معماری شگفت‌انگیز در روستای قروه ابهر

روستای قروه با قدمتی ۳۰۰۰ ساله یکی از روستا‌های هدف گردشگری در زنجان است که در ۱۶ کیلومتری شرق ابهر و در کنار شاهراه تاکستان به ابهر قرار دارد. رودخانه ابهررود از میان این روستا عبور و سرسبزی و حاصل‌خیزی را به ارمغان می‌آورد. مردم روستا به دامداری و کشاورزی مشغول هستند و با تولید محصولات لبنی و صنایع‌دستی به امرار معاش می‌پردازند.

در روستای قروه آثار تاریخی و طبیعی همچون مسجد جامع، امامزاده عبدالخیر، پل تاریخی قروه و آسیاب سنگی و آبی وجود دارد. خانه‌های قدیمی روستا نیز یکی از جاذبه‌های تاریخی محسوب می‌شود که بر روی رگه‌ای از صخره بنا شده است و آثار آن هنوز به چشم می‌خورد، گویی از صخره به عنوان پایه‌ای برای خانه‌های خود استفاده می‌کردند. در روستای قروه آثاری از دوره‌های سلجوقی، ایلخانی، صفوی، پهلوی و معاصر دیده می‌شود که مسجد جامع قروه یادگاری از دوران سلجوقی است.

در روستای قروه، توده سنگی از نوع کربناتی دارای بافت اسفنجی و ساختار تراورتنی وجود دارد که در این محل به شکل مخروطی شکل قرار گرفته و این سنگ‌های کربناتی اغلب از نوع آهکی و مارنی فشرده شده از دو بخش زبرین و زیرین تشکیل شده که یک افق کم ضخامت و سست بین آن‌ها قرار دارد.

در دو طرف ابهررود صخره‌های سنگی به وجود آمده از گذشته‌های دور مورد استفاده برای کاربران مختلف بوده است. این معماری دست‌کند بسیار جالب است. هنوز آثار و بقایای منازلی که در دل کوه کنده شده با منظره بدیع خودنمایی می‌کنند. معماری سیویل و صخره‌ای این روستا بسیار جالب و درخور معرفی و مطالعه بوده و قابل مقایسه با معماری صخره‌ای علم‌کندی است. هنوز آثار و بقایای منازلی که در دل کوه کنده شده با منظره بدیعی در روستای قروه خودنمایی می‌کند.

خانه‌های روستا را بر صخره طوری بنا کرده‌اند که دیوار خارجی خانه‌ها دقیقاً در امتداد دیواره قطعه سنگ به صورت عمودی قرار گیرد. زمانی که کل روستا ساخته شد به نظر می‌رسد دور تا دور روستا را دیوار کشیده‌اند، به نوعی که تا یک ارتفاع دیواره سنگی و بقیه آن دیوار خانه‌های روستایی به هم چسبیده تشکیل می‌داده که در نتیجه نفوذ به داخل روستا ممکن نبود، مگر از طریق تنها ورودی روستا که در قسمت شمال‌غربی آن واقع شده که ارتفاع سطح روی توده سنگی تا سطح زمین در کم‌ترین حالت بوده است.

 

به نظر می‌رسد نحوه ورود به روستا با در نظر گرفتن مسائل ایمنی طراحی شده است؛ زیرا وقتی از ورودی روستا که در سطح پایین‌تری قرار دارد به ورودی مجموعه و داخل آن نگاه می‌شده، چیزی به جز دو دیوار موازی و یک دیوار مقابل آن که راه نگاه را به طور کامل مدور می‌کرده دیده نمی‌شده و در صورت ورود غریبه به داخل روستا در همان ابتدای ورود روستاییان توان مقابله مناسب با مهاجمان را داشته‌اند.

بر اساس بقایای به جای مانده از روستای قدیمی قروه می‌توان حدس زد که در داخل این روستا حدود ۲۹ خانه وجود داشته که از این میان هشت خانه بعد از تعمیرات متوالی که شکل قدیمی خانه‌ها را از بین برده، مسکونی است. این معماری جذاب و صمیمی از طرفی با رودخانه و از سوی دیگر با قطعه سنگ آهکی به جا مانده از دوران چهارم زمین‌شناسی کوارترنری آن‌چنان عمل می‌کند که گویی این معماری با طبیعت پیرامون هم‌زمان شکل گرفته است.

روستای قروه از آثار و جاذبه‌های بسیار باارزشی برخوردار است که اهمیت گردشگری و تاریخی بالایی دارد. این روستا دارای وضعیت طبیعی جلگه‌ای است و سکونت دائمی بوده و منبع درآمد اصلی روستاییان از طریق کشاورزی، دامداری و باغداری از جمله محصولات کشاورزی شامل انگور، گردو، بادام، گوجه‌فرنگی، غلات سطح زیر کشت آبی و دیم است.

 

این روستا از طرف شمال به خاطر دسترسی به جاده آسفالت ابهر و تاکستان رشد بیشتری دارد و آثار تاریخی این روستا شامل مسجد جامع، یک پل قدیمی بر روی رودخانه ابهر رود، چند آسیاب آبی و در قسمت غربی همین روستا آرامگاه امامزاده محمد ابوالخیر (ع) واقع شده است که در دوران صفویه ساخته شده و بنای آن را می‌توان با بنای مولاحسن کاشی در سلطانیه مقایسه کرد و علاوه بر این بافت تاریخی خانه‌های روستایی نیز جلوه زیبایی دارد.

روستا‌های زنجان دارای آثار طبیعی و تاریخی منحصر به فردی است که در صورت اهتمام بیشتر به معرفی آن‌ها به گردشگران می‌توان شاهد رونق و آبادانی در این مناطق بود. آبادانی که ثمره آن تحقق مهاجرت معکوس و جلوگیری از کوچ روستائیان به شهر‌ها می‌تواند باشد که این امر یکی از سیاست‌گذاری‌های اصلی دولت در روستا‌ها نیز محسوب می‌شود.

منبع: ایسنا 

باشگاه خبرنگاران جوان زنجان زنجان