بهزاد عبدی و ملودی‌هایی که برای «مقاومت» ساخت/ از التهاب تا آرامش

خبرگزاری مهر-گروه هنر-علیرضا سعیدی: یکی از این چارچوب‌های مرتبط با فعالیت‌های فرهنگی-هنری که پیرامون موضوع دفاع مقدس توانسته یادگاری‌های خوبی برای ما به جای بگذارد و تبدیل به سندی ارزشمند در جریان جنگ تحمیلی شود، «موسیقی فیلم» است که بسیاری از آن‌ها آنچنان در ذهن ما ثبت شده که شاید خیلی از ما با شنیدن یا مواجهه با کلیدواژه‌ای چون «دفاع مقدس» و «جنگ» یاد این آثار می‌افتیم. آثاری که حتی گاهی از خود فیلم هم بیشتر در گوش شنیداری و نگاه دیداری جامعه ایرانی باقی مانده و به حدی از خود تأثیر به جای گذاشته که قطعاً نمی‌توان از آنها بی تفاوت عبور کرد. این‌ها قطعاً اسنادی ارزشمند در کنار سایر مستندات دورانی هستند که تاریخ هم از رشادت‌ها و شهامت‌هایش به نیکی و احترام یاد خواهد کرد.

بر همین اساس گروه هنر خبرگزاری مهر همزمان با فرارسیدن «هفته دفاع مقدس» در ادامه دیگر پروژه‌های مناسبتی و موضوعی خود که طی ماه‌های اخیر متناسب با مناسبت‌های تاریخی، مذهبی و ملی به آن پرداخته در پرونده‌ای ویژه به بررسی کارنامه و فعالیت تعدادی از آهنگسازان برگزیده سینمای ایران در حوزه سینمای دفاع مقدس و سینمای مقاومت خواهد پرداخت.

همزمان با آغاز هفته دفاع مقدس، در هشتمین روایت از این سلسله گزارش که از سال ۹۹ توسط گروه هنر خبرگزاری مهر با عنوان «آهنگسازان شاخص سینمای جنگ و دفاع مقدس» در اختیار مخاطبان قرار داده شد به بررسی و معرفی اجمالی کارنامه بهزاد عبدی از آهنگسازان مطرح کشورمان می‌پردازیم. هنرمندی معتبر و شناخته شده در گونه‌های مختلف موسیقی که طی سال‌های اخیر آهنگساز بسیاری از پروژه‌های شاخص سینما، تلویزیون و تئاتر ایران با رویکردهای ملی – میهنی بوده که تقریباً هیچیک از آنها دربرگیرنده یک اثر سفارشی محض که رنگ و بویی از احساسات هنری یک آهنگساز نباشد، نیست و مشتمل بر پروژه‌هایی است که توانسته در قواعد و چارچوب موسیقایی خود رنگ و بوی متفاوتی داشته باشد.

نیاز به توضیح نیست که پرونده آهنگسازان شاخص و خاطره‌ساز در سینمای دفاع مقدس محدود به ۸ چهره شاخصی که در این سلسله گزارش مروری بر کارنامه‌شان داشتیم نیست و در فرصت‌های دیگر می‌توان سراغ کارنامه دیگر هنرمندان این عرصه رفت و ضمن مرور خاطرات، از دستاوردهایشان گفت و شنید.

بهزاد عبدی در فروردین ماه ۱۳۵۲ متولد شد، وی پس از اتمام تحصیلات خود در دبیرستان البرز، مدرک کارشناسی خود را در رشته مهندسی متالوژی از دانشگاه صنعتی شریف دریافت کرد. وی به جهت علاقه فراوانی که به موسیقی و استعدادی که در این زمینه داشت، به تحصیل در رشته موسیقی پرداخت و طی این مدت کنار هنرمندان و استادانی چون وادیم ژوراویتسکی، لودمیلا یورینا، لئو کالادوب و فرهاد فخرالدینی بهره مند شد. وی از سال ۱۳۷۷ بود که فعالیت در حوزه آهنگسازی را به طور جدی آغاز کرد و از سال ۱۳۸۲ بود که برای ادامه تحصیل به اوکراین سفر کرد و در آنجا با ارکسترهایی چون «ارکستر رادیو کمپانی اوکراین» و «ارکستر ناسیونال اوکراین» کارهایی را آغاز کرد.

