و برخی دیگر تصاویری از بازدید او از کشورهای خود را به اشتراک گذاشته‌اند.

اما این ادای احترام یکپارچه نیست. برای برخی، مرگ او خاطرات تاریخ خونین حکومت استعماری - جنایات علیه مردم بومی، سرقت مجسمه‌ها و آثار باستانی از کشورهای غرب آفریقا، طلا و الماس از آفریقای جنوبی و هند و برده‌داری و ظلم را دوباره زنده کرد.

سیریل رامافوسا، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، ملکه را چهره‌ای سرشناس و فوق‌العاده توصیف کرد که بسیاری در سراسر جهان با علاقه از او یاد خواهند کرد، اما حزب مخالف «مبارزان آزادی اقتصادی» گفته است که در میان عزاداران نخواهد بود.

سومین حزب بزرگ این کشور در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ملکه در طول ۷۰ سال سلطنت خود، هرگز به جنایاتی که بریتانیا و خانواده‌اش در سراسر جهان مرتکب شده‌اند اذعان نکرد و در واقع با افتخار پرچم‌دار این جنایات بود.»

این بیانیه ادامه می‌دهد: «مرگ او برای ما یادآور دوره‌ای بسیار غم‌انگیز در این کشور و تاریخ آفریقا است.»

در رسانه‌های اجتماعی، منتقدان بسیار فراتر از این هم رفته‌اند.

توییت‌هایی که اوجو آنیا، پروفسور نیجریه‌ای‌الاصل، در ساعات قبل از مرگ ملکه منتشر کرد، بحث‌های تندی را برانگیخت. یکی از آنها را توییتر به دلیل نقض قوانینش حذف کرد. او در دومین توییت خود نوشت: «اگر کسی از من انتظار دارد که چیزی جز تحقیر نسبت به فرمانروایی ابراز کنم که بر حکومتی نظارت می‌کرد که حامی نسل‌کشی بود که نیمی از خانواده‌ام را قتل عام و آواره کرد و بازماندگان‌مان هنوز دست به گریبان عواقبشان هستند، آرزوی محالی خواهد داشت.»

توییت او ظاهراً اشاره‌ای به جنگ داخلی نیحریه موسوم به «جنگ بیافرا» در اواخر دهه ۱۹۶۰ است، که در آن دولت بریتانیا از دولت نیجریه پشتیبانی کرد و آن را مسلح کرد تا جدایی‌طلبان جمهوری خودخوانده بیافرا را محاصره کنند و به آنها گرسنگی دهند و در نهایت سرکوب‌شان کنند.

یکی از کاربران توییتر (@ParrenEssential) پاسخ داده است که نیجریه‌ای‌ها این‌طور رفتار نمی‌کنند و افزود: «تو فرهنگ و کشور ما را بد جلوه می‌دهی.»

برخی دیگر گفته‌اند که انتقاد و اهانت به فردی در زمان مرگ‌اش «رسم آفریقایی» نیست.

پست‌هایی که خواستار بازگرداندن الماس «ستاره آفریقا» بودند که در سال ۱۹۰۵ در آفریقای جنوبی استخراج شد و اکنون در جواهرات سلطنتی بریتانیا دیده می‌شود، در روز مرگ ملکه نیز منتشر شد. بسیاری عنوان می‌کنند که آن الماس «مسروقه» است. اگرچه این الماس را دولت محلی ترانسوال خریداری کرد و به عنوان نشانه وفاداری به خانواده سلطنتی داد، دیدگاه غالب در رسانه‌های اجتماعی این است که صاحبان واقعی این الماس مردم آفریقای جنوبی هستند.

کاربر توییتری (@Qban_Linx) گفت که این الماس ۴۰۰ میلیون دلاری - که بزرگترین قطعه آن در عصای سلطنتی قرار دارد که پادشاهان در مراسم تاجگذاری خود حمل می‌کنند - می‌تواند هزینه تحصیلات عالی ۷۵ هزار دانشجوی آفریقای جنوبی را تأمین کند.

