«عبرت‌‎های اندلس»؛ درسی برای حفظ درخت تناور ایران اسلامی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو، اندلس یا همان سرزمین شبه جزیره‌‎ای که اسپانیا و پرتغال را شامل می‌‎شد و مسیر ارتباطی اروپا به قاره غنی و ثروتمند آفریقاست، زمین حاصل‌‎خیزی که همواره به دور از بسیاری از حواشی جنگ و... محل بروز و ظهور تمدن‌‎های بزرگی بوده‌‎است. 

این سرزمین حاصل‌‎خیز تمدنی چه در زمان قرون وسطی که رومیان ستمگر بر آن حکم می‌‎راندند که نشانه‌‎هایی از آبادانی و نشاط بر شهرهای آن حاکم بود چه پس از ورود اسلام که موجب نوعی شکوفایی عجیب در آن شد که قابل قیاس با گذشته خود نبود همواره با فراز و فرودهای مختلف رو به رو بوده و هست.

در کتاب «عبرت‌‎های اندلس» اما نگاه متقاوت نویسنده (سعید طالبی‌‎نیا) به علل شکست و عقب نشینی تمدن با شکوه اسلامی رخنه کرده در آن سرزمین را می‌‎بینیم. نگرشی که نشان می‌‎دهد چطور و با چه عواملی آن سرزمین با شکوه و تمدن تناور شکل گرفته به دلیل نفوذ اسلام در آن به یکباره فرو می‌‎پاشد و مسلمانان در آنجا قتل عام و حاکمیت خود را از دست می‌‎دهند؟

جامعه‌‎ای که در آن جنبش علمی-فرهنگی به اوج خود می رسد و فقط در مدت یکسال 15000 جلد کتاب در آنجا به تالیف و بیشتر از 70 کتابخانه عمومی بزرگ احداث می‌‎شود، پزشکان آن دیار از زبده ترین طبیبان جهان می شوند و زنان در عین حفظ پوشش و عفاف خود به مدارج بالای علمی و هنر می‌‎رسند و... اما همه این‌‎ها باعث نمی‌‎شود که چنین جامعه مترقی در آن زمان که تقریبا هرچه از شکوفایی خود داشت از اسلام بود مصون از جنگ نظامی و از آن مهم‌تر تهاجم فرهنگی شود.

اولین موجب فروپاشی جامعه اسلامی اندلس که در این کتاب نیز ذکر شده است ایجاد تفرقه و گسست در جامعه‌‌‎ای بود که البته زمینه آن شکاف را در حکمرانی اشتباه به ارث مانده از امپراطوری‌‎های بنی امیه و عباسی را داشت. آنجا که «فریناند» پادشاه اراگون با «ایزابلا» ملکه قشتاله ازدواج کرد و موجبات اتحاد مسیحیان کینه ورز متعصب را علیه توده مسلمانان مهیا کردند و همین اتحاد با عوامل تفرقه انگیزی و البته کشتار بی قاعده و بستن آب و غذا بر روی مردم مسلمان و سپس تحریم و بستن پیمان نامه‌‎های دروغین و در نهایت شکستن مقاومت آن مردم و آغاز سقوط چند قرن حکمرانی اسلامی که موجب شکوفایی زیاد شده‌‎‎بود.

اما جنگ و کشتار و حمله نظامی علیه مردم آن سرزمین همه ماجرا نبود، اندلس با شدیدترین تهاجم های فرهنگی رو به رو بود که هم باعث شکست نظامی شد و هم موجب از هم پاشیدن همه آن انسجام تمدنی بود. در اندلس دشمن با تکیه بر زمینه‌‎های داخلی و خارجی نخست به تهاجم فرهنگی علیه مسلمانان پرداخت و آنگاه که مسلمانان را به وابستگی فرهنگی دچار کرد، ضربه پایانی را برآنان وارد ساخت این تهاجم به روش‌‎های زیر بود: 
1- القای روحیه خودباختگی؛ مسیحیان با نفوذ و جاسوسانشان در میان سران حکومت اسلامی آنان را دچار ترس و از خودباختگی کردند.

2- ترویج فحشا و بی‌‎بند و باری؛ شیوه دیگر دشمن در این تهاجم فرهنگی رواج دادن انحرافات جنسی و ضعیف کردن مبانی اخلاقی مسلمانان بود. 

3- نفوذ در میدان‌‎های آموزشی؛ سومین شیوه مسیحیان در شکست جامعه اسلامی نفوذ خزنده و گام به گام در حوزه های گوناگون فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و نظامی بود. 

این موراد که در کتاب «عبرت‌‎های اندلس» ذکر شده مهم ترین عوامل فروپاشی حکمرانی اسلامی خطه اندلس بودکه در کنار زمینه‌‎های انحرافی سیاسی مثل اختلاف حاکمان اسلامی، خیانت وزیران و حاکمان و البته زمینه های جنگ‌های نژادپرستانه کار را به جایی رساند که یکی هولناک‌ترین جنایات بشری آنجا رقم خورد.

با این بیان و دریافت از کتاب پیش رو و در ادامه آن که بحث انقلاب اسلامی وتهاجم فرهنگی را پیش می‌‎کشد باید بگوییم در ماجرای اندلس عبرت‌‎هایی است که می‌‎توان از آن درس‌‎هایی برای حفاظت و حراست از درخت تناور انقلاب اسلامی گرفت.

ما در حالی چهلمین سال بلوغ انقلاب اسلامی را می‌‎گذرانیم که باید مراقب ریشه‌‎های ذکر شده در دوران فروپاشی اندلس باشیم که می تواند همچون موریانه ریشه هر تمدن و درخت تناوری را از داخل بجود.

هرچند انقلاب اسلامی مبنای اسلام ناب محمدی (ص) را دارد و از این لحاظ دارای مصونیتی است که حتی حکومت اندلس نداشت اما باید از زمینه های فرهنگی، اجتماعی و مذهبی مردم، تحکیم تقنین اسلامی در اداره کشور، عدم الگوپذیری در قانونگذاری‌‎های غربی و اسناد بالادستی فرهنگی، کم رنگ نشدن ارزش‌‎های انقلاب و اسلام، عدم رفاه طلبی مسئولین و اشرافی‌‎گری، مقابله با افراط و تفریط، حفظ دستاوردهای علمی و صنعتی و جبران عقب ماندگی علمی و صنعتی و مهمتر از همه اعتماد به نسل جوان و حفظ اتحاد حراست کرد و بر آن همت گماشت.

اگر روزگاری در اندلس این سرزمین و مردم مسلمان آن به دلیل هم مرزی با مسیحیان مغرض آن روزگار و قدرت‌‎های بیگانه رنج می‌بردند و همین پاشنه آشیلی برای تهاجم فرهنگی و تقریبا منجر به خشکاندن ریشه های اسلامی که آن شکوه را به آن سرزمین داده بود شد باید بگوییم این روزها تهاجم فرهنگی در رأس آن جنگ رسانه‌‎ای و غفلت از آن می‌‎تواند ضربات مهلک و جبران ناپذیری به جمهوری اسلامی بزند که خواندن سرگذشت اندلسیان درسی برای حفاظت و دقت برای نگاه داری از دستاوردهای بزرگ و ایران قوی است.