پنج سال پیش در این روزها غیرممکن بود که متوجه هشتگ #می‌تو در تایم‌لاین خود نشویم. حرکتی که با یک توییت شروع شد و موجی از بحث‌ها را درباره تجربه آزار و اذیت جنسی زنان در سراسر جهان ایجاد کرد.

پروفسور کارن بویل، مدیر گروه مطالعات جنسیت و استاد مطالعات رسانه‌ای فمینیستی در دانشگاه استراثکلاید بریتانیا می‌گویید: «هشتگ 'من هم' اولین هشتگی نبود که برای گزارش خشونت و آزار جنسی استفاده شد و همچنین اولین هشتگ وایرال و فراگیر نبود. 'می تو' در بسیاری از نقاط جهان باعث دیده شدن بسیاری از تلاش‌های منطقه‌ای و کشوری شد که قبلا در این زمینه انجام شده بود.»

این جنبش برای بسیاری بحث گسترده‌تری را در مورد نحوه رفتار با زنان در جامعه و محیط‌های کار در سراسر جهان به راه انداخت و زنان را تشویق کرد که آشکارا درباره آزار و اذیت جنسی صحبت کنند.

چطور آغاز شد؟

جنبش «می تو» زمانی آغاز شد که تارانا برک، فعال حقوق زنان و بنیانگذار آن در سال ۲۰۰۶ از عبارت «من هم» استفاده کرد تا درباره آزار و خشونت علیه زنان آگاهی‌رسانی کند.

یازده سال بعد در سال ۲۰۱۷، پس از توییت بازیگر آمریکایی، آلیسا میلانو، این هشتگ که از زنان خواسته بود در مورد تجربیات خود از آزار و اذیت جنسی و تجاوز حرف بزنند، دوباره در سطح جهانی فراگیر شد. میلانو از اولین زنانی بود که هاروی واینستین، غول سینمایی هالیوود، را به آزار و اذیت جنسی متهم می‌کرد.

۱۵ اکتبر ۲۰۱۷ در اولین روز که این توییت را نوشت، عبارت «من هم»‌ بیش از ۲۰۰ هزار مرتبه در شبکه‌های اجتماعی استفاده شد و روز بعد به نیم میلیون رسید. این هشتگ در ۸۵ کشور به زبان‌های مختلف فراگیر شد.

گرچه این جنبش از آمریکا آغاز شد، اما اثرات آن جهانی بود.

پروفسور بویل می‌گوید این مهم است که هشتگ فراگیر و جنبش «می تو» را از هم جدا کنیم؛ این «پدیده فراگیر» ترکیبی از عوامل بسیار بود از جمله تلاش‌های فعالانی که دهه‌‌ها به صورت آنلاین و غیرمجازی برای آن کار کرده بودند.

او می‌گوید: «من تمایل دارم که بین 'می‌تو' به عنوان یک حرکت مهم که به صورت هشتگ نمایان شد، با بحث عمومی و جنبشی که فکر می‌‌کنم به سال‌ها قبل باز می‌گردد، تمایز قائل شوم.»

او توضیح می‌دهد: «بین آنچه رسانه‌های جریان اصلی درباره می‌تو می‌‌گویند و زمینه‌های وسیع‌تر آن، تفاوت وجود دارد و تلفیق آن دو خطراتی دارد. چون کارهایی که اغلب زنان رنگین‌پوست دهه‌ها به صورت آنلاین و آفلاین انجام داده‌اند، تبدیل به روایتی می‌شود که چهره‌های مشهور سفیدپوست آن را به دست می‌گیرند.»

تاثیرات جهانی #می‌تو

در سال ۲۰۱۵ جولیانا دو فاریا، موسس مجموعه فمینیستی «تینک اولگا» هشتگ «اولین آزار من» را راه انداخت.

در چند روز هزاران توییت درباره شرح جزییات آزار جنسی زنان در برزیل منتشر شد. این هشتگ به سرعت به زبان اسپانیایی در آمریکای جنوبی گسترش پیدا کرد.

در سال‌های اخیر مثال‌های زیادی در اطراف جهان وجود داشته که بحث آزار جنسی را به بحثی عمومی در کشورهایی مثل چین، بریتانیا و هند تبدیل کرده است.

در هند، درخواست‌های فزاینده‌ای وجود دارد که کارگردان بالیوود به نام ساجد خان از یک برنامه محبوب تلویزیونی به نام «بیگ باس» کنار گذاشته شود.

