گردو خوراکی گران ایرانی ها که تولید آن فراوان است!

گردو یکی از انواع آجیل و خشکبار است که فواید بسیاری برای سلامتی دارد و در سال های اخیر تولید کنندگان گردو سعی کرده اند با بهبود شرایط کاشت و پرورش  این محصول  درصد تولید را بالا ببرند.

با این که  ایران مقام سوم را در تولید گردو در دنیا به خود اختصاص داده و این محصول ظرفیت بالایی برای تحقق اقتصاد مقاومتی مبتنی بر کشاورزی، اقتصاد غیر نفتی و ارز آوری دارد ولی جایگاه مناسبی از نظر صادرات این محصول در بین ۲۰ کشور برتر صادر کننده  گردو ندارد.

طبق بررسی ها  گردوی تولیدی ایران به دلیل تفاوت در اندازه، شکل، مقدار مغز، درصد روغن و خصوصیات کیفی خواهان جهانی ندارد، که علل آن را باید تفاوت در ژنوتیپهای موجود در باغات به علت کشت بذری، مسیله تفرق صفات و تکثیر ژنوتیپ های نامرغوب جستجو کرد.

به دلیل تولید ژنوتیپهای مختلف در اثر گرده افشانی با درختان دیگر، استفاده از بذر در تکثیر گردو از نظر تجاری مناسب نبوده و بایستی از روشهای تکثیر رویشی گردو (آپومیکسی، خوابانیدن، قلمه، کشت بافت و پیوند) استفاده شود.

برداشت ۲۶۰ هزارتن محصول گردو در کشور

محقق و رئیس پژوهشکده میوه های متعدله و سردسیری موسسه تحقیقات علوم باغبانی وزارت جهاد کشاورزی  گفت: حدود ۱۶۳ هزار هکتار از اراضی باغی کشور زیر کشت درخت گردو قرار دارد که از این میزان ۱۳۰ هزار هکتار بارده بوده و ۳۳ هزار هکتار مابقی نیز باغات جدیدالاحداث هستند.

اصغر سلیمانی با بیان این که از این باغات سالانه بالغ بر ۲۶۰ هزار تن محصول برداشت می شود، افزود: میانگین برداشت محصول در هر هکتار ۲ تن برآورد می شود.

او جایگاه ایران در تولید گردو در سطح جهان را سوم و یا بعضی سال ها چهارم عنوان کردو گفت: کشورهای چین و آمریکا رتبه های اول و دوم و گاهی سال ها ایران و گاهی ترکیه رتبه سوم را به دست می آورد.

سلیمانی افزود: گردو محصولی است که در دنیا در سال های اخیر به دلیل ارزش غذایی فوق العاده بالایش مانور زیادی روی آن داده می شود زیرا سرشار از امگا ۳ و روغن های خیلی باکیفیتی است به طوریکه ۶۰ درصد مغز آن روغن است و از نظر پروتئینی ۱۴ تا ۱۵ درصد پروتئین دارد که نزدیک به گوشت قرمز است.

او می گوید: این میوه خشکباری سرشار از آنتی اکسیدن ها و عناصر معدنی مثل فسفر است که برای سلامتی مغز و قلب بسیار مهم است و به دلیل این ارزش غذایی بالایی که دارد تجارت آن در سیستم جدید تغذیه در دنیا خیلی مورد توجه قرار گرفته به خصوص جایگزینی برای افرادی است که گوشت نمی خورند.

رئیس پژوهشکده میوه های متعدله و سردسیری موسسه تحقیقات علوم باغبانی وزارت جهاد کشاورزی افزود: در ۱۰ سال گذشته تولید گردو در دنیا به شدت مورد توجه قرار گرفته و کشورهای مختلفی به سمت تولید و توسعه صادرات این محصول رفته اند که در ایران هم در داخل کشور تولید آن ارزش و جایگاه بالایی دارد و هم پتانسیل تولید در سطح جهانی را داریم و امیدواریم مثل پسته روزی برسد که گردوهایمان آوازه جهانی داشته باشد.

کشت گردوی ایرانی در سراسر جهان/گردوی ایرانی در تجارت جهانی نقشی ندارد

سلیمانی با بیان این که گردو در دنیا انواع مختلفی داریم ولی آنکه به صورت تجاری بر روی آن کار می شود گردوی ایرانی است که به نام ایران معروف است، افزود: منشاء  این گردو ایران است که از کشور ما به بسیاری  از کشورها رفته به طوریکه از شرق به سمت چین و از سمت غرب به اروپا و از اروپا و آمریکا راه یافته است.

