اصولگرایان چگونه اقتصاددانان خود را منزوی کردند؟/ جایی برای پیرمردها نیست!

احمد توکلی با ارسال نامه‌ای به رئیس جمهور نسبت به ابلاغ مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی انتقاد کرد و آن را خلاف عدالت و مطلوب اقشار خاصی از جامعه و بستر مفسده‌های دیگر برشمرد. او در این نامه ضمن برشمردن ایرادات طرح نوشته بود «جناب آقای رئیسی لطفا به سخنگوی محترم دولت ماموریت دهید اگر پاسخی دارید به مردم اطلاع دهند تا همه این جور و ستم‌ها و مفسده‌ها را به پای دولت ننویسند. جناب آقای رئیس جمهور! این وضعیت، تمام مبارزات ضد فقر را در کشور به باد می‌دهد. اقتصاد توسعه مهمترین ابزار برای حذف فقر و کاهش نابرابری را، بهبود تعلیم و یکسان‌سازی امکانات آموزشی برای همه مردم می‌داند. هر سال چندین بار اکثر دانش‌آموزان این کشور با شلاق مفسده‌ها و تبعیض‌های ناشی از فقر نواخته می‌شوند و حاکمیت پول از اول جوانی چهره کریه خود را به این دانش‌آموزان نشان می‌دهد. با این وصف انتظار دارید سرمایه اجتماعی و تفاهم ملی رشد کند؟ یا تهیدستان به سوی کینه‌ورزی و حسد اجتماعی سوق داده نشوند؟ حرمان ناشی از کارکرد پول و تقلب در فقرا و فخر فروشی اقلیت سرمست را چگونه درمان می‌کنید؟»

هشدار احمد توکلی به دولت در میان اصولگرایان خیلی جدی گرفته نشد. آن‌ها البته مشکلی با شخص احمد توکلی ندارند. مشکل اصلی تصویب هیاتی و بدون کارشناسی طرح‌هاست و اندک افرادی که به آثار و نتایج این طرح‌ها می‌پردازند، به مرور حذف می‌شوند.

پیش از احمد توکلی، اقتصاددادن‌های دیگری هم بودند که بعد از طرح بعضی انتقادات به حاشیه رفتند. نمونه متاخر آن الیاس نادران است. نادران یکی از شخصیت‌های موثر جریان اصولگراست. او همه ویژگی‌های لازم برای تبدیل شدن به یک رهبری این جریان را داراست.

او در سال‌های دفاع مقدس در سپاه بوده و در سال‌های سازندگی، دانشجوی اقتصاد در دانشگاه تهران و فرانسه. از مجلس هفتم به عنوان یک اصولگرای اقتصادی وارد مجلس شد و همیشه نظران اقتصادی‌اش، مورد توجه قرار می‌گرفت. سال ۸۴ هم مواضع سیاسی‌اش به مذاق اصولگرایان خوش می‌آمد و هم از مرحوم هاشمی رفسنجانی انتقاد می‌کرد و نامزدی او را در انتخابات زیر سوال می‌برد و در جریان رای اعتماد به کابینه، موضع انتقادی نسبت به مصطفی پورمحمدی داشت (که اصولگرایی میانه‌رو به شمار می‌رفت)

قبل از اینکه فهرست مشترک اصولگرایان منتشر شود، نادران در هر دو فهرست انتخابی «جبهه پایداری» و «جمنا» حاضر بود. بعد از آن هم که زمزمه تلاش جبهه پایداری برای حذف قالیباف از ریاست مجلس شنیده می‌شد، نادران به حمایت تمام قد از قالیباف پرداخت و تحرکات جبهه پایداری را مورد انتقاد قرار داد و مثلا در یک مورد در توییتر نوشت «در این اوضاع اقتصادی ۱۶ اردیبهشت منتخبان زاگرسی مجلس یازدهم را به هتل اسپیناس دعوت کرده اند! کاری به مخدوش کردن مرزبندی سیاسی ندارم، ولی از موکلین خود خجالت نمی‌کشید؟ جواب مددجویان کمیته امداد و نیازمندان را چه می‌دهید؟»

به گزارش رویداد۲۴ حمایت‌های نادران از قالیباف به حدی بود که علی خضریان نماینده عضو جبهه پایداری از او خواست تا شخصیت مستقل خود را حفظ کند و در بازی قالیباف قرار نگیرد. با این حال مجلس شروع شد و روز اول تشکیل مجلس، نادران سرمست از پیروزی در توییتر نوشت «پس از چندسال رقیب‌هراسی امروز مجلس متشکل از نیروهای انقلاب کار خود را آغاز کرد. واکنش مثبت بازار را دیدید؟ پیام بازار به تغییرات روشن است!»

