ساماندهی زیرسطحی زیرساخت‌های شهری یک اولویت جدی است

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، امروز شنبه (30 مهر) پنجمین همایش ملی پدافند شهری به همت سازمان پدافند غیرعامل کشور و میزبانی وزارت کشور با حضور، سردار غلامرضا جلالی؛ رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، مهدی جمالی نژاد، معاون وزیر و رئیس سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران، فرزانه صادق‌، معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی و دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و با حضوری مجازی شهرداران، روسای شورای اسلامی و مدیران کل پدافند غیرعامل استانداری‌ها برگزار شد.

جلالی در این همایش با اشاره به بروز تحولات در عرصه تهدیدات، اظهار کرد: با توجه بروز این تهدیدات در سال‌های اخیر، علیه ملت ایران، شناخت این تهدیدات می‌تواند راهگشا باشد تا بتوانیم متناسب با آن اقدامات پیشگیرانه و مقابله‌ای را انجام دهیم و الگویی از رویکردهای پدافند غیرعامل را در دستورکار قرار دهیم.

تغییر رویکرد دشمن به سمت تهدیدات ترکیبی

وی با بیان اینکه در حوزه‌های نظامی، قدرت بازدارندگی دفاعی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و اراده پاسخ‌دهی، دشمن را در تقابل نظامی منصرف کرده است، توضیح داد: همین موضوع سبب تغییر رویکرد تهدیدات دشمن شده است. این تهدیدات موسوم به تهدیدات ترکیبی است. در این نوع تهدید، دشمن همه نقاط قوت خود را علیه نقاط ضعف ما به کار گرفته است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه دشمن در این راهبرد، بر نخستین لایه یعنی تهدیدات از درون متمرکز شده است، خاطرنشان کرد: این تهدید خود را در قالب ترک فعل و نفوذ نشان می‌دهد. لایه دیگر این تهدید، آسیب‌پذیری‌های درونی است. در حوزه شهری، آسیب‌پذیری زیرساخت‌هایی که تحت تأثیر تهدیدات سایبری قرار می‌گیرد،  بسیار مهم است. در اینجا زیرساختی در اولویت دشمن قرار دارد که بیشترین خدمت را به مردم ارائه می‌کند یا بیشتر وابستگی را از سوی مردم دارد.

وی با بیان اینکه لایه دیگر تهدید، قطع سرویس و خدمات است که براساس حملات سایبری اتفاق افتاده و خدمات به مردم قطع شده یا دچار اختلال خواهد شد، ادامه داد: قطع خدمت‌رسانی، در کنار انجام عملیات رسانه‌ای با استفاده از فضای شبکه‌‎های اجتماعی خارج پایه برای تحریک مردم به آشوب و اغتشاش از طریق انتقال و بزرگنمایی پیامد ناشی از قطع سرویس، راهبردی است که در دستور کار دشمن قرار دارد.

اهمیت تهدیدات سایبری نسبت به زیرساخت‌‎های شهری

جلالی با بیان اینکه این نوع تهدیدات سبب شده تا تهدیدات سایبری نسبت به زیرساخت‌های شهری، در ادبیات روز دفاعی دنیا بسیار جدی گرفته شود، افزود: بر همین رو، باید الگویی را در پدافند شهری دنبال کنیم که براساس همین ادبیات شکل گرفته و دنبال شود.

وی با بیان اینکه این تهدیدات در کنار برخی چالش‌هایی که از دیرباز در شهرهای ما وجود داشته است، مقابله با تهدیدات را سخت‌تر می‌کند، خاطرنشان کرد: از جمله این چالش‌ها عدم وجود مدیریت واحد شهری، بافت فرسوده و حاشیه‌نشینی و وجود مراکز پر خطر شهری (اعم از نظامی و غیرنظامی) است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه با توسعه خدمات زیرساختی شهری در فضای سایبری شاهد چالش جدیدی تحت عنوان تغییر ارزیابی دارایی‌های شهری در مقوله شهرهای هوشمند هستیم، افزود: قبلا زیرساخت‌های شهری محدود بودند، اما اکنون نزدیک به 40 زیرساخت شهری تعریف شده که بیش از 30 زیرساخت وابسته به فضای سایبری است که در تقسیم‌بندی جدید به زیرساخت‌های نرم مشهور هستند. یعنی خدماتی که خدمات جدی به مردم ارائه می‌کنند و زندگی مردم به آن‌ها وابسته است. این یعنی شهرها آرام آرام حرکت خود را به سمت هوشمندی آغاز کرده‌اند.