هشت زن همکار و یک روزنامه‌نگار از چهار سال پیش اتهام‌هایی درباره آزار جنسی از سوی ساجد خان مطرح کرده‌اند.

او این اتهام‌ها را رد کرده و پرونده تحقیقاتی در پلیس علیه او تشکیل نشده است.

بسیاری در شبکه‌های اجتماعی تصمیم به دادن پلتفرم به آزار را محکوم کرده‌اند، آن هم در صنعتی که از قدیم مردان در آن دست بالا را داشته‌اند.

در سال ۲۰۱۸ که هشتگ می‌تو در چین فراگیر می‌شد، شانزی که نام واقعی‌اش جو شائشوین بود، شروع کرد به بازنشر موارد آزار جنسی در این کشور.

در یک مقاله سه هزار کلمه‌ای که به شدت بازنشر شد، او جو جان، مجری مشهور شبکه سی‌سی‌تی‌وی را به آزار جنسی خود در سال ۲۰۱۴ متهم کرد. او ادعا کرد که وقتی به قصد مصاحبه به اتاق تعویض لباس جو جان رفته، آقای جو او را آزار جنسی داده است.

پارسال پرونده شکایت او علیه آقای جو در دادگاه خاتمه داده شد با این استدلال که شواهد کافی وجود ندارد. در ماه اوت هم شکایت مجدد شانزی وارد دانسته نشد. با وجود این اتفاقات، جو شائشوین قسم خورد که کوتاه نمی‌آید.

در سال ۲۰۱۹ بعد از تجاوز و قتل یک دانشجوی ۱۹ ساله در دفتر پست کیپ‌تاون، هشتگ «آیا من بعدی هستم» و «مردها زباله‌اند» به فراخوانی برای محکوم کردن خشونت علیه زنان در آفریقای جنوبی تبدیل شد.

قتل این دانشجوی دانشگاه کیپ تاون به تظاهرات‌های بزرگی علیه موارد زیاد خشونت علیه زنان در آفریقای جنوبی تبدیل شد. زن‌کشی در این کشور پنج برابر متوسط جهانی است.

در ماه مه همان سال، بعد از آنکه یک مدل سابق در ویدئوهایی در تیک‌تاک ادعا کرد که در ۱۶ سالگی بارها مورد تجاوز قرار گرفته، صدها نفر در نپال به خیابان آمدند و خواهان اصلاح قانون و بازتعریف و گسترش تعریف جرم تجاوز جنسی شدند.

آن مدل سابق، ادعا کرد که یک برگزارکننده مسابقات زیبایی به او دارو خورانده، تجاوز کرده و سپس از او باجگیری کرده است. اما بر اساس قوانین نپال موارد تجاوز جنسی باید حداکثر ظرف یک سال از تاریخ ارتکاب گزارش شود. به دنبال افزایش فشارهای اجتماعی یک نفر در این ارتباط بازداشت شد اما دستگیری او تحت عنوان جرایم قاچاق انسان طبقه‌بندی می‌شد.

در سراسر ایران بعد از کشته شدن مهسا امینی، زن ۲۲ ساله کرد که در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی بود، تظاهرات‌ و اعتراضاتی شکل گرفت.

مهسا امینی به این دلیل بازداشت شده بود که ادعا می‌شد پوشش او مطابق با قوانین سفت و سخت حجاب نبوده است.

به گفته شاهدان عینی، او در ماشین گشت ارشاد کتک خورده و سپس به کما رفته بود.

پلیس ایران ادعاها را رد کرده و گفته که او به دلیل «یک حمله قلبی ناگهانی» به کما رفته است.

فعالان ایرانی اعتراضات بی‌سابقه سراسری در ایران و جنبش می‌تو را با هم مقایسه می‌کنند.

گلشیفته فراهانی، بازیگر و فعال توییت کرده است: «چطور می‌توانید خواستار برابری حقوق زنان و مردان باشید و از جنبش #من-هم حمایت کنید و در قبال جنبش #مهسا-امینی سکوت کنید؟ این هیچ ارتباطی به مذهب یا ایدئولوژی، پوشیدن حجاب یا نپوشیدن آن، ندارد. این درباره حق آزادی انتخاب برای زنان و برای بدن‌شان است.»

فراتر از هشتگ

به گفته ناظران، بعد از پنج سال، یکی از موفقیت‌های این جنبش آن است که با ترویج هشتگ‌های منطقه‌ای و کشوری، و شکل‌گیری اعتراضات و طرح موارد مشهور، فرصتی فراهم کرده تا به صورت عمومی‌تر درباره آزار و به‌ویژه آزار زنان بحث شود.

