چرا باید آثار مکتوب دفاع‌مقدسی را ترجمه کنیم؟

 به گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، سردار عباس بایرامی رئیس سازمان تاریخ و ادبیات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس از لزوم ترجمه آثار مکتوب دفاع مقدس به روش صحیح و بر اساس مخاطب‌شناسی، بسط فرهنگ کتابخوانی، برگزاری جایزه کتاب سال دفاع مقدس و .. سخن گفت.

ترجمه آثار نیازسنجی می‌خواهد/ چند سازمان باید همکاری کنند

درباره بحث ترجمه آثار دچار یک نوع بی‌برنامگی هستیم؛ البته این سال‌ها، برنامه‌ها خوب پیش رفته و جهش خوبی داشتیم. انتظار دارید وقتی می‌گویید ترجمه؛ یا ترجمه به داخل است یا به بیرون. در ترجمه به داخل، مثلا توسط بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در دنیا کتبی چاپ بشود که جوهر‌های مقاومت، ایثار، ازخودگذشتگی و مسائل این چنینی را در قالب جنگ‌ها ارائه بکند و ما استقبال می‌کنیم و نمونه‌ای از این را هم داشتیم. کتابی در لبنان کار شده بود و حوزه مشارکت زنان در دفاع مقدس بنیاد به کمک خود بچه‌های لبنان این کتاب را ترجمه کرد و در کشور استقبال خوبی از آن شد. سوژه هم سوژه خوبی بود.

یک بخش مهم کار، ترجمه آثاری است که ما تولید می‌کنیم که به ترجمه در بیرون از مرز‌های ما دارند. اینجا چند چیز باید با هم مرتبط شوند. ما نیاز آن طرف را باید بسنجیم، چون می‌خواهیم برای فرهنگ، رسوم و اقوام دیگری از خودمان صحبت بکنیم بنابراین نیاز به آداب شناسی دارد و باید از این لحاظ خوب عمل بکنیم. ثانیا حتما باید با ناشر آن طرف ارتباط برقرار بکنیم. این ارتباط داخل به خارج باید ایجاد بشود و نیاز دارد که چند مجموعه بنشینند ارتباط موثری ایجاد بکنند که در رأس آن سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است که در حوزه کشور‌های اسلامی خیلی می‌تواند موثر باشد. همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که اداره کل کتاب آن مرتبط با این قضیه است و حتی رایزن‌های نظامی که ما آن طرف داریم هم می‌توانند به ما کمک کنند و سیاست‌گذاری کنند.

تشخیص اینکه ما چه چیزی برای آن طرف نیاز داریم این مربوط به بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس می‌شود و کتبی که در کشور دارد تولید می‌شود. با نظام بعث صدام و عراق هشت سال جنگ کردیم. الان باید چه خوراکی به ملت عراق بدهیم. این خوراک باید یک خوراک فرهنگی انسجام بخش بین ملت ایران و عراق باشد. یا ملت‌های عرب که این همه تبلیغات منفی در رابطه با فارس و عرب و عجم انجام می‌دهند و کشور‌های دیگر. این‌ها همان نیازشناسی درستی است که باید انجام بشود و کتاب‌های خوب و فاخری که الهام بخش باشد تولید بشود.

رهبری فرمود برادر سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی یک چهره جهانی در حوزه مقاومت است و دشمن سعی دارد ایشان را با یک نگاه تروریستی معرفی بکند. دشمن ما با این نگاه معرفی می‌کند. در کلام رییس جمهور سابق امریکا هم بود که خودش دستور به شهادت رساندن ایشان را داد. اگر می‌خواهیم شهید سلیمانی را به جهان و همان آمریکا معرفی بکنیم چه کتابی برایش عرضه بکنیم؟ جنس این کتاب چه می‌تواند باشد. خیلی بحث مهم و تخصصی است. در این باره متولی باید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد. ما در رابطه با موضوعات، سوژه‌ها و مسائل خاص و حساسی که نسبت به کتاب داریم کمک می‌کنیم.