اعتراض مشابهی در هند وجود داشته است، و هشتگ #Kohinoor (کوه نور) به سرعت پس از مرگ ملکه الیزابت شروع شد - اشاره‌ای به الماس بزرگ در تاج سلطنتی که طبق گزارش‌ها «ملکه همسر» جدید از آن استفاده خواهد کرد.

منتقدان دیگر می‌گویند که ملکه باید از قدرت و نفوذ خود استفاده می‌کرد تا اطمینان حاصل شود که بقایای اجساد کسانی که علیه حکومت استعماری بریتانیا می‌جنگیدند به کشورهایشان بازگردانده می‌شد.

مردم کنیا و آفریقای‌جنوبی خواستار بازگرداندن سر قهرمانانی مانند کویتالل سامویی هستند که در پایان قرن نوزدهم مقاومت ناندی‌ها را در کنیای کنونی رهبری کرد، و پادشاه هینستسا کاخاوولا از پادشاهی خوسا در آفریقای جنوبی که در سال ۱۸۳۵ کشته شد. پس از مثله شدن اجساد آن‌ها، سرهایشان به عنوان غنیمت به بریتانیا برده شد.

کشتار وحشیانه کنیایی‌ها در جریان شورش مائو مائو نیز در یادها مانده است. گیتو وا کاهنگری، که ۸۱ سال پیش به عنوان یک جوان ۱۷ ساله به شورش پیوست، به یاد می‌آورد که نیروهای انگلیسی او را در اردوگاهی بازداشت کردند، مورد ضرب و شتم قرار دادند، و از خوردن غذا محرومش کردند.

او به خبرگزاری رویترز گفت: «آنها سرزمین من را اشغال کردند، حق خدادادی مرا اشغال کردند. اما ما برای ملکه سوگواری می‌کنیم، زیرا او یک فرد است، یک انسان است. ما از مرگ انسان‌ها متاسف می‌شویم.»

اوهورو کنیاتا، رئیس‌جمهور کنیا، که از ملکه به عنوان «نماد عظیم خدمت فداکارانه» یاد کرد، به دلیل اعلام چهار روز عزای ملی مورد انتقاد برخی از مردم کنیا قرار گرفت.

یان خاما، رئیس‌جمهور سابق بوتسوانا، از دیگر کسانی بود که از میراث ملکه دفاع کرد و او را غیرقابل جایگزین توصیف کرد.

او گفت: «استعمار چیزی نیست که بخواهیم به خاطر بسپاریم، دوران سیاهی بود. ملکه آن میراث را به ارث برد، او معمار آن نبود... اما او وقتی به سلطنت رسید انگار برای ترمیم آسیب‌هایی که توسط استعمار ایجاد شده بود آمد، او نشان داد که ما بالاتر از شما نیستیم، می‌خواهیم در توسعه شما مشارکت کنیم، و به شما کمک کنیم تا به عنوان یک ملت رشد کنید.»

او گفت این قاره باید به او به عنوان کسی نگاه کند که «دوران جدیدی را از گذشته‌ای تاریک بیرون آورد».

بسیاری گفته‌اند که ملکه هرگز به خاطر جنایاتی که به نام امپراتوری مرتکب شد عذرخواهی نکرد. با این حال، او «قتل عام در آمریتسار»، در شمال هند، در سال ۱۹۱۹ را پذیرفت. در این شهر یک ژنرال انگلیسی به سربازان دستور داده بود تا به روی تظاهرکنندگان در باغی که راه فراری نداشت، شلیک کنند. ملکه پیش از بازدید از این مکان در سال ۱۹۹۷ در یک سخنرانی ابراز تاسف و پشیمانی کرد.

او گفت: «تاریخ را نمی‌توان بازنویسی کرد، هر چقدر هم که گاهی اوقات غیر از آن را آرزو کنیم. تاریخ لحظه‌های غمگین و همچنین شاد خود را دارد. ما باید از غم درس بگیریم و بر شادی بیفزاییم.»

مطالب مرتبط

درگذشت ملکه الیزابت دوم موجی از غم و اندوه و ادای احترام صمیمانه را از سوی رهبران جهان و مردم عادی به همراه داشته است.

