روش‌های برنامه ریزی تولید را بشناسید

از زمانی که انسان یاد گرفت ماده اولیه را به محصول قابل استفاده تبدیل کند، برای شکل استفاده و مقدار استفاده آن برنامه ریزی کرد. برنامه ریزی تولید به مرور زمان رشد کرد و توسعه یافت تا در نیمه‌ اول قرن بیستم تبدیل به نرم افزار برنامه ریزی تولید شد. برنامه ریزی تولید از ابتدا تا حالا روش‌های مختلفی را تجربه کرده و این‌جا می‌خواهیم بهترین روش‌های آن را بخوانیم.

نرم افزارهای برنامه ریزی تولید

اولین برنامه تولید توسط گروهی از صاحبان کسب‌وکار ابداع شد. نام این روش، برنامه‌ ریزی مواد مورد نیاز (Material Requirements Planning) یا آن‌طور که به اختصار می‌شناسیمش، MRP بود. MRP در اصل یک برنامه مدیریت موجودی بود که عنوان می کرد برای تولید هر محصول چقدر ماده اولیه و منابع تولید نیاز است. این روش تا اوایل دهه ۵۰ میلادی دستی انجام می‌شد اما در اواسط این دهه بود که نرم افزار برنامه تولید، با سرمایه‌گذاری مشترک دو شرکت جنرال الکتریک و رولزرویس تولید شد.

MRP سه هدف اصلی داشت:

• اطمینان از در دسترس بودن همیشگی مواد اولیه تولید و محصولات تولیدشده برای رسیدن به موقع آن به دست مشتری؛
• پایین نگه‌ داشتن آستانه ذخیره مواد اولیه و کالای ساخته‌شده در انبارها؛
• سازماندهی تولید، برنامه‌های تحویل کالا و خرید و تامین مواد اولیه؛

نرم افزار MRP در دهه‌های بعدی تبدیل به مهم‌ترین ابزار سازمان‌های تولید برای کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت فرایندها و محصولاتشان شد. فراگیری استفاده از این نرم افزار بین سازمان‌ها و کارخانه‌های بزرگ باعث شد تا روش و نرم افزار برنامه ریزی جامع‌تری ابداع و به بازار معرفی شود: منابع مورد نیاز تولید یا Manufacturing Resource Planning که به اختصار MRP II می‌خوانیمش.

نرم افزار برنامه ریزی تولید برای کارخانه‌ها

در فهرست توسعه روش‌ها و نرم افزارهای مدیریت تولید، جایگاه بعد از آن MRP II یا مدیریت منابع مورد نیاز تولید است. نرم افزار برنامه ریزی منابع مورد نیاز تولید، یک قدم از MRP فراتر رفته و در کنار مدیریت و برنامه ریزی برای مواد اولیه و محصولات تولیدشده؛ هم یک نرم افزار حسابداری تولیدی است و هم برنامه ریزی فرایندهای کارخانه را هم انجام می‌دهد. به‌همین دلیل گاهی با نام نرم افزار مدیریت کارخانه هم شناخته می‌شود.

اما نرم افزار MRP II کدام فرایندها را در سازمان مدیریت می‌کند؟ مدیریت فرایندهای انبارهای مواد اولیه، پای‌کار، کالای ساخته و نیم‌ساخته، تعریف و مدیریت خط تولید، ایستگاه‌های کاری، نیروهای انسانی، مصرف مواد اولیه، ارسال محصول به مشتری و فروش، فرایندهایی است که این نرم افزار برنامه تولید آن‌ها را مدیریت می‌کند.

هم نرم افزار MRP و هم MRP II برای مدیریت فرایندهای سازمان‌های تولیدی و کارخانه‌ها توسعه یافته و معرفی شده‌ بودند. تاثیر شگرف این نرم افزارها بر افزایش سود و کیفیت خروجی این کارخانه‌ها باعث شد تا بقیه شرکت‌ها؛ یعنی بازرگانی‌ها، خدماتی‌ها و... نیز به استفاده از آن‌ها علاقه‌مند شوند. این شد که مفهومی کامل‌تر و نرم افزاری جامع‌تر برای برنامه‌ ریزی منابع سازمانی معرفی شد؛ روش و نرم افزاری که به Enterprise Resource Planning یا ERP معروف است.