آثار داخلی با چه هدفی باید ترجمه می‌شوند؟ /فرصتی برای معرفی بهتر فرهنگ ایرانی

برای ترجمه یک کتاب ۳۶۰ صفحه‌ای به مترجم گفتیم ۱۴۰-۱۵۰صفحه‌اش نیاز نیست ترجمه بشود. یعنی این صفحات اگر ترجمه بشود و به آن طرف برود نتیجه عکس خواهیم گرفت. بخشی هم مربوط به کار‌های تخصصی است. مفاهیم و موضوعاتی که مربوط به آداب و رسوم و آن چیزی که در ادبیات و آداب ما هست و با آن طرف مغایرت دارد که باید همسان سازی بشود و همسان سازی هم منوط به آن مترجم و کارشناسان ناظر بر ترجمه و بحث مهندسی است.

بردن کتاب به درون سبد فرهنگی کشور‌های دیگر به این منظور است که کشور ما را بهتر بشناسند. معتقدم که در ابتدای همه کتاب‌هایی که به آن طرف داریم ارائه می‌دهیم یک معرفی اجمالی از ایران می‌توانیم داشته باشیم. فرقی هم نمی‌کند آن کتاب چه کتابی است. دفاع مقدسی باشد یا نباشد، اما حتما از خود ایران یک معرفی داشته باشد. اما در کنار این جوهره‌ها، آن ژانر یا داستانی که در یک کتاب با آن روبرو هستیم چه کیفیتی از کار را می‌خواهد ارائه بکند؟ جنس کار خیلی مهم است. یک وقت کاملا عاطفی و تحلیلی است، یک وقتی کاملا از نگاه ایثار و ازخودگذشتگی و زمانی هم ژانر عاشقانه است. این موارد را می‌خواهیم از نگاه دفاع مقدسی به جامعه نشان بدهیم، اما آن هدف ما از خروجی کار، نشان دادن فرهنگ بی‌نظیر مردم ایران است. به عنوان مثال در تاریخ داریم مغول وقتی وارد ایران شد جذبه فرهنگی مردم ایران او را جذب کرد نه جنگ تن به تن با آنها. همین را در قالب کتاب به کشور‌های دیگر می‌توانیم ارائه بدهیم، ولی نیاز به کار فنی درست و با برنامه داریم و کار بی‌برنامه و بی‌کیقیت و تعدادی در این کار پاسخگو نیست.

معرفی سوژه‌ها / ارتباط با ناشران/ گسترش فرهنگ کتابخوانی/ پیشگیری از تحریف/ جایزه کتاب سال دفاع مقدس/ آموزش و...

در سازمان ادبیات و تاریخ در بعد ادبی چند کار بزرگ داریم که در رأس آن، تولید و نشر کتاب‌های دفاع‌مقدسی هست. در تولید کتاب برای اینکه به ناشران کمک بدهیم خودمان سوژه‌های خوبی را شناسایی می‌کنیم در استان‌ها می‌سپاریم به دست نویسندگان و حتی نوقلمان تا بچه‌ها بیایند کار نویسندگی انجام دهند و کتاب بنویسند. تولیدات ما هم زیاد است. در سال ۱۴۰۰، حداقل ۱۷۰۶عنوان کتاب تولید کردیم. این تولید در کل کشور و ۳۱ استان و سازمان‌های وابسته به بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس انجام شده است.

در بحث نظارت هم با بکارگیری بیش از ۳۰۰ کارشناس خوب در حوزه‌های مختلف سعی کردیم جلوی تحریفات جنگ را تا آنجا که دستمان می‌رسد بگیریم. تحریف آفت هرگونه تاریخ و حادثه است. البته نگاه ما مچ‌گیرانه نیست و حمایتی است و کمک می‌کنیم به نویسنده که بهترین کار را به جامعه عرضه بکند و یک جایی هم سفت و سخت ایستادیم و نگذاشتیم بعضی موضوعات که سندیت هم نداشتند، با کلمات بازی شده این را بنویسند. این دوتابحث سرفصل کار‌های ما به شمار می‌رود.

