نظرسنجی زمانه: ایران دموکراسی می‌‌خواهد

موضوع چهل و ششمین نظرسنجی زمانه «دموکراسی یا اقتدارگرایی» بود که از تاریخ ۱۹ شهریور (۱۰ سپتامبر)  تا ۲۷ شهریور (۱۸ سپتامبر) میان اعضای پنل نظرسنجی زمانه و دیگر مخاطبان زمانه برگزار شد.

۸۳۷ نفر در نظرسنجی زمانه شرکت کردند که از میان آنها ۷۱۴ نفر به تمام سوالات پاسخ دادند.

۷۳ درصد شرکت‌کنندگان داخل ایران و ۲۷ درصد ساکن خارج ایران بودند.

 ۸۶ درصد پاسخ‌دهندگان جنسیت خود را مرد معرفی کرده‌اند و  ۱۳  درصد گفته‌اند که زن هستند و ۱ درصد نیز گزینه «جنسیت دیگر» را انتخاب کرده‌اند.

دموکراسی یا مشت آهنین؟

۱۵ سپتامبر روز جهانی «دموکراسی» بود؛ مفهومی که جنگی دراز بر سر معنای آن و شیوه‌ی درست تحقق آن و حتی دلالت‌های سیاسی و ایدئولوژیک‌اش وجود داشته است. 
هم‌اکنون دولت‌های غربی خود را حول ایده‌ی «دموکراسی» در دوگانه‌ای علیه «اقتدارگرایی» ــ چین و روسیه ــ تعریف می‌کنند. همین دوگانه به شکل دیگری در دنیای جنگ سرد وجود داشت. اما بسیاری از منتقدان دولت‌های غربی می‌گویند که تنها معنای دموکراسی، شیوه‌ای از حکمرانی نیست که در غرب وجود دارد و عموماً «دموکراسی لیبرال» خوانده می‌شود. «دموکراسی شورایی»، «دموکراسی سوسیالیستی »، … مدل‌های دیگری از دموکراسی هستند که به آنها اشاره می‌شود. 
پژوهش‌هایی اخیراً منتشر شده اند که نشان می‌دهند اقبال به دموکراسی در معنای عام آن در میان مردم جهان رو به کاهش می‌رود و اقبال به اقتدارگرایی و رهبران قاطع و قهرمان افزایش می‌یابد.
در مورد خود ایران نیز این بحث جریان دارد. جمهوری اسلامی از ابتدا به عنوان حکومتی غیردموکراتیک که نوعی خلافت را به عنوان جمهوری جا می‌زند، مورد انتقاد بوده است. انتقاد شده که جمهور مردم در این نظام مشارکت ندارند و از حق آزادی بیان، تشکل و اجتماع برخوردار نیستند. و نیز انتقاد شده که در آن تفکیک قوا برقرار نیست.
تا چند سال پیش به نظر می‌رسید که برقراری دموکراسی‌ خواست عمومی مخالفان و منتقدان نظام است. اکنون در این باره شک وجود دارد. در رسانه‌های اجتماعی این صدا بلند شده است که کشور در درجه اول به یک مشت آهنین نیاز دارد تا نظم برقرار کند و شرایط را برای گذار و توسعه فراهم سازد. به عبارت دیگر، گروهی طرفدار یک اقتدارگرایی تازه هستند، نظامی که تفاوت آن با اقتدارگرایی مستقر ظاهراً در غیرمذهبی بودن و غرب‌گرا بودن آن است.
اما مردم ایران چه فکر می‌کنند؟ چه نظامی را کاراتر می‌دانند؟ اصولاً  در معادلات سیاسی ایران امروز،  دوگانه اقتدارگرایی و دموکراسی‌خواهی چه قدر معنا دارد؟ و  وزنه به نفع کدامیک سنگین‌تر است؟

نظام دموکراتیک یا نظام اقتدارگرا؟

۷۴ درصد پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی زمانه گفته‌اند که نظام دموکراتیک به طور کلی از نظام‌های اقتدارگرا کاراتر هستند. ۴,۵ درصد به نظام‌های اقتدارگرا رای داد‌ه‌اند و ۲۱,۵ درصد گفته‌اند که پاسخ کلی نمی‌توان داد: گاه دموکراتیک و گاه اقتدارگرا.

در پاسخ به سوالی مشابهی اما معطوف به وضعیت خاص امروز ایران، ۸۶ درصد گفته‌اند که ایران نظام دموکراتیک می‌خواهد و در مقابل ۱۴ درصد معتقد اند در ایران امروز یک نظام اقتدارگرا کاراتر است.