پروفسور بویل می‌گوید: «هشتگ می‌تو واقعا نقش بسیار مهمی در ایجاد بحث‌های عمومی درباره اذیت و آزار جنسی داشت و برای هزاران نفر، و به طور عمده برای زنان، این فرصت را فراهم کرد که در فضای عمومی درباره تجربه‌هایشان صحبت کننده و آدم‌ها آنها را بشنوند و باور کنند.»

خانم بویل می‌گوید این جریان، علاوه بر «ارزیابی» شیوه رفتار با زنان در سطح عمومی و جهانی، بعضی مسائل اجتماعی پنهان را هم آشکار کرد: «متاسفانه، تقریبا از اوایل، این جریان مواجه بود با واکنش‌ها علیه افراد و همچنین به طور کلی علیه حرف زدن در ملا عام. همه شنیده و باور نشدند.»

او اعتقاد دارد این‌که اتهام‌ها علیه افراد مشهور با واکنش‌های منفی مواجه شد، آشکارکننده یک واقعیت ناراحت‌کننده بود: «اتفاق 'می‌تو' نه تنها نوری بر رفتار عاملان فردی آزار افکند؛ بلکه ارزش‌های حاکم بر صنایع مشخص و جامعه را به طور کلی روشن کرد.»

حرکت بعدی جنبش چیست؟

پروفسور بویل می‌گوید که اتفاق فراگیر می‌تو یک شتاب و فضایی را برای بحث‌های مهم ایجاد کرد اما کارهای بیشتری باید انجام شود:‌ «در نهایت، زمانی به نقطه پایان می‌رسیم که هیچ آزار و اذیت جنسی وجود نداشته باشد و تا آن موقع ما راه درازی در پیش داریم.»

او اضافه می کند: «برای آنکه اتفاق فراگیر می‌تو واقعا شرایط را دگرگون کند، نیاز به تغییرات ساختاری مداوم در محل‌های کار، مدرسه‌ها و مکان‌های ورزشی و هر جای دیگر است. این کار ممکن است دهه‌ها عمر داشته باشد، اما این تازه فقط یک شروع است.»

پنج سال پیش در این روزها غیرممکن بود که متوجه هشتگ #می‌تو در تایم‌لاین خود نشویم. حرکتی که با یک توییت شروع شد و موجی از بحث‌ها را درباره تجربه آزار و اذیت جنسی زنان در سراسر جهان ایجاد کرد.

پروفسور کارن بویل، مدیر گروه مطالعات جنسیت و استاد مطالعات رسانه‌ای فمینیستی در دانشگاه استراثکلاید بریتانیا می‌گویید: «هشتگ 'من هم' اولین هشتگی نبود که برای گزارش خشونت و آزار جنسی استفاده شد و همچنین اولین هشتگ وایرال و فراگیر نبود. 'می تو' در بسیاری از نقاط جهان باعث دیده شدن بسیاری از تلاش‌های منطقه‌ای و کشوری شد که قبلا در این زمینه انجام شده بود.»

این جنبش برای بسیاری بحث گسترده‌تری را در مورد نحوه رفتار با زنان در جامعه و محیط‌های کار در سراسر جهان به راه انداخت و زنان را تشویق کرد که آشکارا درباره آزار و اذیت جنسی صحبت کنند.

چطور آغاز شد؟

جنبش «می تو» زمانی آغاز شد که تارانا برک، فعال حقوق زنان و بنیانگذار آن در سال ۲۰۰۶ از عبارت «من هم» استفاده کرد تا درباره آزار و خشونت علیه زنان آگاهی‌رسانی کند.

یازده سال بعد در سال ۲۰۱۷، پس از توییت بازیگر آمریکایی، آلیسا میلانو، این هشتگ که از زنان خواسته بود در مورد تجربیات خود از آزار و اذیت جنسی و تجاوز حرف بزنند، دوباره در سطح جهانی فراگیر شد. میلانو از اولین زنانی بود که هاروی واینستین، غول سینمایی هالیوود، را به آزار و اذیت جنسی متهم می‌کرد.

۱۵ اکتبر ۲۰۱۷ در اولین روز که این توییت را نوشت، عبارت «من هم»‌ بیش از ۲۰۰ هزار مرتبه در شبکه‌های اجتماعی استفاده شد و روز بعد به نیم میلیون رسید. این هشتگ در ۸۵ کشور به زبان‌های مختلف فراگیر شد.

