به آسمان بنگرید/ فرصتی استثنایی که تا ۱۰ سال دیگر تکرار نمی‌شود

سیاره مریخ در حال آمدن به سمت بهترین منظره‌ای است که می‌تواند به ما ارائه دهد و اگر تلسکوپ دارید، می‌توانید در ماه‌های آینده از این فرصت حداکثر استفاده را ببرید، چرا که زمان زیادی طول می‌کشد تا دوباره فرصتی به این خوبی بدست آورید.

مریخ تنها سیاره‌ای است که می‌توانیم سطح آن را با جزئیات از زمین ببینیم و اکنون به سمت بهترین موقعیت رصدی که تا سال ۲۰۳۱ تکرار نخواهد شد در حال حرکت است و تماشاگران مشتاق آسمان از همین حالا آماده‌سازی تلسکوپ‌های خود را آغاز کرده‌اند.

بیشتر بخوانید:

• کشفی نادر و عجیب در گور یک زن قرون وسطایی/ عکس

• حالت جدیدی از آب پیدا شد!

اگر هنوز مریخ را با تلسکوپ خود شکار نکرده‌اید، طی این هفته می‌توانید آن را جستجو کنید، البته احتمالا برای خوب دیدن آن باید تا نیمه شب صبر کنید.

مریخ در حال حاضر در میانه راه بین شاخ‌های صورت فلکی گاو قرار دارد و در این هفته در هنگام بعد از ظهر در افق شرقی-شمال شرقی ظاهر خواهد شد.

مریخ که در حال حاضر مانند یک کدو تنبل درخشان با قدر ظاهری منفی ۰.۴ می‌درخشد، در حال حاضر در رتبه سوم پس از ستاره شباهنگ و ستاره سهیل در میان ۲۱ ستاره درخشان دیگر قرار دارد. گفتنی است که هرچه قدر ظاهری یک جرم آسمانی کمتر باشد، در آسمان درخشان‌تر ظاهر می‌شود.

اما مریخ همین طور که در هفته‌ها و ماه‌های آینده به زمین ما نزدیک می‌شود، درخشان‌تر می‌شود و درخشش آن تا ۱۱ نوامبر از ستاره شباهنگ که درخشان‌ترین ستاره آسمان است، پیشی می‌گیرد و سپس بعد از ماه، زهره و مشتری، به عنوان چهارمین جرم درخشان در آسمان شب رتبه‌بندی می‌شود.

بسیاری از اوقات پیش نمی‌آید که ما از نزدیک به مریخ نگاه کنیم. سیاره سرخ یک جهان کوچک است که تنها دو برابر اندازه ماه ما و تقریباً نصف اندازه زمین است و اغلب اوقات، بیشتر زمان خود را در آن سوی مدار دور از ما می‌گذراند.

تجربه نشان داده است که وقتی آسمان را با تلسکوپ رصد می‌کنیم، اگر ماه قابل مشاهده نباشد، جرمی که بیشتر مردم می‌خواهند آن را ببینند، مریخ است.

با این حال، مریخ از قضا به عنوان یکی از ناامیدکننده‌ترین اجرام تلسکوپی رتبه‌بندی می‌شود، چرا که معمولاً به صورت چیزی بیش از یک لکه نارنجی کوچک ظاهر نمی‌شود و تنها زمانی که ما برای شناسایی نشانه‌های روی سطح آن از جمله دهانه‌های برخوردی، کلاهک‌های قطبی و ابرها و طوفان‌های گرد و غبار داریم، تقریباً هر ۲۶ ماه یک‌بار پیش می‌آید که زمین به مریخ نزدیک می‌شود و زیرا مدار کوچک‌تر و سریع‌تر زمین از مدار مریخ به دور خورشید سبقت می‌گیرد.

مریخ در رویدادی که به آن "مقابله" گفته می‌شود، کاملاً مخالف خورشید در آسمان ظاهر می‌شود. یعنی وقتی خورشید غروب می‌کند، مریخ طلوع می‌کند و در نیمه‌های شب به بالاترین نقطه خود در آسمان می‌رسد و درست زمانی که خورشید شروع به طلوع می‌کند، در حال غروب است. مقابله‌های مریخ تقریبا کمی بیش از هر دو سال اتفاق می‌افتند، اما همه آنها برابر نیستند. از آنجایی که مدار مریخ و زمین به شکل ملایمی بیضی شکل است، برخی از نزدیکی‌های بین دو سیاره به طور قابل توجهی نزدیکتر از سایرین هستند و بهترین‌های آن در یک چرخه به طور متوسط ۱۵ تا ۱۷ ساله تکرار می‌شوند.

ما در حال حاضر در دوران رکود این چرخه هستیم. مریخ در ژوئیه ۲۰۱۸ به فاصله استثنایی ۵۷.۵۸ میلیون کیلومتری از زمین رسید و در اکتبر ۲۰۲۰ نزدیکی غیرمعمول دیگری با فاصله ۶۲.۰۶ میلیون کیلومتری با زمین داشت.

اکنون مریخ در این رویداد پیش رو، در شامگاه ۳۰ نوامبر(۹ آذر) حدود ساعت ۶ صبح به وقت ایران به نزدیکترین فاصله به زمین خواهد رسید. سپس این سیاره در فاصله ۸۱.۴۳ میلیون کیلومتری از زمین قرار خواهد گرفت.

قطر قرص ظاهری مریخ در نزدیکترین فاصله‌اش با زمین قابل ملاحظه و بسیار بزرگ خواهد بود. در واقع اندازه ظاهری مریخ از تاریخ ۲۱ نوامبر تا ۱۰ دسامبر، تا وقتی به ماه مه سال ۲۰۳۱ برسیم، بزرگتر از هر زمان دیگری خواهد بود.

تقریباً با هر نوع تلسکوپی می‌توان مشاهدات جالب و هیجان انگیزی از مریخ داشت و تنها عامل محدود کننده معمولاً شرایط جوی است که می‌تواند ساعت به ساعت تغییر کند و به طور چشمگیری بر کیفیت رصد تأثیر بگذارد.

کارشناسان می‌گویند در یک تلسکوپ ۱۰ یا ۱۵ سانتی‌متری با کیفیت بالا در شبی با هوای عالی، ممکن است بتوان کلاهک قطب شمال مریخ، ویژگی‌های سطح آن، ابرها و رویدادهای گرد و غبار را مشاهده کرد و استفاده از یک چشمی با قدرت ۱۰۵ باعث می‌شود که قرص مریخ به همان اندازه به نظر برسد که ماه با چشم غیر مسلح دیده می‌شود.

در نهایت حتما یک دایره بزرگ در تقویم خود به دور روز چهارشنبه ۱۶ آذر بکشید، چرا که در طول ساعات شب، ماه کامل از نزدیکی بالای مریخ عبور می‌کند و در واقع آن را برای بخش‌هایی از آمریکای شمالی پنهان می‌کند و سپس سوالی را برمی‌انگیزد که بارها در آن شب تکرار می‌شود: آن ستاره نارنجی روشن که درست زیر ماه قرار دارد، چیست؟ در آن شب، مریخ تقریبا توجه هر کسی را که به آسمان نگاه کند به خود معطوف خواهد کرد.

۵۸۵۸