چرا بایکوت کالاهای تولید شده به وسیله شرکت‌های مورد حمایت سپاه مهم است؟

در تعریف استعمار، همواره به دولت خارجی اشاره می‌شود که منابع و سرمایه‌های کشور را به نفع خود مصادره می‌کند و البته شعار آبادی کشور مورد نظر را نیز سر می‌دهد. در طول تاریخ بسیاری از کشورهای تحت استعمار یا دارای حکومت آپارتاید، با تحریم بازوهای قدرت حکومت، برای تضعیف آن تلاش کرده‌اند.

حکایت تحریم کردن حکومت و فرمانروای ظالم به قدمت تاریخ است؛ از کمپین بایکوت شکر تولید شده به وسیله «برده»‌ها در قرن هجدهم در بریتانیا تا فراخوان تحریم استارباکس در همین اواخر به دلیل استثمار کارگران آمریکای لاتین در مزارع قهوه. از تحریم کارخانه خودروسازی جنرال موتورز تا تحریم فروشگاه بزرگ وال مارت و این اواخر بحث تحریم شرکت آمازون که با سود میلیارد دلاری، ضربه مهلکی بر پیکره کسب و کارهای کوچک و حتی فروشگاه‌های بزرگ وارد کرده است.

به دنبال تشدید تظاهرات و اوج‌گیری خشم مردم عراق علیه سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران، فعالان عراقی کمپین تحریم کالاهای ایرانی را آغاز کردند. جالب اینجاست که این کمپین توانست زود نتیجه دهد، میزان فروش کالاهای ایرانی را که به وسیله نیروهای سپاه وارد بازارهای عراق می‌شد به شدت کاهش دهد و هزاران تن از محصولات در انبارها باقی بماند.

جنبش تحریم کالاهای خارجی در آستانه انقلاب مشروطه و نهضت تحریم تنباکو، دو نمونه از مترقی‌ترین انواع اعتراض در تاریخ ایران است که در نهایت حکومت را مجبور به عقب‌نشینی کرده است.

اولین جنبشی که مهاتما گاندی رهبری آن را به دست گرفت، «جنبش عدم همکاری» یا مبارزه منفی بود که از سپتامبر ۱۹۲۰ تا فوریه ۱۹۲۲ پا بر جا ماند. طی این جنبش، گاندی بر این باور بود که تنها دلیل موفقیت بریتانیا در حفظ حکومت خود بر هند، همکاری هندی‌ها با آنان است. به اعتقاد او، اگر ساکنان یک شهر هندی دست از همکاری با استعمارگران برمی‌داشتند، اندک استعمارگران حاضر در آن شهر، چاره‌ای جز تسلیم شدن برایشان باقی نمی‌ماند.

ابتکار گاندی موفق شد و چیزی نگذشت که این جنبش طرفداران بسیاری پیدا کرد و میلیون‌ها نفر از مردم هند، از همکاری با استعمارگران امتناع کردند. این بدان معنی بود که مردم مشاغل خود را رها کردند، کودکان خود را از مدارس بیرون بردند و از رفتن به اداره‌های دولتی نیز پرهیز کردند. 

دومین حرکت اجتماعی گاندی در اعتراض به مالیات‌های زیاد و انحصارطلبی نمک از سوی بریتانیا شکل گرفت و در جریان آن، مردم استفاده از نمک را تحریم کردند.

گرچه این جنبش از سوی بریتانیا به رسمیت شناخته نشد، اما در سطوح بین‌المللی توجهات بسیاری را به خود جلب کرد. حکومت‌های دیکتاتوری هرگز نافرمانی مدنی و تحریم شدن به وسیله مردم را به رسمیت نمی‌شناسند اما نمی‌توانند منکر تأثیر آن شوند.

کارل مارکس در گروندریسه توضیح می‌دهد که چگونه ارزش یک کالا نه در نیروی کار بلکه در مقدار تولید بر حسب زمان رقم می‌خورد.

وقتی انبارها پر از کالاهای تولید شده در کارخانه‌های تا گردن در فساد سپاه شود، به ویژه اگر آن کالاها فسادپذیر باشد، می‌تواند ضربه جدی به آن‌ها وارد کند.

اعتصاب و از کار انداختن چرخه تولید مادامی که تقاضا برای آن کالا وجود دارد اثرگذار نخواهد بود. اعتصابات کارگری همزمان با اعتصاب مصرف کننده یا به عبارتی با تحریم کالا می‌تواند به موفقیت نهایی دست یابد.

در شرایط انقلابی، هر فرد حدی از مقاومت و مشارکت در انقلاب را تجربه می‌کند. وقتی بیش از ۸۰ درصد از اقتصاد ایران دولتی و در واقع در دست سپاه است، تحریم کالا و بانک‌ها برای مردم کار ساده‌ای نخواهد بود اما عمل هماهنگ می‌تواند اثر‌گذار باشد.

چه کالاها و شرکت‌هایی را می‌توان تحریم کرد؟

نخریدن روسری، مانتو و هر نوع کالای مربوط به حجاب اجباری باعث فلج شدن صنعت حجاب اجباری می‌شود.  میلیاردها تومان پول که از سوی مخالفان حجاب اجباری به جیب صنعتگران حجاب اجباری ریخته شده است، بخشی از قدرت نیروهای سرکوب را تشکیل داده است.

همه بانک‌های ایران به شکلی به سپاه مرتبط هستند. بر اساس اطلاعیه بانک مرکزی ایران در تاریخ ۱۱ اسفند ۱۳۹۷، بانک‌های انصار، قوامین، حکمت ایرانیان، مهر اقتصاد و مؤسسه اعتباری کوثر، در بانک سپه ادغام شدند.