افراد بسیاری در مستعمرات سابق بریتانیا آشکارا یاد ملکه را گرامی داشته‌اند، و برخی دیگر تصاویری از بازدید او از کشورهای خود را به اشتراک گذاشته‌اند.

اما این ادای احترام یکپارچه نیست. برای برخی، مرگ او خاطرات تاریخ خونین حکومت استعماری - جنایات علیه مردم بومی، سرقت مجسمه‌ها و آثار باستانی از کشورهای غرب آفریقا، طلا و الماس از آفریقای جنوبی و هند و برده‌داری و ظلم را دوباره زنده کرد.

سیریل رامافوسا، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، ملکه را چهره‌ای سرشناس و فوق‌العاده توصیف کرد که بسیاری در سراسر جهان با علاقه از او یاد خواهند کرد، اما حزب مخالف «مبارزان آزادی اقتصادی» گفته است که در میان عزاداران نخواهد بود.

سومین حزب بزرگ این کشور در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ملکه در طول ۷۰ سال سلطنت خود، هرگز به جنایاتی که بریتانیا و خانواده‌اش در سراسر جهان مرتکب شده‌اند اذعان نکرد و در واقع با افتخار پرچم‌دار این جنایات بود.»

این بیانیه ادامه می‌دهد: «مرگ او برای ما یادآور دوره‌ای بسیار غم‌انگیز در این کشور و تاریخ آفریقا است.»

در رسانه‌های اجتماعی، منتقدان بسیار فراتر از این هم رفته‌اند.

توییت‌هایی که اوجو آنیا، پروفسور نیجریه‌ای‌الاصل، در ساعات قبل از مرگ ملکه منتشر کرد، بحث‌های تندی را برانگیخت. یکی از آنها را توییتر به دلیل نقض قوانینش حذف کرد. او در دومین توییت خود نوشت: «اگر کسی از من انتظار دارد که چیزی جز تحقیر نسبت به فرمانروایی ابراز کنم که بر حکومتی نظارت می‌کرد که حامی نسل‌کشی بود که نیمی از خانواده‌ام را قتل عام و آواره کرد و بازماندگان‌مان هنوز دست به گریبان عواقبشان هستند، آرزوی محالی خواهد داشت.»

توییت او ظاهراً اشاره‌ای به جنگ داخلی نیحریه موسوم به «جنگ بیافرا» در اواخر دهه ۱۹۶۰ است، که در آن دولت بریتانیا از دولت نیجریه پشتیبانی کرد و آن را مسلح کرد تا جدایی‌طلبان جمهوری خودخوانده بیافرا را محاصره کنند و به آنها گرسنگی دهند و در نهایت سرکوب‌شان کنند.

یکی از کاربران توییتر (@ParrenEssential) پاسخ داده است که نیجریه‌ای‌ها این‌طور رفتار نمی‌کنند و افزود: «تو فرهنگ و کشور ما را بد جلوه می‌دهی.»

برخی دیگر گفته‌اند که انتقاد و اهانت به فردی در زمان مرگ‌اش «رسم آفریقایی» نیست.

پست‌هایی که خواستار بازگرداندن الماس «ستاره آفریقا» بودند که در سال ۱۹۰۵ در آفریقای جنوبی استخراج شد و اکنون در جواهرات سلطنتی بریتانیا دیده می‌شود، در روز مرگ ملکه نیز منتشر شد. بسیاری عنوان می‌کنند که آن الماس «مسروقه» است. اگرچه این الماس را دولت محلی ترانسوال خریداری کرد و به عنوان نشانه وفاداری به خانواده سلطنتی داد، دیدگاه غالب در رسانه‌های اجتماعی این است که صاحبان واقعی این الماس مردم آفریقای جنوبی هستند.

کاربر توییتری (@Qban_Linx) گفت که این الماس ۴۰۰ میلیون دلاری - که بزرگترین قطعه آن در عصای سلطنتی قرار دارد که پادشاهان در مراسم تاجگذاری خود حمل می‌کنند - می‌تواند هزینه تحصیلات عالی ۷۵ هزار دانشجوی آفریقای جنوبی را تأمین کند.