گرچه این جنبش از آمریکا آغاز شد، اما اثرات آن جهانی بود.

پروفسور بویل می‌گوید این مهم است که هشتگ فراگیر و جنبش «می تو» را از هم جدا کنیم؛ این «پدیده فراگیر» ترکیبی از عوامل بسیار بود از جمله تلاش‌های فعالانی که دهه‌‌ها به صورت آنلاین و غیرمجازی برای آن کار کرده بودند.

او می‌گوید: «من تمایل دارم که بین 'می‌تو' به عنوان یک حرکت مهم که به صورت هشتگ نمایان شد، با بحث عمومی و جنبشی که فکر می‌‌کنم به سال‌ها قبل باز می‌گردد، تمایز قائل شوم.»

او توضیح می‌دهد: «بین آنچه رسانه‌های جریان اصلی درباره می‌تو می‌‌گویند و زمینه‌های وسیع‌تر آن، تفاوت وجود دارد و تلفیق آن دو خطراتی دارد. چون کارهایی که اغلب زنان رنگین‌پوست دهه‌ها به صورت آنلاین و آفلاین انجام داده‌اند، تبدیل به روایتی می‌شود که چهره‌های مشهور سفیدپوست آن را به دست می‌گیرند.»

تاثیرات جهانی #می‌تو

در سال ۲۰۱۵ جولیانا دو فاریا، موسس مجموعه فمینیستی «تینک اولگا» هشتگ «اولین آزار من» را راه انداخت.

در چند روز هزاران توییت درباره شرح جزییات آزار جنسی زنان در برزیل منتشر شد. این هشتگ به سرعت به زبان اسپانیایی در آمریکای جنوبی گسترش پیدا کرد.

در سال‌های اخیر مثال‌های زیادی در اطراف جهان وجود داشته که بحث آزار جنسی را به بحثی عمومی در کشورهایی مثل چین، بریتانیا و هند تبدیل کرده است.

در هند، درخواست‌های فزاینده‌ای وجود دارد که کارگردان بالیوود به نام ساجد خان از یک برنامه محبوب تلویزیونی به نام «بیگ باس» کنار گذاشته شود.

هشت زن همکار و یک روزنامه‌نگار از چهار سال پیش اتهام‌هایی درباره آزار جنسی از سوی ساجد خان مطرح کرده‌اند.

او این اتهام‌ها را رد کرده و پرونده تحقیقاتی در پلیس علیه او تشکیل نشده است.

بسیاری در شبکه‌های اجتماعی تصمیم به دادن پلتفرم به آزار را محکوم کرده‌اند، آن هم در صنعتی که از قدیم مردان در آن دست بالا را داشته‌اند.

در سال ۲۰۱۸ که هشتگ می‌تو در چین فراگیر می‌شد، شانزی که نام واقعی‌اش جو شائشوین بود، شروع کرد به بازنشر موارد آزار جنسی در این کشور.

در یک مقاله سه هزار کلمه‌ای که به شدت بازنشر شد، او جو جان، مجری مشهور شبکه سی‌سی‌تی‌وی را به آزار جنسی خود در سال ۲۰۱۴ متهم کرد. او ادعا کرد که وقتی به قصد مصاحبه به اتاق تعویض لباس جو جان رفته، آقای جو او را آزار جنسی داده است.

پارسال پرونده شکایت او علیه آقای جو در دادگاه خاتمه داده شد با این استدلال که شواهد کافی وجود ندارد. در ماه اوت هم شکایت مجدد شانزی وارد دانسته نشد. با وجود این اتفاقات، جو شائشوین قسم خورد که کوتاه نمی‌آید.

در سال ۲۰۱۹ بعد از تجاوز و قتل یک دانشجوی ۱۹ ساله در دفتر پست کیپ‌تاون، هشتگ «آیا من بعدی هستم» و «مردها زباله‌اند» به فراخوانی برای محکوم کردن خشونت علیه زنان در آفریقای جنوبی تبدیل شد.

قتل این دانشجوی دانشگاه کیپ تاون به تظاهرات‌های بزرگی علیه موارد زیاد خشونت علیه زنان در آفریقای جنوبی تبدیل شد. زن‌کشی در این کشور پنج برابر متوسط جهانی است.

