ثبت ۱۴ روش از تولیدات زیور آلات سنتی یزد در فهرست ناملموس کشور

سمیه گلرسان کارشناس توسعه و ترویج معاونت صنایع دستی استان یزد گفت: تاکنون ۱۴ روش از تولیدات زیورآلات سنتی یزد همچون ری گیری (دانش سنتی سنجش عیار یا محک)، مهارت ساخت زنجیر چینابی، ساخت زنجیر هل و ملیله یزدی، ساخت زنجیر توپ ملیله یزدی، شیوه ساخت زنجیر کلافه‌ای، هنر ساخت دستبند اشرافی یزدی و هنر ساخت زنجیر هل و گل در یزد به همت همکاران حوزه ثبت به ثبت ناملموس رسیده است.

گلرسان اظهار داشت: شیوه ساخت قالب جوم یزدی، شیوه ساخت زنجیر نردبانی، مدال ماهی لرزان، شیوه ساخت انگشتر گالو در شهرستان یزد، شیوه ساخت گوشواره کشکی، شیوه ساخت مدال سه لیره و شیوه سنتی تیزاب کاری طلا در یزد از دیگر روش‌های تولید زیورآلات سنتی است که به ثبت ناملموس رسیده است.

او افزود: ساخت زیورآلات سنتی به‌عنوان یکی از رشته‌های صنایع‌دستی از روزگاران قدیم در مناطق مختلف و در بین اقوام مختلف ایرانی رواج داشته است.

به گفته گلرسان، در هر منطقه و در هر قومی با توجه به اعتقادات، باورها، فرهنگ و سنت ساکنان آن‌ها، طرح و نقوش این زیورآلات شکل می‌گرفته‌اند و این دلیل تفاوت در طرح و شکل زیورآلات در مناطق مختلف ایران است.

کارشناس توسعه و ترویج معاونت صنایع‌دستی استان یزد تصریح کرد: استفاده از این فلز گران‌بها در قالب زیورآلات در بین مردم یزد رواج زیادی دارد و نگاه به این زیورآلات در این منطقه هم جنبه کاربردی و هم جنبه سرمایه‌ایی دارد.
گلرسان گفت: زیورآلات سنتی یزد از ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فردی همچون عیار بالای طلای مصرفی، تنوع بسیار زیاد و استقبال از طلا‌های دست‌ساز و نوع ساخت خاص شهر یزد و همچنین اجرت ساخت پایین، موجب جذب مشتریان و افزایش رغبت مردم به خرید طلای یزدی شده است.

او ادامه داد: با توجه به زیورآلات بازمانده از دوره قاجار یزد و نمونه‌هایی از دوره‌های قبل، می‌توان به‌وضوح مشاهده کرد که سبک سنتی زیورآلات طلای یزد چه در طرح و نقش و چه در شیوه‌های ساخت و تزئین در طی سالیان در این منطقه حفظ‌شده و این ویژگی‌ها و مشخصات از گذشته سینه‌به‌سینه به هنرمندان امروزی منتقل‌شده است.

گلرسان بیان داشت: بازار خان که به بازار زرگری نیز معروف و در بافت تاریخی شهر واقع‌شده است، از قدیم‌الایام محل تجمع هنرمندان این رشته بوده است.

کارشناس توسعه و ترویج معاونت صنایع‌دستی استان یزد گفت: این بازار به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده و یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر یزد است و در این بازار کارگاه‌های ساخت زیورآلات و مغازه‌های فروش به‌صورت متمرکز قرار دارد و به دلیل شهرت این هنر در کشور، رفتن به بازار زرگر‌ها و خرید طلا یکی از برنامه‌های اصلی اغلب مسافرانی است که از سراسر نقاط کشور به یزد سفر می‌کنند.

او گفت: همه مراحل ساخت زیورآلات سنتی یزد اعم از ری گیری، اره‌کاری، دواتگری، ریخته‌گری و … هنوز در کارگاه‌های قدیمی این رشته به شیوه سنتی ساخته می‌شود و با توجه به مزد پایین ساخت این آثار، هنوز هم عمده مراحل ساخت با دست و به شیوه سنتی صورت می‌پذیرد.

گلرسان افزود: زیورآلات سنتی یزد دارای نقوش و طرح‌های متنوع و خاصه‌ای است که می‌توان به زنجیر چینابی، زنجیر فانوسی، ماهی لرزان، النگو گل و ماهی، مدال سه لیره، مدال قرآن، انگشتر گالو، مدال مرواریدی طرح خورشیدی و… اشاره کرد.

او ادامه داد: با توجه به بومی و سنتی بودن زیورآلات خاصه استان یزد استاد حسین منتظری به‌عنوان اولین گنجینه زنده بشری در زرگری در فهرست ملی نادره کاران؛ حاملان میراث فرهنگی ناملموس شناخته و معرفی‌شده است.

کارشناس توسعه و ترویج معاونت صنایع‌دستی استان یزد گفت: استان یزد در این رشته هنری دارای ۵۲ نشان ملی مرغوبیت صنایع‌دستی و ۱ نشان بین‌المللی صنایع‌دستی است.

باشگاه خبرنگاران جوان یزد یزد