شناسایی کهکشانی کوچک در همسایگی راه شیری

 یک تیم پژوهشی بین‌المللی یک کهکشان ماهواره‌ای کوچک راه شیری را کشف کرده‌اند که پر از ماده تاریک است؛ اما انتشار آن احتمالاً دستاورد "تپ‌اخترهای میلی‌ثانیه‌ای" است که ذرات کیهانی پرتاب می‌کنند.

مرکز کهکشان راه شیری در حال دمیدن یک جفت حباب عظیم از پرتوهای گاما است که  وسعت آن ۵۰ هزار سال نوری است. این پدیده که شکل آن به ساعت شنی شباهت دارد، تقریباً ۱۰ سال پیش با استفاده از تلسکوپ فضایی پرتو گامای فِرمی مشاهده شد، اما منشا آن به صورت یک راز باقی مانده است.

این لوب های تشعشعی، «حباب‌های فِرمی» نامیده می‌شوند و با چند زیرساخت اسرارآمیز از گسیل پرتو گامای بسیار درخشان وصله شده‌اند. زمانی تصور می‌شد پیله فِرمی، یکی از درخشان‌ترین نواحی لوب جنوبی، نتیجه فوران‌های قبلی سیاه‌چاله‌ کلان‌جرم کهکشان است.

یک تیم بین‌المللی متشکل از پژوهشگران دانشگاه آمستردام و دانشگاه ملی استرالیا و مؤسسه فیزیک و ریاضیات کاولی در ژاپن، داده‌های تلسکوپ‌های فضایی گایا و فِرمی را تجزیه‌وتحلیل کرده اند تا نشان دهند که انتشار پیله فِرمی در واقع از کهکشان کوتوله کمان است.

این کهکشان ماهواره‌ای راه شیری از طریق حباب‌های فِرمی از موقعیت ما روی زمین دیده می‌شود. به دلیل مدار فشرده آن به دور کهکشان ما و گذرهای قبلی از طریق دیسک کهکشانی، بیشتر گاز بین‌ستاره‌ای خود را از دست داده است و بسیاری از ستاره‌های آن از هسته جدا و به جریان‌های کشیده تبدیل شده‌اند.

با توجه به این که برج قوس خاموش بود (بدون گاز و بدون مهدکودک‌های ستاره‌ای بود)، فقط چند احتمال برای انتشار پرتو گامای آن وجود داشت.

از جمله: ۱. جمعیتی از تپ‌اخترهای یک‌هزارم‌ثانیه‌ای ناشناخته یا ۲. نابودی ماده تاریک.

تپ‌اخترهای میلی‌ثانیه‌ای بقایای انواع خاصی از ستارگان‌ هستند که به صورت چشمگیری از خورشید پرجرم‌تر هستند و در منظومه‌های دوتایی نزدیک قرار دارند؛ اما اکنون ذرات کیهانی را در نتیجه انرژی‌های چرخشی شدیدشان منفجر می‌کنند.

الکترون‌هایی که توسط تپ‌اخترهای میلی‌ثانیه‌ای شلیک می‌شوند با فوتون‌های کم‌انرژی تابش زمینه کیهانی برخورد می‌کنند و آن‌ها را به سمت تابش گامای پرانرژی سوق می‌دهند.

پژوهشگران نشان داده اند که می‌توان پیله پرتو گاما را با تپ‌اخترهای میلی‌ثانیه‌ای در کهکشان کوتوله کمان توضیح داد. کشف آن‌ها به توضیح تپ‌اخترهای میلی‌ثانیه‌ای به‌عنوان شتاب‌دهنده‌های کارآمد الکترون‌ها و پوزیترون‌های پرانرژی کمک می‌کند و نشان می‌دهد که احتمالاً فرآیندهای فیزیکی مشابهی در سایر کهکشان‌های ماهواره‌ای کوتوله راه شیری در حال پیشرفت باشند.

این موضوع اهمیت دارد؛ زیرا پژوهشگران مدت‌ها بر این باور بودند که مشاهده پرتوهای گاما از یک ماهواره کوتوله گواهی بر نابودی ماده تاریک است.

منبع: وبگاه سای‌تِک دِیلی 

باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی فناوری