«نامه‌های لوتری» پازولینی در رادیو فرهنگ بررسی می‌شود

به گزارش خبرنگار مهر، تازه‌ترین برنامه «سیم و زر» رادیو فرهنگ به گفت‌وگو با احمد حسینی، مترجم کتاب «نامه‌های لوتری» نوشته پیر پائولو پازولینی اختصاص دارد. این برنامه از ساعت ۱۲:۳۰ فردا دوشنبه ۱۸ مهر پخش می‌شود.

انتشارات مانیا هنر در تابستان امسال چاپ دوم این کتاب را با شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۲۵۴ صفحه و بهای ۹۸ هزار تومان منتشر کرده است. چاپ نخست این کتاب سال گذشته (۱۴۰۰) با شمارگان ۵۰۰ نسخه و بهای ۶۹ هزار تومان منتشر شده بود.

پیر پائولو پازولینی سینماگر، شاعر، نشانه‌شناس، منتقد و نظریه‌پرداز شهیر و اثرگذار ایتالیایی است. او یکی از مشهورترین فیلمسازان تاریخ سینمای جهان است که شهرت درخوری هم در حوزه ادبیات دارد. پازولینی که به سال ۱۹۲۲ در بولونیای ایتالیا به‌دنیا آمد و در طول عمر نسبتاً کوتاه خود، آثار بسیاری در زمینه سینما و ادبیات خلق کرد و تأثیر عمیقی بر فیلمسازان نسل پس از خود گذاشت.

«شب‌های عربی»، «دکامرون»، «افسانه‌های کانتربوری»، «ماماروما»، «تئوراما»، «انجیل به روایت متی»، «ادیپ شاه»، «مده‌آ»، «پرنده‌های بزرگ و پرنده‌های کوچک»، «خوکدانی»، «باج خور» و… عناوین شماری از شورانگیزترین آثار سینمایی پازولینی است. او در دوم نوامبر ۱۹۷۵، به دست اوباشان طرفدار فاشیسم کشته شد. دلیل کشته شدن این سینماگر برجسته ساخت فیلم «سالو» بود.

پازولینی که از دوران جوانی فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز کرده بود، «سالو» را با اقتباس از اثر شبه ادبی «صد و بیست روز سودوم» مارکی دوساد ساخت و در آن ایده فاشیسم و حکومت فاشیست‌ها بر ایتالیا را به گزنده‌ترین وجه ممکن مورد تمسخر قرار داد. فیلمنامه این اثر را نیز پازولینی و رولان بارت، فیلسوف و نشانه‌شناس معروف فرانسوی نوشته بودند.

«نامه‌های لوتری» بر اساس ترجمه استوارت هود از انتشارات کارکانت نیویورک (به تاریخ ۱۹۸۷) به فارسی برگردان شده است. استوارت هود که رمان‌نویس و مترجم اسکاتلندی است مقدمه مهمی بر ترجمه خود در معرفی پازولینی و «نامه‌های لوتری» نوشته است. این مقدمه به ترجمه فارسی کتاب هم راه پیدا کرده است که بخش‌هایی از آن را در ادامه می‌خوانید:

«دو قطبی پازولینی میان یک مسیحی کاتولیک و یک کمونیست، آینه‌ای تمام نما از سیاست و جامعه آن روزهای ایتالیاست که حاصل توازن قوا میان حزب دموکرات مسیحی و حزب کمونیست بود. بعد از جنگ، بیش‌تر دموکرات مسیحی‌ها روی کار آمده بودند.

این دوران پر بود از رسوایی‌هایی که تا سطوح بالای حکومتی می‌رسید؛ رسوایی‌هایی که پلیس و دادگاه‌ها ظاهراً نمی‌توانستند جلویشان را بگیرند و در عین حال تلاش بر این بود که تصویری خدشه ناپذیر از اخلاق عمومی ارائه شود… همچنین این دوران، مصادف بود با احیای نئوفاشیست‌ها و بمب گذاری‌هایی که گویی در آنها پای عناصر نظامی، اطلاعاتی و برخی دموکرات مسیحی‌ها در میان بود.

در این مورد نیز مسئولان دولت ایتالیا که در کشف و دستگیری عاملان اصلی این خرابکاری‌ها ناتوان بودند، به سرعت اعضای سازمان‌های چپ را به بهانه‌هایی واهی بازداشت کردند. در جریان همین بازجویی‌ها بود که یکی از آنارشیست‌ها، از پنجره اداره پلیس میلان سقوط کرد، حادثه‌ای که مایه الهام داریو فو در نگارش نمایشنامه مرگ تصادفی یک آنارشیست شد.

همچنین در این دوران، ساختار اقتصادی ایتالیا به سرعت در حال تغییر بود، آن هم وقتی که میزان مهاجرت روستاییان به شهرهای ایتالیا رو به افزایش بود و فرهنگ محلی و روستایی کم کم داشت از میان می‌رفت و با به وجود آمدن جامعه مصرفی جدید، تغییرات عمیقی در زندگی و منش طبقه کارگری شهری پدید آمد. در همین حین حزب کمونیست هنوز در رؤیای مقاومت غوطه ور بود؛ و خاطره بازی با آن رفته رفته داشت جای کنش سیاسی رادیکال در زمان حال را می‌گرفت.

حزب، بیشتر به یک گروه مبادی قانون و مقررات تبدیل شده بود که هرگونه فعالیت فراتر از پارلمان را محکوم می‌کرد و بیشتر انرژی خود را معطوف به انجام اموری مدنی کرده بود که به خاطر صداقت در انجام آن امور، میان مردم شهرت و سابقه درخشانی داشت. سازش تاریخی میان این دو جبهه مهم سیاسی، دموکرات مسیحی و کمونیست‌ها، موجب شد که پازولینی و شمار دیگری از روشنفکران طیف چپ، دچار پریشانی و یاسی سیاسی شوند که حتی با تأسیس حزب رادیکال در سال ۱۹۵۶ که برای برهم زدن رکود سیاسی ایتالیا بود، نیز این بحران فروکش نکرد...

نامه‌های لوتری پازولینی مداخلاتی جدلی در سیاست دهه ۷۰ میلادی است و می‌توان آن را کیفرخواست‌هایی علیه دموکرات مسیحیان به خاطر فسادشان، علیه کمونیست‌ها به خاطر پذیرش مصرف گرایی و علیه جوانان ایتالیا به خاطر مدگرایی و تعلقاتشان است. این نوشته‌ها، قطعاتی ارزشمند هستند که حاصل تجربه‌های شخصی پازولینی از دیگری بودن در جامعه ایتالیا به سبب گرایش‌های ویژه اوست.

برنامه «سیم و زر» که ویژه نقد کتاب است، با تهیه‌کنندگی فریده گودرزی و اجرای فاطمه اسحاق تبار دوشنبه‌ها ساعت ۱۲:۳۰ روی موج اف ام ردیف ۱۰۶ مگاهرتز از رادیو فرهنگ پخش می‌شود.