رئیسی: اعدام زندانیان سیاسی در دهه ۶۰ دقیقاً متناسب با کاری بود که انجام دادند

لسلی استال، خبرنگار شبکه«سی‌بی‌اس نیوز» آمریکا سه‌شنبه گذشته در محل کاخ ریاست ‌جمهوری در تهران با ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی گفت‌وگو کرد. این مصاحبه در برنامه «۶۰ دقیقه» این شبکه روز گذشته، یکشنبه ۲۷ شهریور / ۱۸ سپتامبر پخش شد.

«سی‌بی‌اس نیوز» نوشته است که وزارت خزانه‌داری آمریکا ابراهیم رئیسی را به‌دلیل نقش‌اش در کشتار زندانیان سیاسی و نقض حقوق بشر تحریم کرده و سازمان عفو بین‌الملل نیز این کشتار را جنایت علیه بشریت خوانده است.

لسلی استال در این مصاحبه از رئیسی پرسید:

«شما در هیأتی شرکت داشتید که مسئول اعدام بیش از پنج‌هزار مخالف سیاسی بود. آن‌ها به دار آویخته یا به جوخه تیرباران سپرده شدند. می‌خواهم بپرسم که آیا از این اقدام پشیمان هستید؟»

رئیسی در پاسخ گفت:

«چه دلیلی می‌توانید برای این موضوع ارائه دهید؟ این‌ها فقط ادعاهایی است که از سوی اعضای یک گروه تروریستی مطرح شده است.»

در تابستان سال ۱۳۶۷، هزاران زندانی سیاسی وابسته به احزاب و سازمان‌های سیاسی چپ و هواداران سازمان مجاهدین خلق در زندان‌های اوین و گوهردشت در تهران و زندان‌های مشهد، شیراز، اهواز و برخی دیگر از شهرهای ایران با دستور مستقیم آیت‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی و توسط گروهی چهار نفره که به عنوان «هیأت مرگ» شناخته می‌شوند، اعدام شدند.

حسین‌علی نیری (حاکم شرع وقت)، مرتضی اشراقی (دادستان وقت)، ابراهیم رئیسی (معاون دادستان وقت) و مصطفی پورمحمدی (نماینده وقت اطلاعات در زندان اوین) اعضای «هیأت مرگ» در سال ۶۷ بودند که رهبر جمهوری اسلامی آن‌ها را به تعیین تکلیف هزاران زندانی سیاسی و اعدام آن‌ها مأمور کرد. پس از گذشت ۳۴ سال شمار دقیق اعدام شده‌ها مشخص نیست، اما به‌گفته دیدبان حقوق بشر و بر اساس برآوردهای مقامات سابق ایران و فهرست‌های تهیه‌شده توسط گروه‌های حقوق بشری یا گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی، بین دو هزار و ۸۰۰ تا پنج هزار زندانی دست‌کم در ۳۲ شهر اعدام شدند.

ابراهیم رئیسی در گفت‌وگو با سی‌بی‌اس وقوع این اعدام‌ها را رد نکرد اما این کشتار گسترده را چنین توجیه کرد:

«هرکس در ایران مرتکب جرمی شود در دادگاه‌های رسمی محاکمه می‌شود و به‌دلیل کاری که انجام داده است مجازات می‌شود. مردم را ترور می‌کردند و اتفاقی که برای آن‌ها (زندانیان سیاسی) افتاد دقیقاً متناسب با کاری بود که انجام دادند.»

در اردیبهشت‌ماه سال‌ گذشته (۱۴۰۰)، بیش از ۱۵۰ مقام سابق سازمان ملل متحد، مدافعان و کارشناسان حقوق بشر، در نامه‌ای سرگشاده از سازمان ملل خواستند کمیته‌ای مستقل برای تحقیق در مورد اعدام‌های فراقانونیِ‌ هزاران زندانی سیاسی در سال ۶۷ تشکیل دهد.

حدود چهار ماه پس از این اقدام، یعنی در شهریورماه ۱۴۰۰ نیز ۲۵ نفر از برندگان جایزه نوبل به مناسبت سی‌و‌سومین سالگرد اعدام‌های ۱۳۶۷ در ایران، در نامه‌ای خطاب به دبیر کل سازمان ملل، بر ضرورت تشکیل یک کمیسیون بین‌المللی برای انجام تحقیقات در زمینه این اعدام‌ها تأکید کردند.

ابراهیم رئیسی پیش از این در تیرماه سال گذشته نیز در پاسخ به پرسشی درباره دست داشتن او در کشتار زندانیان سیاسی، گفته بود «اگر یک قاضی، یک دادستان از امنیت مردم دفاع کرده است، باید از او تمجید کرد». او افزوده بود «من افتخار می‌کنم که در هر سمتی که تاکنون داشته‌ام از حقوق بشر دفاع کرده‌ام.»

فایل صوتی منتشرشده توسط دفتر حسن‌علی منتظری، قائم مقام سابق رهبر جمهوری اسلامی ایران در فاصله سال‌های ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸، یکی از اسناد متقن در تأیید نقش ابراهیم رئیسی در کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ است.

با وجود مخالفت‌ گروه‌های متعدد ایرانی و حقوق بشری با سفر ابراهیم رئیسی به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل، او صبح امروز، دوشنبه ۲۸ شهریور / ۱۹ سپتامبر عازم نیویورک شد. رئیسی پیش از پرواز به نیویورک در تهران به خبرنگاران گفت:

«هیچ برنامه‌ای برای مذاکره یا ملاقات با آمریکایی‌ها و با حاکمان آمریکا در این دیدارها برنامه‌ریزی نشده و هیچ برنامه‌ای هم برای دیدار با آن‌ها نداریم.»

او در گفت‌وگو با «سی‌بی‌اس نیوز» هم همین موضوع را تکرار کرده بود.

علی باقری کنی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران نیز همراه با رئیسی به نیویورک رفت. حمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات وین در این باره در صفحه توییتر خود نوشت:

«[این] فرصت خوبی برای تروئیکای اروپا/ اتحادیه اروپا خواهد بود تا آمریکا را ترغیب کنند تا به گونه‌ای هدفمند، ‌ معدود مسائل باقی‌مانده را حل‌وفصل کند.»

پاسخ‌های ایران به طرح اتحادیه اروپا برای احیای برجام طرف‌های غربی جمهوری اسلامی را برای دستیابی به توافق ناامید کرده و مذاکرات هسته‌ای همچنان متوقف مانده است.