در شش ماه نخست سال جاری دست‌کم ۱۹۰ کولبر در مناطق مرزی کشته یا زخمی شدند

در این روزها که خیابان‌های شهرهای مختلف ایران به‌ویژه مناطق کُردنشین بار دیگر شاهد اعتراض‌های گسترده مردمی است، گزارش‌های منتشر شده در یک هفته اخیر از سوی منابع حقوق بشری کُرد از تداوم تیراندازی به سمت کولبران مرزی حکایت دارد.

بنا بر گزارش شبکه حقوق بشر کردستان، روز چهارشنبه ۳۰ شهریور، یک کولبر به نام کریم آسمانی در مرز «هنگه‌ژال» شهرستان بانه هدف تیراندازی نیروهای مرزبانی قرار گرفت و کشته شد. این کولبر ۴۷ ساله، پدر شش فرزند و اهل روستای «نجنه علیا» بانه بود.

بر اساس این گزارش، هم‌چنین روز سه‌شنبه ۲۹ شهریور، نیروهای مرزبانی در مناطق مرزی شهرستان بانه گروهی از کولبران را از فاصله نزدیک و بدون اخطار قبلی هدف تیراندزی قرار دادند. در جریان این تیراندازی یک کولبر ۳۳ ساله و اهل روستای «حاجی عبدل» بخش «سرشیو» سقز به نام بهالدین احمدپور جان باخت.

بر اساس آمار گردآوری شده از سوی شبکه حقوق بشر کردستان، تنها در ۲ ماه گذشته در مناطق مرزی شهرستان بانه در نتیجه تیراندازی نیروهای مرزبانی دست‌کم ۱۰ کولبر کشته و ۲۶ کولبر دیگر زخمی شده‌اند. هم‌چنین سه کولبر دیگر نیز در حین کولبری در این مناطق مرزی در اثر انفجار مین به شدت مجروج شده‌اند.

«کولبرنیوز» هم که اخبار مرتبط با کولبران را جمع‌آوری و منتشر می‌کند، روز شنبه دوم مهر در گزارش شش ماه نخست سال ۱۴۰۱، با اشاره به کشتار و ادامه دستگیری‌های گسترده در خیابان‌های کردستان، اعلام کرد که جمهموری اسلامی از کشتار کولبران در نقاط مرزی غافل نمانده است و در «چند روز گذشته چندین کولبر توسط نیروهای نظامی کشته و زخمی شدند».

در بخشی از گزارش «کولبرنیوز» آماده است:

«طی شش ماه گذشته، بیکاری در کردستان هم‌چنان روند افزایشی داشته است و علی‌رغم مخاطراتی که بر سر راه کولبری قرار دارد، هر روز به شمار کسانی که به کولبری روی می‌آورند، افزوده می‌شود. در میان کولبران، نوجوانان کمتر از ۱۵ سال و پیرمردان بالاتر از ۶۵ سال هم دیده می‌شوند. کولبران و آنانی که به کار حمل محموله در نوار مرزی مشغولند، در واقع نیروی کار اجیر شده تجار و دلالانی هستند که با دفتر و دستکی که در شهرهای بزرگ دارند، اجناسی را از یک نقطه مرزی روانه و یا دریافت می‌کنند و بیشترین و بالاترین منفعت‌ها را بدون آن‌که هیچ خطری تهدیدشان کند به جیب می‌زنند و اُجرت ناچیزی به کولبران می‌پردازند.»

طبق آمار ثبت شده در «کولبرنیوز» در شش ماە نخست سال ۱٤۰۱، مجموعاً ۱۹۰ کولبر در مناطق مرزی و مسیرهای بین

جاده‌ای در استان‌های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه بر اثر عواملی از جمله، تیراندازی مستقیم نیروهای نظامی،

بهمن و سرمازدگی، رفتن روی مین، سقوط از ارتفاع و سایر موارد کشته و زخمی شده‌اند.

بر اساس این گزارش جمعاً ۲۶ کولبر کشته و ۱۶۴ کولبر دیگر زخمی شده‌اند. از مجموع ۱۹۰ کولبری که در این مدت کشته و زخمی شده‌اند ۱۴۷ مورد با تیراندازی مستقیم نیروهای نظامی صورت گرفته است.

فقر و بیکاری تحمیل شده بر استان‌های کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی کولبری را به یک راه دشوار تأمین معاش برای بخش بزرگی از جمعیت جویای کار در این مناطق بدل کرده است.

جمهوری اسلامی که در سال‌های گذشته بارها وعده کرده است وضعیت کولبران را سامان بدهد، به جای ایجاد اشتغال بر کنترل‌های مرزی افزوده و کولبرانی که به ناچار در قبال دستمزدی اندک سختی راه را به جان خریده‌اند، هدف شلیک قرار داده است.

در سال ۱۴۰۰، ۲۲۵ کولبر در استان های کردستان، آذربایجان‌غربی، کرمانشاه و سایر استان‌ها بر اثر شلیک ماموران دولتی، سقوط از ارتفاع، تصادف ناشی از تعقیب و گریز ماموران نظامی، و دیگر حوادث طبیعی جان باخته یا مجروح شده‌اند.

طبق داده‌های منتشر شده در «کولبر نیوز» در ده سال اخیر- ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰- ۵۵۵ کولبر در مسیر کولبری جانشان را از دست دادند و ۱۰۸۲ کولبر نیز مجروح شدند.

در میان این سال‌ها، سال ۱۳۹۷ برای کولبران مرگبارترین سال بوده است. در این سال ۸۶ کولبر جانشان را از دست دادند و ۱۷۰ کولبر هم مصدوم شدند.

در فاصله سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰، مرگ یا مصدومیت دستکم ۹۵۰ کولبر گزارش شده است.

آمار روشنی از شمار افرادی که با کولبری معاش شان را تأمین می‌کنند در دست نیست اما نماینده مهاباد سه سال قبل گفته بود که ۸۰ هزار نفر در استان های آذربایجان غربی و کردستان کولبری می‌کنند.