او گفت: علیرغم این ظرفیت درتجارت جهانی نقشی نداریم و با وجود اینکه سومین تولیدکننده دنیا هستیم در صادرات گردو جایگاه ایران  خوب نیست  که دلیل عمده آن این است که باغ های تجاری نداریم و بیشتر باغ های ما حاصل درختانی است که بذر یا نهال را کاشته ایم و رشد کرده است.

سلیمانی افزود: این روش کشت و پرورش درختان گردو باعث تنوع بسیار بالایی در محصول شده است به طوریکه محصول هر درخت با درخت کناری تفاوت دارد در حالیکه بازارهای داخلی و خارجی محصول یکدست و یکنواخت با ویژگی های خاصی را می خواهند.

او گفت: بازارهای جهانی طالب  گردوی سفید یا پرچرب یا پوست کاغذی هستند و بازار یکدستی محصول را می خواهد ولی تنوع زیاد محصول، کالای تجاری با این ویژگی را مقدور نمی کند که مشکل عمده ای است تا در بازارهای جهانی با این محصول ورود کنیم.

عملکرد درختان گردوی ایرانی نصف جهانی است

سلیمانی  یکی دیگر از مشکلات تولید گردو در ایران را عملکرد پایین باغات گردو در مقایسه با جهان دانست و افزود: عملکرد این باغات در واحد سطح تقریبا نصف میانگین جهانی است که میانگین جهانی نزدیک چهار تن در واحد سطح است ولی ایران کمتر از ۲ تن است که دلیل اصلی آن بذری بودن درختان ما است که حاصل از بذر هستند نه حاصل از ارقام اصلاح شده.

رئیس پژوهشکده میوه های متعدله و سردسیری موسسه تحقیقات علوم باغبانی وزارت جهاد کشاورزی گفت: مشکل اساسی دیگر که سال های اخیر به صنعت گردوکاری ما ضرر می زند سرمازدگی دیررس بهاره هستند که اگر سرمازدگی را در هر منطقه ای در بهار شاهد باشیم تقریبا سالانه بیشتر بار را از بین می برد زیرا ۹۹ درصد درختان گردو زودبرگ هستند و در بهار با کمی گرما برگ ها باز می شوند و با یک بار سرد شدن هوا در یک شب تمام بار از بین می رود.

سلیمانی افزود:  درختان گردوی کشور سالانه به شدت در سرمازدگی های بهاره آسیب می بییند در حالیکه یکی از بهترین اقلیم ها در دنیا را برای توسعه گردوکاری داریم و این در حالی است که نوعی گردو به نام گردوی ایرانی داریم که کیفیت بسیار خوبی دارد ولی در عمل این محصول نه تنها در صادرات موفقیت زیادی ندارد.

معرفی ۶ رقم گردوی اصلاح شده داخلی و چهار رقم اصلاح شده خارجی به گردو کاران

رئیس ایستگاه تحقیقاتی مشکین دشت موسسه تحقیقات علوم باغبانی کشور گفت: کار تحقیقات در حوزه گردو از سال ۱۳۶۲ شروع شده و ما از سال ۱۳۸۳  در ادامه راه کمک کردیم تا این تحقیقات جلو برود که در این حوزه مشکل داشتیم که یکی از مشکلات نبود رقم مناسب برای تحقیقات مقایسه ای همچون محصول سیب بود زیرا در سیب ارقام اصلاح ژنتیکی داشتیم ولی در گردو این محصول را در دسترس نداشتیم.

او می گوید: به همین دلیل از سال ۱۳۷۲ موسسه تحقیقات نهال و بذر و سپس موسسه تحقیقات علوم باغبانی کنونی چند رقم خارجی در یک پروژه مشترک با سازمان فائو را به ایران دادند و کنار آن کار اصلاح گردو در داخل ایران شروع شد.

سلیمانی با بیان این که در نتیجه این تحقیقات چهار رقم خارجی وارداتی به عنوان سازگار با شرایط اقلیمی کشور پس از تقریبا ۱۸ سال ارزیابی از طرف موسسه معرفی شد، افزود:۲ رقم جمال و دماوند نیز در سال ۱۳۸۸ معرفی شد و کار اصلاحی ادامه یافت و سال ۱۳۹۷ نیز چهار رقم داخلی به نام های پرشیا، کاسپین، چالدان و الوند نتیجه کارهای اصلاحی در موسسه علوم باغبانی معرفی شدند و در اختیار باغداران گردو قرار گرفتند.

