نوجوان برانداز نیست به دنبال اثبات خود است

به گزارش خبرنگار مهر، ایمان عرفان منش عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق و جامعه شناس فرهنگی در نشست خبری نوجوان ناآرام گفت: در بینش جامعه شناسی بیشتر تمایل داریم بگوییم چرا ناآرام و چرا آرام؛ گاهی تشریح سوال کمک به پاسخ می‌کند.

وی افزود: ما از نوجوانان و جوانان صحبت می‌کنیم، مفاهیمی را به عنوان کنشگری بیان می‌کنیم اما جایی برای سوژه بودن نوجوانان در نظر نمی‌گیریم. طبق آمار پژوهشکده آمار ایران ۲۴ درصد جمعیت ایران کودک و نوجوانان هستند.

ما می‌گذاریم به مرحله بحران برسیم بعد آسیب شناسی می‌کنیم

عرفان منش گفت: تحلیل‌های ما در ایران از منظر تحلیل‌های آسیب شناسانه است، یعنی می‌گذاریم موضوع به مرحله بحران برسد و بعد راجع به آن صحبت می‌کنیم.

این جامعه شناس فرهنگی با بیان اینکه مشکلاتی که در حوزه نوجوانان ایجاد شده است، یک روزه جمع نمی‌شود، گفت: پدر و مادران الگویی که برای تربیت فرزند در ذهن خود دارند الگوی منسوخ شده دهه ۶۰ است.

وی با بیان اینکه بخشی از مشکلات ما نبود یک زبان مشترک برای حل کردن مشکل است، ادامه داد: اینکه بگوییم فضای مجازی یک اسب تروآ است کاملاً اشتباه است، باید نگاه واقع گرایانه ای به فضای مجازی داشتیم.

عرفان منش گفت: گاهی تقسیم بندی را مطرح می‌کنیم مبنی بر جامعه پذیری پایه و سیاسی و گمارش سیاسی؛ این سه ضلع در دهه ۶۰ هم افزا بودند اما در زمان حال بین این سه ضلع چهارچوب و قاعده‌ای را نمی‌بینیم.

هویت سیاسی نوجوانان از ناحیه خانواده شکل می‌گیرد

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق با بیان اینکه باید بررسی شود اصلاً نوجوان برای ما مهم بوده یا اکنون به این موضوع فکر کرده‌ایم، گفت: بخشی از هویت سیاسی که به نوجوانان داده می‌شود از ناحیه مدرسه و دانشگاه نیست، عمده تربیت سیاسی از ناحیه خانواده‌ها شکل می‌گیرد.

وی افزود: جامعه پذیری رسانه‌ای می‌گوید یادگیری اجتماعی از مجرای رسانه است و ذخایر شناخت فرد را شکل می‌دهد؛ ما باید فضای مجازی را چند بعدی بدانیم.

عرفان منش گفت: حقوق، آزادی، دموکراسی یا بحث حجاب و حقوق زن را باید دید و در مورد آن صحبت کرد، رسانه‌ها این مباحث را خلق می‌کنند و فرد از ذخیره شناختی که رسانه‌ها آن را خلق کرده‌اند بهره می‌گیرند.

این جامعه شناس فرهنگی بیان کرد: رسانه قابلیت آن را دارد که ضد ارزش را رواج دهد و هرچیزی را جا به جا کند؛ فضای سایبر کارکرد دوگانه دارد هم می‌تواند وحدت بیاورد و هم می‌تواند وحدت را بشکند. یک زمانی فضای مجازی می‌تواند سرمایه اجتماعی افراد را کم کند و از طرف دیگر می‌تواند سرمایه اجتماعی را زیاد کند.

هرچیزی که در دنیای واقعی پس زده شود در دنیای محازی جایگزین دارد

وی ادامه داد: هرچیزی در دنیای واقعی پس زده شد می‌تواند در دنیای مجازی جایگزین داشته باشد.