بانک‌ها و مؤسساتی که در اساس‌نامه خود اعلام کرده‌اند وابسته به نیروهای مسلح هستند و منابع مالی سپاه پاسداران و نیروی قدس را تأمین می‌کنند، جای تردید نمی‌گذارند که خارج کردن همزمان پول از این بانک‌ها ضربه بزرگی به بدنه اقتصادی سپاه وارد می‌کند.

در شرایطی که به دلیل تورم، سود پرداختی به صاحبان حساب بسیار ناچیز است، خالی کردن حساب‌ها می‌تواند اثر هر چند کم اما مهمی در کاهش منابع مالی حکومت داشته باشد.

همچنین شرکت‌های وابسته به سپاه که در بورس یا در اساسنامه از عنوان سپاه استفاده کرده‌اند نیز می‌توانند شامل این نافرمانی مدنی شوند. از جمله می‌توان به قرارگاه خاتم‌الانبیا‏ که از زیر مجموعه‌های سپاه پاسداران و یکی از بزرگ‌ترین پیمانکاران در ایران است اشاره کرد. این قرارگاه که در سال ۱۳۶۸ به دستور علی خامنه‌ای به وسیله محسن رضایی تأسیس شد، بیش از هزار شرکت در داخل و خارج ایران دارد و تنها در سال ۱۳۸۴ حدود ۱۲ میلیارد دلار فروش و ۱٫۹ میلیارد دلار سود داشته‌ است.

اختاپوس تجاری خامنه‌ای هر روز در حال بزرگ‌تر شدن است به طوری که شرکت سرمایه‌گذاری صنعتی ایران به قیمت ۱۵۰ میلیون دلار، به وسیله سپاه خریداری شد.

صنایع استیل مبارکه با ارزش سه میلیارد دلار، بانک سینا به ارزش ۴۰۰ میلیون دلار و با ۲۶۰ شعبه در سراسر کشور به وسیله سپاه خریداری شده است.

همچنین گروه بهمن (اتومبیل‌سازی) به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار را سپاه خریداری کرده است. ۱۷ درصد از سهام سایپا (دومین تولید کننده اتومبیل در ایران) متعلق به سپاه است؛ یعنی یک میلیارد دلار از مایملک و دو میلیارد دلار از سرمایه شرکت سایپا.

نخریدن هر کالایی که بازوی حمایتی حکومت است از بستنی میهن تا هر برندی که در این سال‌ها در تجمعات حکومتی کیک، بستنی و ساندیس پخش کرده است، می‌تواند انتخاب شهروندی باشد که می‌خواهد بخشی از جنبش اعتراضی و انقلاب مردم باشد. شرکت‌هایی که ارز دولتی گرفتند و مردم در نبود واکسن کرونا و دارو کشته شدند. شرکت‌هایی که برای واردات کالاهای ضروری ارز دولتی گرفتند اما اتومبیل و کالاهای لوکس وارد کردند. شرکت‌هایی که برای جواب دادن به رانتی که از آن بهره‌مند شدند، روزی در راهپیمایی‌های حکومتی بستنی و آب معدنی و ساندیس پخش کردند و حالا  از اتومبیل‌های خود برای جابه‌جایی نیروهای سرکوب‌گر استفاده می‌کنند، می‌توانند بخشی از برنامه تحریم مردمی باشند.

کارخانه پروتئین آرمان جنوب با نام تجاری (تحفه) که در زمینه عمل‌آوری و بسته‌بندی ماهی، میگو و گوشت قرمز فعالیت می‌کند، دو خط تولید از هفت خط تولید خود را به سپاه پاسداران واگذار کرده است که برای نیروهای قدس تن ماهی تولید کنند.

نمونه دیگر تک ماکارون،  کارخانه‌ای که  ۶۷۰ تن ماکارونی را احتکار و حتی از بازار جمع کرده است تا بعد از افزایش قیمت آرد سود بیشتری کند.

دیگر کمپانی‌هایی که سپاه ۱۰۰ درصد مالکیت آن‌ها را داراست، شامل صنایع شاداب خراسان، هواپیمایی پارس، شرکت غذایی مائده، بهمن دیزل (سازنده کامیون‌های شرکت ژاپنی ایسوزوی)، شرکت عصر بهمن، صنایع شاسی‌سازی ایران و شرکت صنایع ارزش آفرینان هستند.

نمونه‌های دیگری هم هست: شرکت‌های تجهیزات پزشکی و پخش دارو که اغلب زیر مجموعه ستاد اجرایی فرمان امام هستند و با رمز شرکت‌های دانش‌بنیان میلیاردها تومان از جیب مردم دزدی کردند و نه تنها هیچ بیماری را نجات ندادند بلکه جان‌های زیادی را نیز گرفتند. شرکت‌هایی همچون ایرگان مهر، شرکت داروسازی شهید قاضی، شستا، بنیاد تعاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، شرکت تراکتورسازی ایران، شرکت سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان، شرکت صنعتی دریایی ایران، شرکت مخابرات ایران، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء، کنسرسیوم توسعه اعتماد مبین و … که هر یک صاحب ده‌ها برند و شرکت هستند و بسیاری از آن‌ها نام‌های آشنایی هستند که هر روز محصولاتشان از سوی شهروندان خریداری می‌شود و به بقای آن‌ها کمک می‌کند.

تحریم اقتصاد سرکوب‌گر و تحت فشار قرار دادن وابستگان به قدرت می‌تواند راهی امن اما اثرگذار برای اعلام انزجار از یک حکومت سرکوب‌گر باشد که در تعریف، تفاوتی با حکومت آپارتاید آفریقای جنوبی و دوره استعمار هند ندارد.