در ماه مه همان سال، بعد از آنکه یک مدل سابق در ویدئوهایی در تیک‌تاک ادعا کرد که در ۱۶ سالگی بارها مورد تجاوز قرار گرفته، صدها نفر در نپال به خیابان آمدند و خواهان اصلاح قانون و بازتعریف و گسترش تعریف جرم تجاوز جنسی شدند.

آن مدل سابق، ادعا کرد که یک برگزارکننده مسابقات زیبایی به او دارو خورانده، تجاوز کرده و سپس از او باجگیری کرده است. اما بر اساس قوانین نپال موارد تجاوز جنسی باید حداکثر ظرف یک سال از تاریخ ارتکاب گزارش شود. به دنبال افزایش فشارهای اجتماعی یک نفر در این ارتباط بازداشت شد اما دستگیری او تحت عنوان جرایم قاچاق انسان طبقه‌بندی می‌شد.

در سراسر ایران بعد از کشته شدن مهسا امینی، زن ۲۲ ساله کرد که در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی بود، تظاهرات‌ و اعتراضاتی شکل گرفت.

مهسا امینی به این دلیل بازداشت شده بود که ادعا می‌شد پوشش او مطابق با قوانین سفت و سخت حجاب نبوده است.

به گفته شاهدان عینی، او در ماشین گشت ارشاد کتک خورده و سپس به کما رفته بود.

پلیس ایران ادعاها را رد کرده و گفته که او به دلیل «یک حمله قلبی ناگهانی» به کما رفته است.

فعالان ایرانی اعتراضات بی‌سابقه سراسری در ایران و جنبش می‌تو را با هم مقایسه می‌کنند.

گلشیفته فراهانی، بازیگر و فعال توییت کرده است: «چطور می‌توانید خواستار برابری حقوق زنان و مردان باشید و از جنبش #من-هم حمایت کنید و در قبال جنبش #مهسا-امینی سکوت کنید؟ این هیچ ارتباطی به مذهب یا ایدئولوژی، پوشیدن حجاب یا نپوشیدن آن، ندارد. این درباره حق آزادی انتخاب برای زنان و برای بدن‌شان است.»

فراتر از هشتگ

به گفته ناظران، بعد از پنج سال، یکی از موفقیت‌های این جنبش آن است که با ترویج هشتگ‌های منطقه‌ای و کشوری، و شکل‌گیری اعتراضات و طرح موارد مشهور، فرصتی فراهم کرده تا به صورت عمومی‌تر درباره آزار و به‌ویژه آزار زنان بحث شود.

پروفسور بویل می‌گوید: «هشتگ می‌تو واقعا نقش بسیار مهمی در ایجاد بحث‌های عمومی درباره اذیت و آزار جنسی داشت و برای هزاران نفر، و به طور عمده برای زنان، این فرصت را فراهم کرد که در فضای عمومی درباره تجربه‌هایشان صحبت کننده و آدم‌ها آنها را بشنوند و باور کنند.»

خانم بویل می‌گوید این جریان، علاوه بر «ارزیابی» شیوه رفتار با زنان در سطح عمومی و جهانی، بعضی مسائل اجتماعی پنهان را هم آشکار کرد: «متاسفانه، تقریبا از اوایل، این جریان مواجه بود با واکنش‌ها علیه افراد و همچنین به طور کلی علیه حرف زدن در ملا عام. همه شنیده و باور نشدند.»

او اعتقاد دارد این‌که اتهام‌ها علیه افراد مشهور با واکنش‌های منفی مواجه شد، آشکارکننده یک واقعیت ناراحت‌کننده بود: «اتفاق 'می‌تو' نه تنها نوری بر رفتار عاملان فردی آزار افکند؛ بلکه ارزش‌های حاکم بر صنایع مشخص و جامعه را به طور کلی روشن کرد.»

حرکت بعدی جنبش چیست؟

پروفسور بویل می‌گوید که اتفاق فراگیر می‌تو یک شتاب و فضایی را برای بحث‌های مهم ایجاد کرد اما کارهای بیشتری باید انجام شود:‌ «در نهایت، زمانی به نقطه پایان می‌رسیم که هیچ آزار و اذیت جنسی وجود نداشته باشد و تا آن موقع ما راه درازی در پیش داریم.»

او اضافه می کند: «برای آنکه اتفاق فراگیر می‌تو واقعا شرایط را دگرگون کند، نیاز به تغییرات ساختاری مداوم در محل‌های کار، مدرسه‌ها و مکان‌های ورزشی و هر جای دیگر است. این کار ممکن است دهه‌ها عمر داشته باشد، اما این تازه فقط یک شروع است.»