کتابخوانی در مدارس مشکل جدی دارد

مراسم افتتاح کتابخانه عمومی «هدهد سفید» به عنوان نخستین کتابخانه ویژه کودکان در استان تهران، همزمان با هفته ملی کودک با حضور محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور؛ جمعی از معاونین و مدیران نهاد برگزار شد.

مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور در این مراسم با اشاره به اهمیت پرداختن به حوزه کودک و نوجوان در کتابخانه‌های عمومی گفت: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلسات مشترک بر آن تأکید دارد و همچنین یکی از موضوعاتی که در شکل‌گیری دولت سیزدهم مورد تأکید ریاست محترم جمهوری بوده، حوزه کودکان و نوجوانان است.

وی افزود: بحث کودک در نهاد یک بحث قدیمی و با پیشینه جدی است که از بدو شکل‌گیری نهاد، موضوع ایجاد بخش‌های کودک در کتابخانه‌ها پیگیری شده و امروز همه کتابخانه‌های عمومی دارای بخش کودک هستند. همچنین تدارک دیدن و در نظر گرفتن یک مجموعه برای حوزه کودک در کتابخانه‌های عمومی نکته دیگری است که مورد توجه ما بوده است. بر این اساس ما نشان «هدهد سفید» را در نهاد پایه‌گذاری کردیم؛ نشانی که اجزا و ابعاد مختلف و متفاوتی دارد.

دبیرکل نهاد در این باره توضیح داد: برگزاری «جشنواره هدهد سفید» که به انتخاب کتاب برتر کودکان و نوجوانان در کتابخانه‌های عمومی توسط ایشان اختصاص دارد، انتشار «کتاب هدهد سفید» که مأموریت تولید محتوا در این حوزه را برعهده دارد، تولید «برنامه تلویزیونی هدهد سفید» که پیشتر توسط جناب آقای هراتی اعلام شده و تلاش داریم در ایام هفته کتاب از شبکه پویا پخش شود و افتتاح اولین «کتابخانه هدهد سفید» در راستای افتتاح مجموعه کتابخانه‌های کودک و نوجوان ما در سراسر کشور با عنوان هدهد سفید، همگی از اقداماتی هستند که به صورت زنجیروار در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور پیگیری شده و اجرا خواهد شد.

لزوم بهره‌برداری از گنجینه دانشی و مهارتی کتابداران

مهدی رمضانی ضمن ارج نهادن به فعالیت‌های کتابداران نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در حوزه کودک و نوجوان، گفت: در جلسه‌ای که در قم با جمعی از نویسندگان و ناشران حوزه کودک و نوجوان داشتیم، چند نفر به این موضوع اذعان کردند که شما می‌توانید از گنجینه کتابداران کودک خود و تجربه و دانش آنها استفاده بهتر و عمیق‌تری داشته باشید. یکی از این عزیزان عنوان کرد که جلسه یک ساعته‌ای که با یکی از کتابداران بخش کودک کتابخانه‌های عمومی داشتم، به اندازه صد ساعت کلاس برای من مفید و مؤثر بود. این حجم از دانش، اطلاعات، مهارت و تجربه در کتابداران کودک ما وجود دارد. فعالیت‌هایی که این عزیزان انجام می‌دهند نیز متفاوت و متنوع است.

وی همچنین درباره مطرح شدن برخی مطالب مبنی بر تقلیل دادن فعالیت کتابداران کودک و نوجوان به امانت دادن کتاب، تصریح کرد: بنده عرض می‌کنم که این گونه نیست و کتابداران حوزه کودک در کتابخانه‌های عمومی که عدد قابل توجهی از جامعه کتابداران ما را تشکیل می‌دهند و مشغول به فعالیت هستند، دانش، تجربیات و مهارت‌های بسیاری در ارتباط با کودکان دارند و فعالیت‌های متعدد و متنوعی را در کتابخانه‌ها پیگیری می‌کنند که قصه‌گویی، کاردستی و جمع‌خوانی تنها نمونه‌ای از این فعالیت‌های مؤثر است. نهاد در این حوزه به صورت جدی سرمایه‌گذاری کرده است و تشکیل کارگروه تخصصی کودک که متشکل از همین عزیزان است و همچنین برگزاری دوره‌های آموزشی و مهارتی از جمله دوره‌های قصه‌گویی در نهاد، از جمله همین اقدامات است.

