نیاز فوری به تعیین حریمِ ۴۰ اثر تاریخی

آفتاب‌‌نیوز :

به دنبال اظهارات اخیر رییس‌جمهور درباره اهمیت و حساسیت تعیین حریم آثار تاریخی با تاکید بر این‌که اختلالی در کسب و کار و معاش مردم ایجاد نکند؛ فریدون محمدی ـ مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی البرز ـ در گفت‌وگو با ایسنا درباره وضعیت تعیین حریم و عرصه آثار تاریخی این استان، اظهار کرد: استان البرز آثار و محوطه‌های ازشمند زیادی دارد و این محوطه‌ها در معرض خطر هستند، بر این اساس به نظر می‌رسد بیشتر آثار و محوطه‌های ما نیازمند حریم هستند. درحال حاضر از ۳۰۰ اثر ثبت شده در استان البرز، ۱۸ اثر تاریخی تعیین حریم و عرصه شده‌اند و ۵ اثر دیگر در شورای حریم هستند که هنوز ابلاغ نشده‌اند.

او افزود: اگر بخواهم به ضرورت بگویم درحال حاضر نیاز است در شهرستان کرج تمام تپه‌های ماهدشت و همچنین آثار تاریخی، محوطه‌ها و تپه‌ها در ساوجبلاغ تعیین حریم و عرصه شوند. به طور کلی طبق بررسی‌هایی که انجام دادیم حدود ۴۰ آثار تاریخی نیازمند تعیین فوریِ حریم و عرصه هستند.

محمدی درباره چالش‌های آثار تاریخی البرز در تعیین عرصه و حریم، گفت: علاوه‌بر تعیین حریم و عرصه، در حال حاضر سه اثر «کاخ مروارید»، «دشت بهشت» و «تپه حیدرآباد» در ماهدشت اصلاحیه حریم می‌خواهند. یکی دیگر هم «تپه حسین‌آباد» بود که اصلاحیه آن انجام شد. برای «کاخ مروارید» در مهرشهر کرج، حریم منظری بزرگی در نظر گرفته‌اند و همین موضوع برای ما و مالکان اطراف آن چالش‌هایی ایجاد کرده است، دنبال این هستیم که این حریم را محدودتر کنیم. در «دشت بهشت» در محمدشهر کرج بخشی از زمین‌های مردم را وارد عرصه کرده‌اند و مالکانشان خیلی پیگیر این موضوع هستند و در سفر ریاست جمهوری به استان البرز هم آن را مطرح کردند. همچنین حریم درجه یک این تپه را خیلی زیاد گرفته‌اند و نیاز به اصلاحیه حریم دارد که پیگیر آن هستیم.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی البرز همچنین بیان کرد: تعیین عرصه و حریم موضوعی درون‌سازمانی و نیازمند گمانه‌زنی است. بنابراین برای پژوهش‌های باستان‌شناسی باید اعتبارات کافی داشته باشیم. بعد از پژوهش و گمانه‌زنی، پرونده تعیین حریم و عرصه را باید به وزارتخانه بفرستیم تا در جلسه کمیته فنی مصوب و ابلاغ شود. بنابراین تعیین حریم و عرصه زمان‌بر است و بر همین اساس متقاضی شدیم که تعیین عرصه و حریم را به استان‌ها تفویض کنند، در این صورت بسیاری از مشکلات ما در این حوزه حل می‌شود.

او در پاسخ به این پرسش که این احتمال و نگرانی مطرح است که در صورت تفویض اختیار به مدیرکل استان‌ها، به دلیل فشار دستگاه‌هایی چون شهرداری و استانداری و غیره، از مواضع خود کوتاه بیایید و وارد فاز همکاری شوید و این مساله حفاظت از آثار تاریخی را خدشه‌دار کند، اظهار کرد: وقتی‌که مدیرکل استان به عنوان نماینده وزیر پای پرونده تعیین حریم و عرصه را امضا می‌کند، در واقع همیشه باید پاسخگوی مراجع باشد و اگر هم بخواهد تحت‌تاثیر مقامات استانی، حریم و عرصه اثر تاریخی را بالا پایین کند، کارشناسان و باستان‌شناسان استانی زیربار آن نمی‌روند. اتفاقا مدیران کل استانی، استان خود را بهتر می‌شناسند و چه اشکالی دارد تحت معضلاتی که در استان وجود دارد، حریم اثری را زودتر تعیین کنند.

محمدی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر این‌که آیا در حال حاضر با دستگاه‌های دولتی، شهرداری و مردم برای ساخت‌وساز در حرایم آثار تاریخی و فرهنگی استان چالشی دارید؟ گفت: تا امروز با دولت هیچ مشکلی نداشتیم. تاکنون هر موضوعی درباره عرصه و حرایم تاریخی داشتیم، دستگاه‌های دولتی درباره آن پافشاری نکردند و ضوابط میراث‌فرهنگی در این زمینه را رعایت کرده اند. در تمام فعالیت‌های عمرانی بدون استثنا از ما استعلام می‌گیرند، اما با بخش خصوصی همواره چالش‌هایی داشته‌ایم، مثلا در حریم تپه‌های تاریخی زمین‌هایی داریم که مالکیت خصوصی دارند که از سوی میراث‌فرهنگی اجازه ساخت‌وساز ندارند، یا باید زمین‌هایشان را تملک کنیم که اعتبار نداریم و یا از طریق شهرداری زمین معوق به آن‌ها بدهیم. البته چنین اقداماتی هم انجام داده‌ایم و بخشی از زمین‌های مالکان خصوصی را که در حریم درجه یک قرار داشته‌اند، آزاد کرده‌ایم و از آن‌ها خواسته‌ایم بخش دیگر زمین‌هایشان را که در عرصه قرار دارد به میراث‌فرهنگی واگذار کنند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز بیان کرد: در نهایت معتقدم باید تمام آثار ثبت شده در البرز تعیین حریم و عرصه شوند و این بهترین کمک برای حفاظت از این آثار است.