نرم افزار برنامه ریزی منابع سازمانی یا ERP

ERP جامع‌ترین و کامل‌ترین روش و نرم افزار برنامه ریزی منابع سازمانی است. این روش محدود به حوزه و صنعت خاصی نیست و کاربرد عمومی برای تمام سازمان‌ها دارد. این روش برنامه ریزی در اوایل دهه ۹۰ میلادی، توسط موسسه گارتنر ابداع شد و شرکت‌های فناور که به توسعه نرم افزارهای سازمانی می‌پرداختند، با مشاهده میزان تقاضای بازار، به سرعت نسخه‌های مختلف آن را ارایه دادند.

ERPها در اصل نسخه غیرتولیدی نرم افزارهای MRP II بودند. نرم افزارهایی که برای مدیریت تمام منابع سازمان‌ها، چه تولیدی و چه غیرتولیدی، توسعه یافته‌اند. آن‌چه ERP را به نرم افزاری خاص در حوزه برنامه ریزی تولید تبدیل می‌کند این است که صاحبان کسب‌وکار می‌توانند هم فرایندهای صفی، هم ستادی را در آن تعریف، پیاده‌سازی و مدیریت کنند.

ERP دیگر از انحصار صنایع تولیدی خارج شده و حال در اختیار همه سازمان‌ها است. اما همچنان کارکرد اصلی خود را برای خواستگاهش یعنی کسب‌وکارهای تولیدی حفظ کرده است. افق توسعه نرم افزارهای جامع سازمانی همچنان با نگاه به نیازهای سازمان‌های تولیدی پیش می‌رود. این روزها هرچه ERPها به نیازهای کسب‌وکارهای تولیدی بیش‌تر اهمیت بدهند، اقبال بیش‌تری برای استفاده از آن‌ها در این نوع سازمان‌ها وجود دارد.

مهم‌ترین ویژگی‌های نرم افزار برنامه‌ ریزی تولید برای سازمان‌ها

نرم‌ افزارهای تولید باید قادر باشند بیش‌تر فرایندهای تولید را خودکار و دیجیتالی کنند. تا جایی که تنها دغدغه مدیران تولید و عامل سازمان‌ها رسیدگی به سفارش‌ها یا طراحی محصول‌ و فرایندهای جدید باشد. یک نرم افزار قدرتمند برنامه ریزی برای ارایه برنامه تولید کارآمد باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:

• قادر به تعریف نامحدود مرکز و عملیات کاری باشد؛
• قادر به تعریف مکانیزه برآورد و سربرنامه تولید (MPS) باشد؛
• قادر به تعریف برنامه ریزی مواد مورد نیاز (MRP) باشد؛
• قادر به تعریف نامحدود خط تولید و نمودار فرایند عملیات (OPC) باشد؛
• قادر باشد با تحلیل دقیق داده‌ها گلوگاه‌های تولید را شناسایی کند؛
• قادر به ارائه گزارش‌های تحلیلی و آماری متنوع باشد؛
• باعث بالانس خطوط تولید شود؛
• سرعت، بهره‌وری و کارایی فرایندهای تولید را بالا ببرد؛
• کنترل کیفیت مکانیزه انجام دهد؛
• به کاهش بهای تمام شده محصول و رقابتی شدن آن کمک کند؛
• و...

«ثمر»، نرم افزار برنامه ریزی تولید تمام ایرانی

یکی از دغدغه‌های مدیران کسب‌وکارهای تولیدی در ایران، نبود نرم افزاری است که با فرایندهای خاص صنایع و قوانین پولی و مالیاتی کشور آشنا باشد. ثمر، نرم افزار هوشمند مدیریت تولید، محصولی از شرکت دانش‌بنیان تیم‌یار است که علاوه‌بر داشتن قابلیت برنامه‌ ریزی دقیق مواد، کارخانه و منابع تولید، قادر است با موتور پردازشی قدرتمند خود برای شما و کسب‌وکار تولیدی‌تان محاسبات دقیق بهای تمام شده را با روش‌های استاندارد یا روش خاص خودتان انجام دهد.

ثمر با نرم افزار قدرتمند ERP تیم‌یار یکپارچه است. این یکپارچگی یعنی داده‌های موجود در سازمان‌ شما، آزادانه بین واحدهای درگیر در عملیات تولید در جریان است. داشبوردهای مدیریتی و گزارش‌های دقیق تحلیلی و آماری ثمر همواره مدیران را از وضعیت تولید آگاه می‌کند. در ثمر، کارها، از تعریف برنامه تولید گرفته تا شیف‌بندی و محاسبه حقوق و دستمزد، فقط با چند کلیک انجام می‌شود.