دبیرکل نهاد درباره برگزاری جشنواره قصه‌گویی نیز گفت: گاهی شنیده می‌شود که برخی اقدامات صورت گرفته در نهاد، فعالیت‌های تقلیدی است. اساساً اگر لازم باشد، تقلید در برخی موضوعات نه تنها اجتناب‌ناپذیر است، بلکه در مواردی واجب است. مقلد بودن یکی از مفاهیم دینی ما است و ما به این تقلید افتخار می‌کنیم. ضمن اینکه بسیار وجود داشته که برخی از مقلدین نیز از استادان خود پیشی می‌گیرند. لذا با توجه به اقتضا و نیازی که وجود داشت، جشنواره قصه‌گویی را در نهاد بنیاد نهادیم و با جدیت و شدت پیگیری خواهیم کرد و اساساً نگاه ما به این موضوعات نگاه هم‌افزایانه، توسعه‌بخش و خدمت‌رسانی است.

وی ادامه داد: من مفتخرم که اینجا اعلام کنم که بیش از نیمی از اعضای فعال کتابخانه های عمومی کودکان و نوجوانان هستند و امیدواریم که این فرایند به رخ دادن اتفاقات بهتر و موثرتری منجر شود، چرا که این فضا درحال تبدیل شدن به ذخیره عملیاتی حوزه کتابخانه ها تبدیل می‌شود.

پیگیری ترویج موضوع کتابخوانی در مدارس را وظیفه خود می‌دانیم

مهدی رمضانی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به وظایف ذاتی نهاد در بحث ترویج کتابخوانی در حوزه کودک و نوجوان گفت: متأسفانه باید عرض کنم که ما در حوزه کتابخوانی و گسترش موضوع مطالعه، مهارت‌آموزی، مهارت‌افزایی در مدارس با مشکل جدی روبه‌رو هستیم. ان‌شاءالله با همه توان خود این موضوع را از مراجع ذیربط مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای فرهنگ عمومی و حتی دولت، پیگیری خواهیم کرد تا بحث کتابخوانی در مدارس اجرایی شود.

عضو شورای فرهنگ عمومی یادآور شد: متأسفانه پست کتابدار از مدارس حذف شده، کتابخانه‌های مدارس به حالت تعطیل یا نیمه‌تعطیل درآمده، یا بعضاً فاقد فضایی به عنوان کتابخانه هستند و حتی ساعتی هم به عنوان ساعت مطالعه یا ساعت متعلق به موضوع کتاب و کتابخوانی که در آن مهارت‌های کتابخوانی، روش انتخاب کتاب‌های خوب و معرفی کتاب به دانش‌آموزان ارائه شود، وجود ندارد.

وی تأکید کرد: اگر در آموزش و پرورش، دستگاه یا مجموعه‌ای وظیفه خود برای پیگیری این موضوع را به انجام نرساند، این موضوع نباید باعث شود که از اهمیت این مسئله کاسته شود. ما هم‌افزایی و همکاری مؤثر با آموزش و پرورش را یکی از مسائل مهمی می‌دانیم که باید برای ترویج کتابخوانی در حوزه کودک و نوجوان پیگیری کنیم.

اهتمام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به حمایت از کتابخانه‌های عمومی

مهدی رمضانی با ابراز خرسندی از رویکرد هم‌افزایانه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به حوزه کتابخانه‌های عمومی گفت: وظیفه خودم می‌دانم که از وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکر کنم؛ ایشان توجه، عنایت و حمایت ویژه‌ای از حوزه کتاب و کتابخانه‌ها داشتند و در این مدت قریب به یک سالی که در این مسئولیت مستقر هستند، مسئله کتابخانه عمومی را هم‌وزن مسائل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیگیری کردند. ایشان بارها در سفرهای استانی خود، حضورشان در دولت و مراکز تصمیم‌ساز این نکته را به ما اثبات کردند.

وی ادامه داد: این ایام را بهانه‌ای می‌دانم که از همکاران خوبم، کتابدارانی که در کتابخانه‌های عمومی با رویکرد کودک فعالیت می‌کنند، تشکر کنم و مراتب تقدیر خودم را خدمت ایشان ابراز کنم و امیدوارم در آینده همچنان به عنوان یکی از محورهای اصلی در کتابخانه‌های عمومی به فعالیت خود ادامه دهند.

عضو هیئت امنای کتابخانه‌های عمومی در پایان سخنان خود با اشاره به فعالیت دست‌اندرکاران تجهیز و افتتاح کتابخانه هدهد سفید، گفت: از همکارانم در معاونت توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی که این امور را پیگیری می‌کنند تشکر می‌کنم. رصد اقدامات حدود ۵ سال اخیر در این حوزه و در این معاونت می‌تواند بیانگر فعالیت‌ها و کارهایی که از سوی این عزیزان صورت گرفته، باشد. همچنین از همکارانم در اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران که زحمات بسیاری برای این کتابخانه کشیدند، قدردانی می‌کنم.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ادبیات