عرفان منش گفت: نیازهای نوجوان گوناگون است، نیاز به انسجام بخشی و سرگرمی و رفع تنش دارد؛ ما در سیستم فرهنگی برای نیاز به رفع تنش چاره اندیشی کرده‌ایم؟ فضای مجازی مثل زبان است یعنی آن را مصرف می‌کنیم تا بتوانیم کنش گری کنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق گفت: در فضای نوجوانان ما شکل گرفته است که باید چیزی را تأیید و چیزی را رد کنیم یعنی یا مثل من فکر می‌کنی یا رد می‌شوی، یعنی گفتمان نداریم؛ اگر من نوجوان نتوانم به گروه همسالان خود یک پاسخ بدهم من را حذف می‌کنند پس برای من نهادینه می‌شود که افراد باید مثل من فکر کنند.

وی افزود: برخی از نوجوانانی که در خیابان‌ها هستند به دنبال همرنگ شدن با همسالان خود هستند نه هیچ چیز دیگری، چراکه اگر مانند دیگر نوجوانان رفتار نکنند از گروه همسالان خود حذف می‌شوند و این ره آورد زیست مجازی است.

عرفان منش با اشاره به ویژگی‌های زیست مجازی گفت: در این محیط شعائر شبکه ای شکل می‌گیرد، به عنوان مثال نوجوان سیگار می‌کشد که بگوید وجود دارد یا حتی یک زبان خاصی این گروه سنی برای ارتباط با هم دارند. نوجوان تمایل به نشان دادن و ابراز خود در این محیط دارند.

این جامعه شناس فرهنگی بیان کرد: در فضای مجازی ما آموزه‌های متکثر داریم، باورهای مختلفی نسبت به زن و زنانگی داریم و نمی‌شود گفت فقط چیزی که ما می‌گوئیم درست است.

گروه‌های ضدحکومتی که در واقعیت در حاشیه هستند در فضای مجازی در اصل کار هستند

وی ادامه داد: فضای مجازی در یک بستر آنارشیسمی شکل گرفته است، طبیعتاً اگر در دنیا واقعاً گروه‌های حاشیه‌ای و ضدحکومتی داری در فضای مجازی اینها دیگر گروه حاشیه‌ای نیستند و در اصل ماجرا قرار می‌گیرند.

عرفان منش گفت: پوپولیسم موضوع دیگری است که در فضای مجازی مورد تاکید قرار می‌گیرد، فضای مجازی به شما تریبون فعال می‌دهد، به مردم تریبون عامه پسند می‌دهد چیزی که در واقعیت نیست. یعنی این محیط باعث شکل گیری حراف های حرفه‌ای می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق گفت: پس در نتیجه اکنون فضای مجازی زمینه را برای خلق سلبریتی ایجاد می‌کند، سلبریتی یعنی سنت شکنی، نسل جدید دنبال جذابیت و قدرت جسارت است، این سلبریتی نقش رهبر فکری را ایجاد می‌کند و مطالبه گری نرم می‌کند.

مردم سالاری دینی داریم اما تریبونی برای مخالفان هم داریم؟

وی افزود: ما ساز و کار اعتراضات مسالمت آمیز را در فضای واقعی نداریم، صحبت کردن در مساجد و حاشیه نماز جمعه تریبون نیست، باید دید وقتی می‌گوئیم مردم سالاری دینی داریم تریبون هم برای مخالفان هم داریم؟

عرفان منش با بیان اینکه ما در جنگ روایت‌ها هستیم، گفت: باید سوال کرد که آیا سازمان دانش آموزی ایران برنامه‌ای برای مقاوم سازی و توانمندسازی نوجوانان داریم؟ مخاطب بیانیه گام دوم آقا نسل جدید است و باید برای آن برنامه ریزی کرد.

این جامعه شناس فرهنگی بیان کرد: ما نمی‌توانیم مردم و نسل جدید را بدون پشتوانه تحلیلی در فضای مجازی رها کنیم. نسل جدید ادغام نمی‌شوند و به کار گرفته نمی‌شوند، برنامه‌ای برای اینکه نسل جدید را سرکار بیاوریم نداریم.