او گفت: اکنون کار تکثیر انبوه، سالم سازی و فریز کردن بعد از اصلاح شروع شده و یکی دو سال است که تکثیر تجاری آن ها شروع شده  که شرکتی در همدان امتیاز تولید و توزیع این ارقام را از موسسه تحقیقات علوم باغبانی خریده و در حال تکثیر آن ها است.

او افزود: از ارقام خارجی اصلاح شده حدود یک ملیون نهال پیوندی در حال تولید است.

۱۰۰ هزار هکتار از باغات گردو احتیاج به اصلاح و پیوند دارند

محقق گردوی کشور با بیان این که ۳۰ هزار هکتار از باغ ها با نهال های ارقام جدید و اصلاح شده ایجاد شده که به زودی وارد سیستم جدید تولید می شوند، گفت:  از ۱۳۰ هزار هکتار باغ های بارده قدیمی بذری حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد که شامل ۱۰۰ هزار هکتار است احتیاج به اصلاح و پیوند دارد که یا باید با ارقام جدید جایگزین یا سرشاخه کاری شود.

او افزود: سرشاخه کاری به شیوه ای از اصلاح درختان قدیمی گفته می شود که همان درختان قدیمی بریده می شود و ارقام جدید روی تنه و شاخه های آن ها پیوند داده می شود.

نگهداری از ۱۵۰ ژنوتیپ برتر گردو در بانک ژن گردوی کشور

سلیمانی با بیان این که محققان از سراسر کشور ۷۰۰ ژرم پلاس گردو را شناسایی و جمع آوری کرده اند، افزود: تنوع بسیار بالا برای تولید محصول مناسب، خوب نیست ولی برای کارهای اصلاحی فرصت خوبی ایجاد می کند تا از میان آن ها یک نمونه خوب پیدا کنیم که به طور مثال بار خوب دارند و دیربرگ بوده  یا مقاوم به سرمای دیررس بهاره هستند را شناسایی کنیم.

او می گوید: این نمونه ها در ایستگاه تحقیقاتی کاشته شده و بعد آن هایی که مجموعه ای از ژن های خوب را دارند برای کارهای اصلاحی معرفی می کنیم و یا صفت های خوب را نگهداری و با هم تلاقی می دهیم که اکنون ۱۵۰ ژنوتیپ برتر کشور را که از مناطق مختلف گردوکاری کشور شناسایی کردیم در ایستگاه تحقیقاتی مشکین دشت در بانک ژن اصلی گردوی کشور نگهداری می کنیم.

سلیمانی افزود: همچنین ۲۰ رقم خارجی هم که از کشورهای مختلف گردو خیز جمع آوری شده اند در این کلکسیون نگهداری می شوند.

همدان استان برتر در تولید گردو

سلیمانی با بیان این که از ۳۱ استان در ۲۳ استان گردو کاشته می شود، افزود: ولی در دامنه های البرز  و زاگرس و ارتفاعات کرمان گردو کاری رونق زیادی دارد و استان همدان بیشترین تولید گردوی کشور را دارد به طوریکه پروژه های اصلاحی اصلاح باغات و سرشاخه کاری را از شهرستان تویسرکان در این استان شروع کردیم.

به گفته این محقق پس از استان همدان، استان های کردستان و لرستان بسیار مطرح هستند و این در حالی است که استان کرمان از لحاظ سطح زیر کشت بیشترین وسعت را به خود اختصاص داده است.

اصلاح باغات گردو گامی بزرگ در تجاری سازی گردوی ایران/اصلاح سالانه سه تا چهار هزار هکتار از باغات گردو

رئیس  ایستگاه تحقیقاتی مشکین دشت موسسه تحقیقات علوم باغبانی کشور با بیان این که با اصلاح باغات گردو قدم بزرگی در تجاری سازی این محصول برداشته می شود، گفت دلیل کاشت درختان بذری این بوده که پیوند گردو دارای تکنولوژی و پیچیدگی های خاصی است که سال ها نمی توانستیم به علم دست یابیم که در موسسه علوم باغبانی به موازات اصلاح ارقام بر روی پیوند گردو برای تولید نهال پیوندی و اصلاح باغات قدیمی کار کردیم.

او افزود: اکنون هم روش اصلاح و هم پیوند روتین شده و تمام نهالستان های گردوی کشور این کار را یاد گرفته اند به طوریکه روش های تکثیر نهال و پیوند را آموزش می دهیم در حالی که تا سه تا چهارسال پیش حجم بالایی از نهال قاچاق وارد کشور می شد ولی اکنون به جایی رسیده ایم که تولیدکنندگان نهال نیاز داخل را پوشش داده و برای صادرات برنامه ریزی می کنند.