جلالی با بیان اینکه امروز کلیدواژه تضمین تداوم کارکرد شهری برابر است با رفاه، آسایش و رضایتمندی مردم، خاطرنشان کرد: زمانی که اکثر زیرساخت‌های شهری، در زمره زیرساخت‌های نرم حساب می‌شوند، با توجه به سیستمی شدن این زیرساخت‌ها شاهد چالش وابستگی متقابل بین زیرساختی خواهیم بود که باید به آن توجه جدی داشته باشیم، چرا که در صورت عدم توجه ما به سمت آسیب‌پذیری‌های بزرگتر خواهیم رفت.

وی با اشاره به زیرساختهای زیرسطحی شهر بیان کرد: هم شاهد به هم‌ریختگی زیرساخت‌های زیرسطحی هستیم و هم تقاطع کارکردها در زیر زمین، این امر سبب شکل‌گیری اولویت جدی ساماندهی زیرسطحی زیرساخت‌های شهری شده است که هم بتوان برخی کارکردها را به زیرسطح شهر منتقل و هم اینکه زیرساخت‌ها را ساماندهی کرد.

الگوی و چارچوب مشخصی در حوزه هوشمندسازی شهرها نداریم

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه موضوع دیگر، توسعه همه‌جانبه هوشمندی در شهرهاست، گفت: این هوشمندی از خانه هوشمند آغاز شده و تا شهر هوشمند دامنه نفوذ آن در حال گسترش است. متأسفانه چون این امر در کشور ما متولی مشخصی ندارد، الگوی و چارچوب مشخصی در حوزه هوشمندسازی شهرها را شاهد نیستیم. این در حالیست که با توجه به رشد و سرعت تحولات، ما باید هم برای این الگو و هم برای دانش و نیروی انسانی متخصص در این زمینه چاره‌اندیشی و جای آن را در نظام شهرسازی کشور مشخص کنیم، در غیر این صورت ورود بی‌مبالات به مقوله شهر هوشمند به معنی این است که همه شهرها را در دسترس حملات سایبری از راه دور قرار دهیم.

وی با بیان اینکه در حوزه رویکردهای پدافند غیرعامل ترکیبی شهری، نیازمند این هستیم که مباحث کنترل تهدیدات از درون را متناسب با فضای خودمان برنامه‌ریزی و دنبال کنیم، تصریح کرد: در این زمینه نیازمند برنامه مشخص با کمک حراست ارگان‌ها و نمایندگان سازمان پدافند غیرعامل کشور هستیم تا به این موضوع برسیم که چگونه می‌شود این تهدیدات را کنترل کنیم.

جلالی با اشاره به موضوع عملیات پیشگیرانه پدافند سایبری در همه حوزه‌ها، افزود: بسیاری از انواع آسیب‌پذیری‌ها با انجام اقدامات پیش پا افتاده قابل برطرف کردن است. در این زمینه تیم‌های سازمان پدافند غیرعامل کشور دستورالعملی را آماده کرده‌اند که در آن انواع آسیب‌پذیری‌ها سایبری به همراه راه‌های برطرف کردن آن تدوین شده است. این اقدام در چارچوب برنامه امن‌سازی اضطراری مبتنی بر آسیب‌پذیری‌های ساده و پیش پا افتاده یک کار عملی است که آماده‌ایم با همکاری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در زیرساخت‌های شهری اجرایی شود.