اعتراض مشابهی در هند وجود داشته است، و هشتگ #Kohinoor (کوه نور) به سرعت پس از مرگ ملکه الیزابت شروع شد - اشاره‌ای به الماس بزرگ در تاج سلطنتی که طبق گزارش‌ها «ملکه همسر» جدید از آن استفاده خواهد کرد.

منتقدان دیگر می‌گویند که ملکه باید از قدرت و نفوذ خود استفاده می‌کرد تا اطمینان حاصل شود که بقایای اجساد کسانی که علیه حکومت استعماری بریتانیا می‌جنگیدند به کشورهایشان بازگردانده می‌شد.

مردم کنیا و آفریقای‌جنوبی خواستار بازگرداندن سر قهرمانانی مانند کویتالل سامویی هستند که در پایان قرن نوزدهم مقاومت ناندی‌ها را در کنیای کنونی رهبری کرد، و پادشاه هینستسا کاخاوولا از پادشاهی خوسا در آفریقای جنوبی که در سال ۱۸۳۵ کشته شد. پس از مثله شدن اجساد آن‌ها، سرهایشان به عنوان غنیمت به بریتانیا برده شد.

کشتار وحشیانه کنیایی‌ها در جریان شورش مائو مائو نیز در یادها مانده است. گیتو وا کاهنگری، که ۸۱ سال پیش به عنوان یک جوان ۱۷ ساله به شورش پیوست، به یاد می‌آورد که نیروهای انگلیسی او را در اردوگاهی بازداشت کردند، مورد ضرب و شتم قرار دادند، و از خوردن غذا محرومش کردند.

او به خبرگزاری رویترز گفت: «آنها سرزمین من را اشغال کردند، حق خدادادی مرا اشغال کردند. اما ما برای ملکه سوگواری می‌کنیم، زیرا او یک فرد است، یک انسان است. ما از مرگ انسان‌ها متاسف می‌شویم.»

اوهورو کنیاتا، رئیس‌جمهور کنیا، که از ملکه به عنوان «نماد عظیم خدمت فداکارانه» یاد کرد، به دلیل اعلام چهار روز عزای ملی مورد انتقاد برخی از مردم کنیا قرار گرفت.

یان خاما، رئیس‌جمهور سابق بوتسوانا، از دیگر کسانی بود که از میراث ملکه دفاع کرد و او را غیرقابل جایگزین توصیف کرد.

او گفت: «استعمار چیزی نیست که بخواهیم به خاطر بسپاریم، دوران سیاهی بود. ملکه آن میراث را به ارث برد، او معمار آن نبود... اما او وقتی به سلطنت رسید انگار برای ترمیم آسیب‌هایی که توسط استعمار ایجاد شده بود آمد، او نشان داد که ما بالاتر از شما نیستیم، می‌خواهیم در توسعه شما مشارکت کنیم، و به شما کمک کنیم تا به عنوان یک ملت رشد کنید.»

او گفت این قاره باید به او به عنوان کسی نگاه کند که «دوران جدیدی را از گذشته‌ای تاریک بیرون آورد».

بسیاری گفته‌اند که ملکه هرگز به خاطر جنایاتی که به نام امپراتوری مرتکب شد عذرخواهی نکرد. با این حال، او «قتل عام در آمریتسار»، در شمال هند، در سال ۱۹۱۹ را پذیرفت. در این شهر یک ژنرال انگلیسی به سربازان دستور داده بود تا به روی تظاهرکنندگان در باغی که راه فراری نداشت، شلیک کنند. ملکه پیش از بازدید از این مکان در سال ۱۹۹۷ در یک سخنرانی ابراز تاسف و پشیمانی کرد.

او گفت: «تاریخ را نمی‌توان بازنویسی کرد، هر چقدر هم که گاهی اوقات غیر از آن را آرزو کنیم. تاریخ لحظه‌های غمگین و همچنین شاد خود را دارد. ما باید از غم درس بگیریم و بر شادی بیفزاییم.»

مطالب مرتبط