سلیمانی گفت: تولید نهال یک علمی بود که خودمان به آن دست یافتیم و در سرشاخه کاری نیز تقریبا سالانه افراد زیادی را آموزش می دهیم و در موسسه دوره های چندروزه می گذاریم و پیوند زدن را آموزش می بینند و این افراد گواهی پیوند زدن دریافت می کنند و اکنون در تمام استان های گردوخیز نیروی پیوندزن داریم و کار اصلاح باغات سالانه ۳ تا ۴ هزار هکتار انجام می شود که نوید بخش این است که با سرعت زیادی باغات را اصلاح کنیم و تولیدمان را اقتصادی کنیم.

او افزود: با این کار علاوه بر اینکه تولید صنعتی و قابل عرضه در بازارهای جهانی خواهد بود ارقام اصلاح شده به صورت طبیعی ۲۰ تا ۲۵ روز دیرتر از گونه های محلی برگ هایشان باز می شود که در نتیجه با این روش دیگر مشکل سرمازدگی بهاره درختان گردو که مشکل عمده ای برای باغات گردو است در باغات جدید حل می شود و مشکلی با این موضوع نخواهیم داشت.

امکان آسان تولید محصول ارگانیک از درختان گردو

سلیمانی در خصوص بیماری های گردو در دنیا گفت: یکی از دلایل اینکه مردم به سمت کاشت درخت گردو رفته اند این است که این درختان حساس به بیماری ها و آفات نیست و امکان تولید محصول گردوی ارگانیک بیشتر و راحت تر است و محصول سالم در گردو به راحتی تولید می شود زیرا بیماری های جدی در گردو نداریم.

او افزود: مشکلی که زمانی خیلی گریبانگیر باغ ها بود آفت کرم خراط بود که شاخه های گردو را از داخل می خورد و شاخه کم کم از بین می رود و خطر شکستن شاخه برای گردوچین ها را داشت.

سلیمانی  با بیان این که این آفت، آفت اصلی نیست و یک آفت ثانویه است، افزود: زمانیکه درختان قوی هستند آفت ها نمی توانند به راحتی به درختان گردو حمله کنند ولی آفت ثانویه زمانی حمله می کند تحت تنش هایی مثل کمبود آب و مواد غذایی قرار گیرد بطوریکه در چندسالی در استان هایی مثل کرمان به دلیل خشکی این آفت حمله کرد ولی در سال های اخیر این موضوع مدیریت شده و اکنون کمتر شاهد حمله کرم خراط در باغات هستیم.

او دستاورد ارقام جدید را ایجاد باغات سالمتر دانست که دیگر آلودگی فیزیکی از آن ها حذف می شود و گفت: یکی دیگر از بیماری های درختان گردو بیماری آنتراکنوز هست که برگ های درخت گردو را دچار لکه های سیاه می کند و اگر شدید باشد به میوه هم می زند.

 این محقق با بیان این که این بیماری در مناطق مرطوب مثل شمال که بارندگی های شدید بهاره دارد خسارت زیادی می زند افزود:با توجه به این که ۹۰ درصد گردوکاری های در مناطق خشک هستند که رطوبت هوا بالایی ندارد و با رطوبت ۳۰ تا ۴۰ درصدی این قارچ توان بروز و ظهور زیادی ندارد در نتیجه در ۹۰ درصد باغات خسارت اقتصادی نمی تواند بزند.

او یکی دیگر از بیماری های گردو را بلایت گردو عنوان کردو گفت: عامل این بیماری یک باکتری است که مغز گردو را سیاه می کند که این بیماری هم به خاطر خشک بودن مناطق گردوخیز خیلی خسارت اقتصادی ندارد و معمولا به مرحله سم پاشی نمی رسد.

سلیمانی با اشاره به این که گردو گیاهی است که زیاد نیاز به سمپاشی ندارد، افزود: یک بیماری خطرناک دیگر که اگر باغداران توجه نکنند درختان را به خصوص پیوندی های را آسیب می زند از یک نوع قارچ است که بیماری طوقه را ایجاد می کند به طوری که پوست درخت در محلی که در خاک قرار گرفته و ریشه و ساقه از هم جدا می شوند، اگر موقع آبیاری، آبیاری درست انجام نشود و طوقه خیس شود موجب می شود قارچ ها از همانجا وارد درخت شوند.

رئیس پژوهشکده میوه های متعدله و سردسیری موسسه تحقیقات علوم باغبانی وزارت جهاد کشاورزی گفت: باغداران باید دقت کنند که تنه درخت خیس نشود و بهترین روش آبیاری قطره ای است و اگر آبیاری غرقابی است باید دقت کنند تنه درخت خیس نشود.

منبع: ایرنا