اما بعد از آغاز مجلس، اما بر خلاف پیش‌بینی‌ها نادران نه در هیات رئیسه قرار گرفت و نه در ریاست کمیسیون‌های اقتصادی. خودش گفته بود «دوستان پیشنهاد داشتند، اما من هیچ وقت برای هیچ پستی متقاضی نبوده‌ام. صلاحدید بعضی دوستان این بود که کاری کنیم و پیگیر هم بودند. من در مجلس هفتم در هیات رئیسه موقت که عمر کوتاه یک هفته‌ای داشت حضور داشتم و در همان مجلس در کمیسیون تلفیق و تقریبا بلاانقطاع در کمیسیون برنامه بودم و در کمیسیون اصل ۴۴ هم حضور داشتم. هر جا که لازم بود رفته‌ام، اما خودم متقاضی نبودم. این دوره هم جمعی از دوستان پیشنهاد داشتند که در هیأت رئیسه کمک آقای قالیباف کنم، آن هم به دلیل کم تجربگی ایشان در امر اداره مجلس. ولی در جمع دوستان مجلس به دلیل تغییر ساختار یا به هر دلیلی اقبالی نبود و ما هم اصراری نداشتیم.»

با روی کار آمدن دولت رئیسی، رسانه‌ها گمانه‌زنی می‌کردند که نام الیاس نادران رییس کمیسیون تلفیق بودجه مجلس یازدهم و سیداحسان خاندوزی نایب‌رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در میان گزینه‌های مدنظر رییسی برای وزارت اقتصاد دولت سیزدهم قرار گرفته است. اما در نهایت قرعه به نام خاندوزی افتاد.

نادران، ناراحت از این انتخاب، در روز رای اعتماد به تندی از گزینه وزارت نفت انتقاد کرد. مدتی بعد هم نادران در مجلس نطق کرد و از «ناهماهنگی در تیم اقتصادی» رئیسی گلایه کرد: «از پراکندگی نظرات آقایان و عدم تعیین مسئول حوزه اقتصادی نگرانم. همچنین اخبار خوبی از جلسات سران قوا و تصمیماتی که اتخاذ می‌شود به گوش نمی‌رسد. دور زدن نهادهای مسئول مثل قوه مقننه و تغییر در متن مصوبات قانونی سنت بدی است که از دولت‌های قبل به جا مانده است.»

اقتصاددانانی که توسط اصولگرایان کنار گذاشته می‌شوند، نه با احمد توکلی و الیاس نادران شروع شده‌اند و نه با آن‌ها تمام می‌شوند. از احمد توکلی تا داود دانش جعفری و محمد خوش چهره و حسین صمصامی هر کدام در مقطعی روی چشم اصولگرایان بودند، اما نقدهای اقتصادی آن‌ها منجر به حذف آن‌ها از حلقه اصولگرایان معتمد شد.

خوش چهره به نمایندگی از احمدی نژاد در مناظره‌های انتخاباتی سال ۸۴ مقابل نوبخت قرار می‌گرفت. دانش جعفری آنقدر با احمدی نژاد رفیق بود که با هم پوستر سه نفره در انتخابات مجلس ششم منتشر می‌کردند. احمد توکلی هم که سال ۸۰ نامزد اصلی جریان اصولگرا بود. همگی، اما خیلی زود در دایره مغضوبین قرار گرفتند. گویا دولت‌های انقلابی، اعتقاد زیادی به دانش کلاسیک اقتصاد ندارند و اقتصاد به سبک محسن رضایی، خواهان بیشتری دارد.

بیشتر بخوانید:

• اظهارات تکان‌دهنده خوش‌چهره درباره طبقه متوسط / چه کسانی از فقیر شدن مردم استقبال می‌کنند؟

217 256