وی در سال ۱۳۸۷ بود که جایزه بهترین موسیقی مسابقه «ورزش و آواز» را برای قطعه «پهلوان» از آکادمی ملی المپیک را دریافت کرد. در سال ۱۳۸۸ بود که عبدی موفق به دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر را برای موسیقی فیلم «آل» دریافت کرد و در سال ۱۳۹۳ بود که برای دومین بار سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر را برای ساخت موسیقی فیلم «مزار شریف» به کارگردانی عبدالحسن برزیده دریافت کرد. عبدی در سال ۱۳۹۰ بود که تندیس سرو طلایی جشنواره تلویزیونی «جام جم» را برای بهترین موسیقی پویا نمایی «افسانه ماردوش» را از آن خود کرد. چارچوبی که از عبدی به عنوان آهنگسازی که دغدغه ساخت و تولید موسیقی متن آثار سینمایی مرتبط با سینمای مقاومت را دارد معرفی کرد.

دغدغه مندی بهزاد عبدی در حوزه دفاع مقدس هم فقط مربوط به سینمای جنگ نمی‌شود، چرا که او در حوزه‌های اجرایی چون تولید آلبوم و آثار ارکسترال نیز مهارت‌های ارزشمندی دارد که طی سال‌های اخیر منجر به تولید آثار شاخصی در این عرصه شدند. فضایی که منجر به تولید و ساخت آثاری چون «در محاصره» برای گرامیداشت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی به رهبری سهراب کاشف در سال ۱۳۹۸ شد. این در حالی است که آثاری چون «سوئیت سمفونی آینده روشن»، «چهار رستیاتیو برای ویولن، فلوت، سنتور، ویولنسل و ارکستر»، پوئم سمفونی «وقتی خداوند تو را می‌خواند»، «اپرای عاشورا»، «اپرای مولوی»، «اپرای حافظ»، قطعه «مرد و میدان – سرود رسمی فدراسیون فوتبال در جام جهانی ۲۰۰۶»، آلبوم «ملاصدرا» نیز از دیگر آثار بهزاد عبدی در عرصه آهنگسازی است.

بهزاد عبدی: فیلم دفاع مقدسی این امکان را به آهنگساز می‌دهد که برای ارکسترهای مختلف بنویسد و بسازد. این حوزه یک شانس برای آهنگسازی است که می‌خواهد کار بزرگی در حوزه موسیقی خلق کند «مختارنامه – ۱۳۸۲» به کارگردانی داود میرباقری، انیمیشن «افسانه ماردوش – ۱۳۸۶» به کارگردانی حسین مرادی‌زاده، «آل – ۱۳۸۸» به کارگردانی بهرام بهرامیان، «برف روی شیروانی داغ – ۱۳۸۹» به کارگردانی محمد هادی کریمی، «فرزند صبح – ۱۳۸۹» به کارگردانی بهروز افخمی، «چشم – ۱۳۸۹» به کارگردانی جمیل رستمی، «خانه پدری – ۱۳۸۹» به کارگردانی کیانوش عیاری، «زبان مادری – ۱۳۹۰» به کارگردانمی قربان محمد پور، «آمین خواهیم گفت – ۱۳۹۰» به کارگردانی سامان سالور، «راه بهشت – ۱۳۹۰» به کارگردانی مهدی صباغ زاده، «گیرنده – ۱۳۹۰» به کارگردانی مهرداد غفار زاده، انیمیشن «داستان سامرا – ۱۳۹۵» به کارگردانی حسین سلطانی و وحید چالاک، «آقای مدیر – ۱۳۹۰» به کارگردانی حسن آقا کریمی، «شیر تو شیر – ۱۳۹۰» به کارگردانی منصور پورمند، سریال «از یاد رفته – ۱۳۸۹» به کارگردانی فریدون حسن پور، «غریبه – ۱۳۹۱»، «تولد – ۱۳۹۱»، «آخرین فرصت – ۱۳۹۱»، «مرد و جاده – ۱۳۹۱» به کارگردانی کامران قدکچیان، سریال «خاطرات مرد ناتمام – ۱۳۹۱» به کارگردانی صادق کرمیار، «دهلیز – ۱۳۹۱» به کارگردانی بهروز شعیبی، انیمیشن «فهرست مقدس – ۱۳۹۶» به کارگردانی محمد امین همدانی، «ناردون – ۱۳۹۴» به کارگردانی فریدون حسن پور، «قاتل اهلی – ۱۳۹۵» به کارگردانی مسعود کیمیایی، «به کارگر ساده نیازمندیم – ۱۳۹۵» به کارگردانی منوچهر هادی، «سوفی و دیوانه – ۱۳۹۵» به کارگردانی مهدی کرم پور، «کمدی انسانی – ۱۳۹۵» به کارگردانی محمد هادی کریمی، «دارکوب – ۱۳۹۶» به کارگردانی بهروز شعیبی، «علفزار- ۱۴۰۰» به کارگردانی کاظم دانشی بخشی از آثار سینمایی هستند که توسط بهزاد عبدی آهنگسازی شده‌اند.