تهیه برنامه تداوم کارکرد زیرساخت‌های ضروری شهری

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با تأکید بر حفظ تداوم و کارکردهای ضروری شهری، توضیح داد: این یعنی هر خدمتی به مردم در شهرها ارائه می‌کنید باید در شرایط حملات سایبری، قطع نشوند. این برنامه تداوم کارکرد است که الگو و چارچوب آن تهیه شده است که درخواست من این است که این موضوع در اولویت متولیان امور مدیریت شهری در کشور قرار گیرد تا بتوانیم تداوم کارکرد زیرساختهای‌مان را در شرایط تهدید به دست آوریم که کاملا شدنی و دست‌یافتنی است.

وی با اشاره به اهمیت ساماندهی امور رسانه‌ای در هنگام حملات سایبری، تصریح کرد: رسانه باید به این موضوع توجه کند که حمله از سوی دشمن انجام شده است و از همین رو دشمن به دنبال دریافت پاسخ‌هایی نسبت به این حمله است، در این زمینه باید نسبت به تأمین نیاز اطلاعاتی دشمن از تبعات حمله خود، هوشیار باشیم. در اینجا نیازمند تدوین و به‌کارگیری سیاست‌های رسانه‌ای و تعیین سخنگو به منظور اتخاذ سیاست اطلاع‌رسانی واحد در زمان بروز تهدیدات هستیم.

جلالی با بیان اینکه موضوع با اهمیت در این زمینه انجام رزمایش برای تمرین آموزش‌هاست، خاطرنشان کرد: ساماندهی شبکه توزیع و ذخیره آب شهری، ساماندهی شبکه آب‌های زیرسطحی، ساماندهی بخشی از تأسیسات شهری از طریق شبکه زیرسطحی، ساماندهی مراکز پرخطر شهری و مراکز اسکان اضطراری از جمله مواردی است که در سند جامع پدافند شهری به آن اشاره شده و ساز و کار آن تعریف شده است.

همه شهرها باید طرح پاسخ اضطراری به تهدیدات پایه داشته باشند

وی با بیان اینکه همه شهرها باید به طرح پاسخ اضطراری به تهدیدات پایه شهر خود مجهز باشند، خاطرنشان کرد: برای موضوع هماهنگی مدیریت زیرساخت‌های شهری، در سند پدافند شهری، ساز و کار مرکز مدیریت و فرماندهی زیرساخت‌های شهری، پیش‌بینی شده است. همچنین برنامه مطالعات برای شهرهای بالای دویست هزار نفر جمعیت پیش‌بینی شده که در بسیاری از این شهرها توسط مشاورین صاحب صلاحیت در دست اقدام است.

تجهیز شهرداری‌ها به تجهیزات CBRNE

جلالی با بیان اینکه یکی از اقدامات ما تجهیز شهرداری‌ها به تجهیزات مقابله با حوادث شیمیایی ـ پرتویی ـ زیستی (CBRNE) است، تصریح کرد: در حوادث اولین گروهی که حاضر می‌شوند، آتش‌نشان‌ها هستند. اگر این‌ها به اینکه نوع برخورد با این حادثه شیمیایی به چه صورت است مسلط باشند و تجهیزات مورد نیاز را بشناسند بسیار می‌تواند در مقابله با حادثه و حفظ جان مردم و خودشان مؤثر باشد. به همین دلیل در حوزه آموزش که مفاهیم پدافند غیرعامل را برای مدیران، کارمندان و پرسنل شهرداری دنبال می‌کنیم، آموزش‌های تخصصی به آتش‌نشان‌ها در دستور کار ما قرار گرفت.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل خاطرنشان کرد: از طرف دیگر تجهیزات مقابله با حوادث در شهرها پیش‌بینی شده است که با مشارکت سازمان شهرداری و دهیاری‌های وزارت کشور، سازمان پدافند غیرعامل کشور و شهرداری‌ها تهیه شد و در اختیار شهرداری‌ها و آتش‌نشانی‌ها قرار گرفت. امسال هم سری دوم این تجهیزات که بیشتر مربوط به حوزه شیمیایی است به شهرهای هدف تعلق گرفت تا در هنگام وقوع حوادث بتوانند با آمادگی بیشتری با آن‌ها مقابله کنند و عملکرد مناسب‌تری داشته باشند.