علائم ابتلا به «سل» چیست؟/ توصیه‌های بهداشتی به خانواده بیماران

اخیراً سازمان جهانی بهداشت از افزایش موارد ابتلا به بیماری سل در جهان خبر داده است؛ در گزارشی که از این سازمان منتشر شده، ضمن اعلام افزایش ۴.۵ درصدی موارد ابتلا به سل در سال گذشته،‌ همه‌گیری کرونا و تأثیر آن بر دسترسی مردم به خدمات بهداشتی و درمانی، از عوامل افزایش موارد ابتلا عنوان شده است.

سل چیست؟

بیماری سل توسط باکتری به نام مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (Mycobacterium tuberculosis) ایجاد می‌شود و اغلب ریه‌ها را درگیر می‌کند.

میزان شیوع سل در جهان

تخمین زده می‌شود که حدود یک‌چهارم جمعیت جهان به باکتری سل مبتلا هستند، اما تنها ۵ تا ۱۵ درصد از این افراد به بیماری سل فعال مبتلا می‌شوند. بقیه افرادی که مبتلا به سل هستند بیمار نیستند و نمی‌توانند بیماری را منتقل کنند.

سالانه ۱۰ میلیون نفر به سل مبتلا می‌شوند. علی‌رغم اینکه این بیماری قابل پیشگیری و قابل درمان است سالانه ۱.۵ میلیون نفر بر اثر سل جان خود را از دست می‌دهند که این مسئله، سل را به برترین قاتل عفونی جهان تبدیل کرده است. سل عامل اصلی مرگ و میر افراد مبتلا به HIV و همچنین عامل اصلی مقاومت میکروبی است.

بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، حدود نیمی از افراد مبتلا به سل در ۸ کشور بنگلادش، چین، هند، اندونزی، نیجریه، پاکستان، فیلیپین و آفریقای جنوبی زندگی می‌کنند. سوءتغذیه، ایدز، فقر، دیابت و دخانیات از عوامل کلیدی گسترش همه‌گیری سل هستند.

راه انتقال بیماری سل

هنگامی که افراد مبتلا به سل ریوی سرفه یا عطسه می‌کنند، سل از طریق قطرات تنفسی آنها در هوا پخش می‌شود. در صورتی که فرد سالم، در آن محیط قرار بگیرد و تعدادی از این میکروب‌ها را استنشاق کند؛ آلوده به سل می‌شود. سل از طریق آب، غذا و نیش حشرات منتقل نمی‌شود.

علائم سل چیست؟

سرفه بدون خلط یا با خلط، تب، کم‌اشتهایی، کاهش وزن، خستگی، تعریق شبانه، تنگی‌نفس و گرفتگی صدا، خلط خونی و درد ستون فقرات از علائم اصلی ابتلا به بیماری سل است. اغلب این علائم برای چندین ماه خفیف است بنابراین منجر به تأخیر در مراقبت و درمان بیماری و افزایش خطر گسترش عفونت به دیگران می‌شود.

تشخیص بیماری سل چگونه است؟

بررسی‌های تشخیصی سل شامل بررسی علائم بالینی و معاینه جسمانی بیمار، برخی انواع تست‌ها، کشت خلط و رادیوگرافی قفسه سینه است. در مورد بیمار مشکوک به سل ریوی، از بیمار خواسته می‌شود که یک نمونه خلط را برای آزمایش باکتری سل بدهد.

درمان سل

بیماری سل قابل درمان است؛ این بیماری با دریافت آنتی‌بیوتیک‌ها کنترل می‌شود.

داروهای رایج درمان بیماری شامل "ریفامپیسین" و "ایزونیازید" است. در مورد عفونت سل (یعنی زمانی که بیمار به باکتری سل آلوده شده اما بیمار نیست)، می‌توان درمان پیشگیرانه سل را برای جلوگیری از شروع بیماری انجام داد. اگر دوره درمان با داروها به درستی تکمیل نشود، بیماری می‌تواند به دارو مقاوم شده و گسترش یابد. درمان سل مقاوم به دارو بسیار سخت‌تر و پیچیده‌تر است.

توصیه‌های بهداشتی به بیمار و خانواده

بعد از دو هفته از شروع درمان امکان انتقال بیماری به دیگران وجود ندارد اما در دو هفته اول درمان، از تماس مکرر با بیمار مبتلا به سل پرهیز کنید.

در تماس کوتاه و گذرا، انتقال بیماری بسیار کم است. برای جلوگیری از انتشار عفونت از فرد مبتلا، هنگام عطسه و سرفه باید دهان پوشانده شود و افراد در تماس با بیمار نیز باید از ماسک استفاده کنند.

در صورتی که علائمی مانند تب، سرفه و کاهش وزن پیدا کردید یا تماس نزدیک با افراد مبتلا به سل داشتید؛ جزو گروه پرخطر ابتلا به این بیماری هستید و بنابراین باید برای آزمایش تشخیص سل به مراکز بهداشتی مراجعه کنید.

بیماران و افراد در تماس با آنها باید دست‌های خود را به روش استریل بشویند.

دستمال‌های آلوده به ترشحات تنفسی بیماران باید در داخل کیسه قرار داده شده و معدوم شوند.

لباس‌ها و ملحفه‌های بیمار باید با آب گرم شستشو داده شود و در معرض نور آفتاب قرار بگیرد.

بیمار از وسایل شخصی جداگانه مانند حوله و ... استفاده کند.

نظافت اتاق فرد بیمار با پنجره‌های باز و با استفاده از ماسک انجام شود.

به بیماران مبتلا به سل توصیه می‌شود که برای رقیق شدن ترشحات و خلط، روزانه از دو تا سه لیتر آب و مایعات مصرف ‌کنند. همچنین بهتر است مواد غذایی پرپروتئین و غذاهایی مانند فرنی، حلیم و سبزیجات را در رژیم غذایی خود بگانجانند.

بیشتر بخوانید:

• فردی که فریاد زد اردوغان دزد است توسط پلیس دستگیر شد

• این خوراکی خوشمزه سرماخوردگی را به مبارزه می طلبد

۲۷۱ ۳۵