ردپای ساخت پهپادهای ایرانی در اروپا و کانادا؛ موتورهای اتریشی اصل هستند یا کپی؟

فرانسه، بریتانیا، ایالات متحده معتقدند که پهپادهای پر سر و صدا و انتحاری مورد استفاده روسیه در حمله به اهداف غیرنظامی در جریان تجاوز به خاک اوکراین، ساخت ایران است، ادعایی که با وجود تکذیب آن از سوی ایران و روسیه توسط اوکراین نیز تایید شده ولی برخی شواهد موجود نشان می‌دهد که ردپای ساخت شاهد ۱۳۶ به اروپا و کانادا هم می‌رسد. 

ئوزی روبین، کارشناس دفاع موشکی اسرائیل، دو سال پیش در مقاله‌ای تحقیقی که از سوی موسسه موسسه استراتژی و امنیت اورشلیم منتشر شد، ادعا کرد: «پیشرفته‌ترین و شاخص‌ترین پهپاد ایرانی، یعنی «شاهد ۱۳۹» از نظر ابعاد و پیکربندی شبیه پهپاد شکاری ایالات متحده (Predator) است، از یک موتور پیستونی ساخت شرکت اتریشی روتاکس با قدرت ۱۰۰ اسب بخار بهره می‌گیرد، همان موتوری که از سوی پهپاد شکاری ایالات متحده و همچنین هرمس ۹۰۰ اسرائیل استفاده می‌شود.»

انتشار این مقاله پس از آن بود که دو فروند «شاهد ۱۳۹» در ژوئن ۲۰۱۹ توسط جنگنده‌های آمریکایی در شمال سوریه سرنگون شدند و یک فروند دیگر آن از سوی نیروی هوایی پاکستان در حالی که بر فراز بلوچستان پرواز می‌کرد، ساقط شد.

اما پیش از آن که استفاده ایران از موتورهای ساخت شرکت اتریشی که خود زیر مجموعه شرکت کانادایی بی‌آرپی (Bombardier Recreational Products) خبرساز شود، در ۱۶ اکتبر، کانادا تحقیقاتی را در مورد استفاده آذربایجان از پهپادهای بریقدار مدل TB2 که ساخت ترکیه بود و در جنگ قره‌باغ غلیه نیروهای ارمنی مورد استفاده قرار گرفته آغاز کرد. همزمان  اتاوا مجوزهای صادرات این موتورها را به ترکیه به حالت تعلیق درآورد.

• ایالات متحده، فرانسه و بریتانیا: ایران با فروش پهپاد به روسیه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را نقض می‌کند
• رویترز: ایران به روسیه موشک و پهپادهای بیشتری می‌دهد؛ پنتاگون: اطلاعاتی برای تایید این گزارش نداریم

این تحقیقات نشان داد که از موتورهای مدل ۹۱۴ و ۹۱۲ ساخت شرکت اتریشی روتاکس که برای استفاده غیرنظامی از جمله تولید ماشین‌های چمن‌زنی، جلیقه‌های پروازی و هواپیماهای سبک تفریحی فروخته شده از بیش از ۱۰ سال پیش برای اهداف نظامی استفاده می‌شود. بر همین اساس، شرکت کانادایی اعلام کرد که تحویل موتورهای خود از جمله موتورهای هواپیما را به ترکیه و سایر کشورهایی که از آنها برای اهداف مشکوکی استفاده می‌کنند، متوقف کرده است.

اما این دسته از موتورهای ساخت شرکت روتاکس به عنوان کالاهای دارای فناوری با قابلیت استفاده دوگانه در فهرست اتحادیه اروپا قرار نگرفته است و خرید آن از سوی کشورهای مشتاق ساخت پهپهاد چندان دشوار به نظر نمی‌رسد. 

چنان که کارشناسان امور نظامی مدعی هستند که چندین کشور از جمله آمریکا، اسرائیل، پاکستان، ایران، چین، عربستان سعودی، امارات عربی متحده، مصر، نیجریه و ترکیه در حال حاضر از پهپادهای نظامی با موتورهای روتاکس استفاده می‌کنند. 

خبرنگار روزنامه پرتیراژ آفتن‌پُستن، چاپ نروژ نیز رزو پنجشنبه با انتشار تصویری از موتور یکی از پهپادهای ایرانی ساقط شده در اقلیم کردستان عراق، از ساخت موتور آن توسط شرکت اتریشی روتاکس (Rotax) خبر داد. 

البته شرکت کانادایی بی‌آرپی تاکید دارد که تا کنون به هیچ شخص ثالثی اجازه کپی‌برداری یا بازتولید موتورهای روتاکس را نداده و به طور مداوم کنترل‌های ویژه‌ای را برای حصول اطمینان از این موضوع انجام می‌دهد.  

به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید 

با این وجود، این شرکت اعلام کرده که به دلیل عدم دسترسی به شماره سریال موتورهای مورد استفاده در پهپادهای نظامی از تایید این که آیا موتورهای مورد استفاده کشورها از جمله ایران، موتورهای اصل روتاکس هستند یا کپی، عاجز است.