برای ایران امروز کدام کاراتر است؟

درصدنظام دموکراتیک۸۶نظام اقتدارگرا۱۴

آنهایی که نظامی اقتدارگرا را برای ایران ترجیح می‌دهند  دلایل متنوعی دارند.

درصدبستر اقتصادی و سیاسی دموکراسی مهیا نیست۲.۵مردم به بلوغ فرهنگی برای پذیرش دموکراسی نرسیده‌اند۶.۵کلا مخالف دموکراسی هستم۱.۵تمدن ایرانشهری با دموکراسی سازگار نیست۱.۵به دلایل دیگری نظام اقتدارگرا را ترجیح می‌دهد۲

جمهوری اسلامی و نظام سلطنت پهلوی؟

۹۰ درصد  پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی زمانه معتقد اند که جمهوری اسلامی یک نظام اقتدار گراست. ۷,۵ درصد آن را تلفیقی دموکراسی و اقتدارگرایی دانسته‌اند.

۵۸,۵ درصد  پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی زمانه گفته‌اند که نظام سلطنتی پهلوی یک نظام اقتدارگرا بود. ۳۲ درصد آن را تلفیقی دموکراسی و اقتدارگرایی دانسته‌اند.

نظام جمهوری اسلامیدرصددموکراتیک۲.۵اقتدارگرا۹۰تلفیقی از دموکراسی و اقتدارگرایی۷.۵نظام سلطنتی پهلویدرصددموکراتیک۹.۵اقتدارگرا۵۸.۵تلفیقی از دموکراسی و اقتدارگرایی۳۲

کدام دموکراسی؟

آنهایی که یک نظام دموکراتیک را برای ایران امروز ترجیح می‌دهند، البته همه در مورد معنای نظام دموکراتیک توافق ندارند و همه یک چیز را نمی‌خواهند. 

۲۱,۵ درصد گفته‌اند در نظام دموکراتیک مورد نظرشان شهروندان همه تابع یک یک دولت مرکزی مستقر در پایتخت هستند، ۵۷ درصد اما معتقد اند که در یک نظام دموکراتیک مطلوب، در عین اینکه همه شهروند و برابر هستند، دولت تمرکزگرا نیست و اقلیت‌ها از حقوق ویژه خود برخوردارند.

درصدنظام دموکراتیک مرکزگرا۲۱.۵نظام دموکراتیک غیر مرکزگرا۵۷نظام دموکراتیک، آری اما نظر دیگری دارم۷.۵نظام اقتدارگرا۱۴

جمهوری یا سلطنت؟

۶۰ درصد پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی زمانه گفته‌اند که خواهان یک جمهوری دموکراتیک اند. ۲۶,۵ درصد یک پادشاهی مشروطه را ترجیح می‌دهند که در آن شاه نقشی تشریفاتی داشته باشد. ۵,۵ درصد طرفدار پادشاهی مطلقه‌اند و ۲,۵ درصد جمهوری اسلامی نظام مطلوب‌شان است. ۵,۵ درصد گفته‌اند که خواستار نظامی غیر از این گزینه‌ها هستند. 

درصدجمهوری دموکراتیک۶۰پادشاهی مشروطه۲۶.۵پادشاهی مطلقه۵.۵جمهوری اسلامی۲.۵نظامی دیگر۵.۵

نظرسنجی‌های آینده

پنل نظرسنجی زمانه هم‌زمان با روز جهانی آزادی مطبوعات (سوم مه) راه‌اندازی شد. بنیاد رسانه‌ای زمانه تاکنون ۴۶ نظرسنجی برگزار کرده است.

رساندن صدای شما بدون کم‌و‌کاست در مورد مسئله‌های اساسی کشور وظیفه ماست و پنل نظرسنجی زمانه در همین راستا راه‌اندازی شده است. به همین دلیل از شما خواهش می‌کنیم که برای شرکت در نظرسنجی‌های آینده و نیز برای پیشنهاد موضوعات مورد نظرتان برای نظرسنجی در پنل ما عضو شوید. برای عضویت در پنل کافی است به چند سوال در این لینک پاسخ دهید. اطلاعات شما به صورت امن و ناشناس ذخیره خواهند شد و در اختیار هیچ طرف دیگری قرار نخواهد گرفت. پس از عضویت در پنل، در هر نظرسنجی ایمیلی با لینک آن برای شما فرستاده خواهد شد.

برای ارتباط با پنل نظرسنجی از ایمیل روبرو استفاده کنید: panel@radiozamaneh.com