ارزیابی نمایشنامه‌ها براساس آرای داوران بود/آینده خوبی برای تئاتر شهرستان می‌توان تصور کرد

دنیا پاپایی: آخرین خبری که از جشنواره تئاتر فجر منتشر شده است به اعلام آثار پذیرفته شده بخش رقابتی جشنواره تئاتر فجر بر می‌گردد. ۷۳ متن برگزیده از بین ۵۸۴ متن توسط شهرام کرمی، حسین فدایی حسین و اعظم بروجردی انتخاب شد تا بعد از آماده‌سازی برای بازبینی حضوری به دبیرخانه جشنواره معرفی شوند.

حسین فدایی حسین یکی از اعضای هیات انتخاب این دوره از جشنواره است. او درباره نحوه ارزیابی این دوره از آثاری که خوانده است گفت: «ارزیابی نمایشنامه براساس آرای داوران بود. اگر بخواهم نمایشنامه‌های این دوره را ارزیابی کنم، باید بگویم چون با آثار سال گذشته آشنایی ندارم نمی‌توانم در مورد نمایشنامه‌های این دوره نظربدهم. اما اگر بخواهم آثار همین دوره را باهم مقایسه کنم باید بگویم گرچه تعدادی از آثار مربوط به سال گذشته بود، اما باعث خوشحالی است که این تعداد آثار از سوی نویسندگان نوشته شده است.»

به گفته این نمایشنامه نویس و پژوهشگر نویسندگان جدید آمار قابل ملاحظه‌ای را تشکیل می‌دادند. اما انتخاب ۷۳ اثر از بین ۵۸۴ نمایشنامه نشان می‌دهد که معیارهای سختگیرانه‌ای ازسوی انتخاب هیات انتخاب وجود داشته است. او در این باره به معیارهای انتخاب اشاره کرد: «معیارها از قبل مشخص شده بود. از جمله اینکه کار اورژینال باشد، قبلا اجرا نشده باشد و نمایشنامه ایرانی باشد. این موارد معیارهای اولیه ما بود. از سوی دیگر مهم بود که نمایشنامه این اطمینان را بدهد که در اجرا موفق خواهد بود. مهم‌ترین ملاک ما کیفیت متن بود. چرا که گروهی از هنرمندان مشغول فعالیت می‌شوند، وقت می‌گذارند، انرژی صرف و هزینه می‌کنند تا یک اثر تولید شود. متن باید قابلیت و ظرفیت لازم برای تولید را داشته باشد. به همین دلیل ملاک اول ما این بود که نمایشنامه کیفیت لازم را داشته باشد.»

بیشتر بخوانید:

اعلام آثار پذیرفته شده رقابتی جشنواره تئاتر فجر/اسامی

بزرگ‌ترین چالش جشنواره تئاتر فجر بودجه است

شورای سیاست‌گذاری چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر معرفی شدند

فدایی حسین در پاسخ به این پرسش که با خواندن این تعداد نمایشنامه آیا می‌توان نمایشنامه‌نویسی را آسیب‌شناسی کرد و برای آن راهکار داد، گفت: «راهکار دادن خیلی سخت است. اما مشکل عمده‌ای که من در بسیاری از کارها دیدم، فضای یاس و ناامیدی بود. این موضوع من را اذیت می‌کرد. از طرف دیگر بسیاری از شخصیت‌های که در کار بودند، شخصیت‌های مالیخولیایی با توهم ذهنی بودند که این موضوع حال من را به عنوان مخاطب بد می‌کرد. ترجیح من این بود که این کارها انتخاب نشوند، چرا که اگر تولید می‌شدند در زمان اجرا حال مخاطب را بد می‌کرد. آیا وظیفه هنرمند این است که حال مخاطب را بد بکند صرفا به دلیل اینکه این حقایق وجود دارد؟ این نکته‌ای است که در کارهای خودم از آن پرهیز کرده‌ام تا چنین فضای را به مخاطب منتقل نکنم.»

در بین آثار ارسالی حضور هنرمندان شهرستانی چشم‌گیر است. فدایی حسین این مورد را مثبت ارزیابی کرد و گفت: «این موضوع باعث خوشحالی است. شخصا معتقدم که تئاتر تهران با تمام گستردگی‌ خود مدیون تئاتر شهرستان‌هاست. اگر تئاتر در شهرستان‌ها غنی و قوی باشد، تئاتر تمام کشور و تهران غنی و قوی خواهد شد. این باعث خرسندی من بود که کارهای خوب و قوی از شهرستان‌ها آمده است. این حضور نشان می‌دهد که آینده خوبی برای تئاتر شهرستان می‌توان تصور کرد و این موضوع تاثیر خودش را در تئاتر کشور و به طبع در تئاتر تهران خواهد گذاشت.»

اسامی هنرمندان برای شرکت در بخش رقابتی جشنواره تئاتر فجر نشان دهنده جای خالی نسل قدیمی تئاتر است. حتی در این بین نمایشنامه‌های قدیمی نقش کم‌رنگی‌تری دارند. آیا آثاری از این نمایشنامه‌نویس‌ها در جشنواره بوده که در بازبینی رد شده و یا از اول نمایشنامه‌های حرفه‌ها در انتخاب کارگردان این دوره نبوده است؟ فدایی حسین درباره غیبت نسل قدیمی‌تر و حرفه‌ای‌تر تئاتر گفت: «تا جایی که یادم می‌آید نمایشنامه‌نویسان قدیمی متنی نداده بودند. نمایشنامه‌نویسان حرفه‌ای به قواعد نوشتن و نمایشنامه‌نویسی آشنا و آگاه هستند و طبیعتا باید در انتخاب‌ها ما قرار می‌گرفت. به عبارت دیگر اگر کاری از آنها خوانده بودم حتما درذهن من مانده بود. بنابراین متنی از این دوستان نبوده است.»

با این حال حضور حرفه‌های به اعتبار جشنواره اضافه می‌کند. این نمایشنامه‌نویس در این باره تصریح کرد: «متنی که برای بازبینی به دست ما می‌رسد از طرف کارگردان انتخاب و به دست ما می‌رسد. به همین دلیل ما در انتخاب نویسنده نقشی نداریم. حتی به کارگردانان هم سفارش نمی‌کنیم که از نویسنده مطرح متن انتخاب کنید. این انتخاب به خود کارگردان بستگی دارد که آیا دوست دارد از نویسنده مطرح نمایشنامه انتخاب بکند یا نه؟ در همین بازبینی من آثاری از نویسندگان مطرح را دیدم که توسط کارگردان جوان وبدون تجربه برای کارگردانی انتخاب شده بود و این برای من عجیب بود که نویسنده چطور اجازه داده است که کارگردانی جوانی اثر او را برای ارائه در جشنواره انتخاب کند. به نظرم این موضوع به انتخاب کارگردان مرتبط است.»

۵۵۵۵