ما برای بسط فرهنگ کتابخوانی مسابقات مفصل کتابخوانی در سراسر کشور برگزار می‌کنیم و در نمایشگاه‌های متعدد شهرستانی، استانی، ملی و بین‌المللی را شرکت می‌کنیم. چون موضوع مربوط به نشر است. سعی می‌کنیم با همه ناشرین ارتباط داشته باشیم. در مورد پخش هم همینطور؛ تا کتاب‌های تولیدی را بتوانیم در جا‌های مختلف عرضه بکنیم. بحث کنگره‌ها و جشنواره‌ها هم در راستای همین بحث ترویج کتاب‌خوانی مطرح می‌شود. مثلا بیست و چهارمین کنگره شعر دفاع‌مقدس می‌خواهد برگزار بشود و شاعران خوب به خصوص جوانان ما استقبال خوبی از شعر مقاومت و دفاع مقدس دارند. «جایزه ادبی یوسف» داستان‌های کوتاه دفاع مقدسی است که استقبال خوبی خصوصا نسل جوان از آن دارد. این‌ها خودش تمرین است. یعنی در سطح استانی شروع می‌شود تا به ملی می‌رسد. کنگره ادبیات پایداری داریم که نگاهش کاملا پژوهشی و تحقیقاتی است و در دانشگاه ملی کرمان تعریف شده است و مقالات علمی در سراسر کشور با موضوعات مختلف را جمع‌آوری می‌کنند. انتخاب کتاب سال دفاع مقدس هم از دیگر رخداد‌هایی است که برگزاری آن بر عهده ما است. همان طور که انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی یا جایزه پروین و ... خوب هستند به نظرم انتخاب کتاب سال دفاع مقدس هم جایگاه فرهنگی خوبی در نزد اهالی قلم دارد و در جشنواره کتاب سال دفاع مقدس ۱۴۰۱، کتاب‌های چاپ شده در سال‌ها ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ را داوری می‌کنیم با قریب به ۵۰۰۰ عنوان کتاب رسیده و برای این کار از بهترین کارشناسان و داوران انتخاب استفاده می‌کنیم.

با برگزاری جشنواره کتاب سال دفاع مقدرس، ضمن جریان‌سازی درباره کتاب کتاب دفاع مقدس و مقاومت، ضعف‌ها و قوت‌ها در حوزه کتاب دفاع مقدس را شناسایی و خادمین عرصه کتاب دفاع مقدس را به جامعه معرفی می‌کنیم.

آموزش هم جزو اصول ما به شمار می‌رود. آموزش اگر نباشد ما نسل آینده در واقع دفاع مقدس نویسی را از دست خواهیم داد. سال ۱۴۰۰، ۴۰۰۶ نفر در سراسر کشور در موضوعات آموزشی ما شرکت کردند. بیشترشان هم بچه‌های نوقلم بودند. بحث آموزش هم برای ما حیاتی است و امسال سعی کردیم نگاه جدی‌تر داشته باشیم و از همه فناوری‌های آموزشی استفاده بکنیم. در سطوح ملی آموزش دو تا کار انجام می‌دهیم: اولا بهترین اساتید را برای استان‌ها می‌فرستیم و ثانیا سرفصل‌های آموزش را برای بچه‌ها مشخص می‌کنیم. استان‌ها خودشان نیازسنجی دارند و سعی می‌کنند در این رابطه ورود بکنند و کار‌هایی را انجام بدهند.

سازمان ما علاوه بر حوزه ادبیاتی در حوزه تاریخ هم فعالیت می‌کند. تاریخ توصیفی جامع دفاع مقدس را در آغاز نوشتنش قرار داریم که برای همه ملت ایران مهم است و حتی به درد ترجمه هم می‌خورد. ضمن اینکه معتقدیم همه استان‌های ما یک نقش مستقل‌تری در ذیل نقش اساسی و ملی ایفا کردند لذا نقش استان‌ها در دفاع مقدس را در حال نگارش هستیم و امسال بین ۵ تا ۶ عنوان کتاب از دل این نوشتار می‌تواند بیرون بیاید و استان‌ها می‌توانند کتاب خودشان را بیرون بدهند و یک روز را می‌بینیم که یک کتاب جامع از نقش هر استان در هشت سال دفاع مقدس را بتوانم ارائه کنیم.