در کنار این آثاری که بخشی از پیشینه فعالیت‌های عبدی در حوزه‌های مختلف آهنگسازی سینما و تلویزیون را تشکیل می‌دهد، چند اثر موسیقایی هم وجود دارد که دربرگیرنده تجربیات عبدی در عرصه سینمای مقاومت است و می‌توان از آنها به عنوان آثار شاخص این هنرمند در عرصه موسیقی فیلم‌های مرتبط با این حوزه یاد کرد.

«خاک و آتش – ۱۳۸۹» به کارگردانی مهدی صباغ زاده، «مزار شریف – ۱۳۹۳» به کارگردانی عبدالحسن برزیده و برنده سیمرغ بلورین بهتری موسیقی متن، سریال «تعبیر وارونه یک رویا – ۱۳۹۴» به کارگردانی فریدون جیرانی، «سیانور- ۱۳۹۵» به کارگردانی بهروز شعیبی، «ماهور – ۱۳۹۶» به کارگردانی مجید نیامراد، «آبادان یازده ۶۰ – ۱۳۹۸» به کارگردانی مهرداد خوشبخت آثاری به شمار می‌روند که بهزاد عبدی در آنها به عنوان آهنگساز حضور داشته است.

سینمای دفاع مقدس یک فرصت برای آهنگسازان است

وی چندی پیش بود که در گفتگو با خبرنگار مهر درباره نحوه ورودش به فضای ساخت موسیقی فیلم گفت: اصولاً آثاری را که برای ارکستر می‌نوشتم، موسیقی برنامه‌ای و توصیفی بود، نمونه بارز آن اپرای عاشورا و اپرای مولوی است و من بعد از اپرای مولوی وارد موسیقی فیلم شدم که همان سال اول فعالیتم در حوزه فیلم سینمایی، سیمرغ جشنواره فیلم فجر را دریافت کردم. در واقع از جایی به بعد احساس کردم جای موسیقی فیلم در آثارم خالی است به همین دلیل سعی کردم آثاری برای تصویر بنویسم.

عبدی با اشاره به تفاوت موسیقی سریال و فیلم تاکید کرد: سریال بیان قصه در چند بخش است و موسیقی آن باید در قالب بخش‌های داستانی و تنوع شخصیت‌ها قرار بگیرد، در واقع وقتی از سریال حرف می‌زنیم پای شخصیت‌های زیادی به میان می‌آید که باعث می‌شود با تنوع تم مواجه شویم و به عبارتی با تکرار تم ها، موسیقی آن نیز تغییر می‌کند اما در موسیقی فیلم اینگونه نیست چرا که اصولاً موسیقی در فیلم احساس نمی‌شود ولی احساس را منتقل می‌کند.

این آهنگساز شاخص سینما و تئاتر هم مدت‌ها قبل بود که به بهانه اکران فیلم سینمایی «آبادان یازده ۶۰» به کارگردانی مهرداد خوشبخت درباره آهنگسازی در حوزه سینمای دفاع مقدس گفت: من شخصاً معتقدم که سینمای دفاع مقدس بستری مناسبی برای آهنگسازان ماست، از این بابت که می‌توانند از پرالتهاب‌ترین شکل موسیقی تا آرام‌ترین لحظات احساسی را بسازند. پس این فضا را باید یک فرصت برای آهنگسازان دانست.

بهزاد عبدی که در سال‌های اخیر تجربه‌های متفاوتی در حوزه موسیقی فیلم و سریال و مستند را از سر گذرانده و همواره تمام تلاش خود را انجام داده تا در این ساختار ضمن رعایت حداکثری آنچه از آموزه‌های موسیقایی خود فرا گرفته به گوش شنیداری مخاطبان امروز جامعه در جهت شنیدن موسیقی خوب اقدامات موثری را انجام دهد، درباره سینمای دفاع مقدس توضیح داده است: ژانر دفاع مقدس سینمای ما چه بسا وامدار حوزه موسیقی و قطعات ماندگاری است که تولید شده است، به طوری که ما فیلم‌هایی داریم که با موسیقی خود، همچنان زنده هستند. همین موسیقی است که گاه باعث می‌شود فیلمی بعد از سال‌ها همچنان دیده و شنیده شود. فیلم دفاع مقدسی این امکان را به آهنگساز می‌دهد که برای ارکسترهای مختلف بنویسد و بسازد. این حوزه یک شانس برای آهنگسازی است که می‌خواهد کار بزرگی در حوزه موسیقی خلق کند.