سلامت فضای‌مجازی در گرو سوادرسانه‌‌ای

به باور بسیاری از اندیشمندان، بشر در عصر حاضر در حال ورود به جامعه دانایی (Knowledge) است. به‌نظر پیتر دراکر، محقق و تحلیلگر مشهور در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و مدیریتی دانایی، «جامعه دانایی‌محور یک جامعه به‌خصوص نیست؛ بلکه همان جامعه صنعتی است که در آخرین سال‌های تکامل خود تحت تاثیرات انقلاب اطلاعاتی و تکنولوژی وابسته به آن قرار دارد و رویکرد جدیدی را در پیش گرفته است که در آن از صنعت‌محوری به دانایی‌محوری گرایش یافته است. جامعه دانایی‌محور، جامعه‌ای است که در آن دانایی سرمایه محسوب می‌شود و دانشگران (Knowledge Workers)، سرمایه‌داران این جامعه‌اند.»

یکی از شاخصه‌ها و دلایل ورود به این عصر، توسعه بی‌سابقه فناوری‌های جدید ارتباطی است که در طول زمانی کوتاه در سراسر جهان گسترش یافته و مهم‌ترین محصول آن، اینترنت و رسانه‌های اجتماعی است. ماهیت رسانه‌های اجتماعی در عصر اطلاعات به‌گونه‌ای است که هر فرد یا مخاطب یک تولیدکننده محتوا در فضای وب شناخته می‌شود و دیگر صرفا یک مخاطب منفعل و خنثی نیست. به‌عبارت بهتر هر فرد یک ظرف خالی به نام رسانه در اختیار دارد که می‌تواند آن را با هر نوع محتوایی که می‌خواهد پر کند. در این شرایط که تولید محتوای صوتی و تصویری و متنی در رسانه‌های اجتماعی هر ثانیه در حال افزایش است و این محتوا کل جهان را احاطه کرده، یکی از عوامل مهم در تحقق جامعه دانایی بحث سواد رسانه‌ای است که به‌هیچ عنوان نمی‌توان نقش محوری آن را در پیشروی دنیا به سمت جامعه دانایی‌محور نادیده انگاشت. مارشال مک‌لوهان، اندیشمند و نظریه‌پرداز مشهور رسانه‌ای، اولین‌بار مفهوم سواد رسانه‌ای را در سال ۱۹۶۵ در کتاب «درک رسانه: توسعه ابعاد وجودی انسان» به کار برد؛ به این مضمون که زمانی که دهکده جهانی فرا رسد، باید انسان‌ها به سواد جدیدی به نام سواد رسانه‌ای دست یابند.