آیا «بارورسازی ابرها» واقعا به مبارزه با خشکسالی کمک می‌کند؟

غرب آمریکا ماه به ماه با خشکسالی تاریخی مواجه شده است و سطح آب دریاچه پاول و دریاچه مید به طور خطرناکی پایین است. این مخازن آب مورد نیاز میلیون‌ها آمریکایی را تامین می‌کند و صنعت کشاورزی در منطقه را تغذیه می‌کند. خشکسالی همچنین توانایی تولید نیروی برق آبی از این منابع آبی حیاتی را کاهش می‌دهد.

اما، آمریکا تنها جایی نیست که خشکی شدید را تجربه می‌کند. کشور‌هایی مانند چین و همچنین بخش‌هایی از اروپا و آفریقا نیز با این مشکل مواجه هستند. چین به باروری ابر‌ها به عنوان راه حلی بالقوه برای مشکلات خشکسالی خود روی آورده است. این فناوری همچنین به طور منظم در امارات متحده عربی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بارورسازی ابر‌ها کم و بیش یک روش تکنولوژیکی برای باریدن باران است، حتی زمانی که هوا بارانی نیست. هواپیما‌ها بر فراز یک منطقه پرواز می‌کنند و ترکیبی مانند یدید نقره را در ابر‌ها آزاد می‌کنند تا متراکم شوند. یدید نقره با دادن ذره‌ای به بخار آب باعث چگالش آن می‌شود. 

همانطور که بخار آب به ذره یدید نقره می‌چسبد، سنگین‌تر می‌شود و در نهایت به صورت باران به زمین می‌ریزد. تحقیقات نشان داده است که باروری ابر‌ها ممکن است بارش را بین ۵ تا ۱۵ درصد افزایش دهد که ممکن است زیاد به نظر نرسد، اما هر چیزی در طول خشکسالی کمک می‌کند. در چین، نتایج متفاوت است، اما یک مطالعه نشان داد که به تولید بارندگی کافی برای کاهش آلودگی هوا در نزدیکی پکن در سال ۲۰۲۱ کمک کرد.

بارورسازی ابر‌ها نیاز به استفاده از هواپیما دارد، به این معنی که این فرآیند به سوخت‌های فسیلی متکی است. زمانی که در حال مبارزه با اثرات فزاینده تغییرات آب و هوایی هستید، این ایده آل نیست. با این حال، پهپاد‌ها و موشک‌ها نیز برای رها کردن ذرات باران زا کار می‌کنند.

به نظر می‌رسد علاقه به این فناوری در حال افزایش است. اما منتقدان نیز می‌گویند این فناوری می‌تواند هزینه بر باشد و مشخص نیست که آیا آنقدر موثر است یا خیر.

مایکل مان، استاد برجسته علوم زمین و محیط زیست در دانشگاه پنسیلوانیا معتقد نیست بارورسازی ابر‌ها تا این حد مفید باشد. مان می‌گوید: «این نمونه دیگری از تلاش برای تعمیر فنی است که در بهترین حالت فقط می‌تواند به حاشیه کمک کند، ناامیدی فزاینده‌ای برای رفع سریع اثرات تغییرات آب و هوایی وجود دارد، اما تغییرات آب و هوا هیچ راه‌حل سریعی ندارد. او بارورسازی ابر‌ها را با سایر روش‌های مهندسی زمین، مانند انعکاس نور خورشید قبل از برخورد با زمین با استفاده از ذرات معلق در هوا سولفات یا لقاح اقیانوس‌ها با فیتوپلانکتون‌ها که برای حل تغییرات آب و هوایی پیشنهاد شده‌اند، مقایسه می‌کند.

او می‌گوید تلاش اولیه‌ای که باید اتفاق بیفتد، کاهش انتشار کربن است تا اوضاع بدتر نشود. مان همچنین می‌گوید زمانی که کشور‌ها محیط زیست را برای مقابله با اثرات تغییرات آب و هوایی دستکاری می‌کنند، امکان درگیری بین‌المللی نیز وجود دارد.

مان می‌گوید: آنچه اوضاع را بدتر می‌کند، تاثیرات حاکمیتی و سیاسی است. اگر چین شروع به باروری ابر‌ها کند و خشکسالی در کره رخ دهد چه؟ آیا کره چین را مقصر خواهد دانست و به دنبال جبران خسارت خواهد بود؟ یا تحریم؟».

خوشبختانه، این روش پیشرفته اما به ظاهر پرمخاطره تنها راه برای رساندن آب مورد نیاز به خشک‌ترین نقاط سیاره نیست. برای مثال، مان تخمین می‌زند که احتمالا فناوری‌های نمک‌زدایی در غرب افزایش خواهد یافت که می‌تواند به مقابله با کمبود آب کمک کند. فناوری‌های نمک‌زدایی می‌توانند آب شور را از زمین و اقیانوس فیلتر کنند تا به عنوان آب آشامیدنی و آبیاری محصولات قابل استفاده شوند. با این حال او خاطرنشان می‌کند که استفاده از این فناوری معمولا گران است.

مان می‌افزاید: این خشکسالی‌ها و موج‌های گرما در مسیر بهبود نیستند، بنابراین این مشکلات به این زودی‌ها از بین نمی‌روند. تحقیقات نشان می‌دهد که خشکسالی می‌تواند سه چهارم کره زمین را تا سال ۲۰۵۰ تحت تاثیر قرار دهد. مطمئنا تغییرات سال به سال به دلیل چیز‌هایی مانند ال نینو وجود خواهد داشت، اما در غیاب اقدام هماهنگ اقلیمی خط روند بدتر شده، گرما و خشکسالی گسترده‌تر و شدیدتر خواهد شد. 

باروری ابر‌ها ممکن است تاثیر کمی بر خشکسالی داشته باشد، اما دولت‌ها باید هر کاری که می‌توانند برای مقابله با تغییرات آب و هوا و مقابله با این مشکلات طولانی مدت انجام دهند. این می‌تواند به معنای ادامه اجرای پروژه‌های گران قیمت نمک زدایی، افزایش کارآیی مصرف آب و به ویژه حرکت سریع به سمت اهداف انتشار کربن باشد.

بیشتر بخوانید 

• راه‌حل‌های کشور چین برای مقابله با خشکسالی

منبع:popsci

باشگاه خبرنگاران جوان فضای مجازی دريچه فناوری