ایده «پارک ژینا» در دانشگاه علم و صنعت چگونه عملی شد؟

در میان انبوه کنش‌های خلاقانه دانشجویان دانشگاه‌های مختلف در جریان اعتراضات سراسری به مرگ ژینا (مهسا) امینی، یکی از آن‌ها یعنی تغییر نام «پارک بانوان» دانشگاه علم و صنعت به نام «پارک ژینا» با بسیاری دیگر از کنش‌های دانشجویی متفاوت بود. 

این کنش که روز سه‌شنبه سوم آبان رقم خورد، به تغییر «هویت رسمی» یک مکان، به جای طرح و اعلام اعتراضات دانشجویان اختصاص داشت. پیش از آن البته در جریان اعتراضات سراسری، دانشجویان هنر دانشگاه‌های مختلف، با اجراهای مختلف فردی و گروهی، مثل پاشیدن رنگ خون روی دیوارهای دانشگاه‌ها، صف بستن به شکل کلمه «آزادی» و بسیاری دیگر اجراها، به شعارهای اعتراضی هویتی نو دادند. 

ایده نام‌گذاری پارک بانوان دانشگاه علم و صنعت در روز سه‌شنبه سوم آبان، چه طور شکل گرفت و چگونه عملی شد؟ 

این ایده به گفته فعالان دانشجویی این دانشگاه در گفت‌وگو با زمانه، طی روزهای اعتراضات سراسری شکل گرفت، اما نه از نقطه صفر.

برای پیدا کردن ریشه این کنش باید به ١٣ سال قبل برگشت.  ٢٥ خرداد ماه سال ١٣٨٨، تقریباً دو ماه بعد از آغاز اعتراض به نتیجه اعلام شده انتخابات ریاست جمهوری که بعداً نام «جنبش سبز» به خود گرفت، «کیانوش آسا» دانشجوی دانشگاه علم و صنعت، مورد اصابت گلوله قرار گرفت و چهار روز بعد، خانواده او پیکر بی‌جانش را تحویل گرفتند. کیانوش آسا از کرمانشاه برای پیگیری کارهای پایان‌نامه خود در مقطع کارشناسی ارشد رشته شیمی به تهران رفته بود.

هم کلاسی‌های او در اعتراض، نام یکی از پارک‌های این دانشگاه را که تا آن زمان نام «شهید» جنگ ایران و عراق با خود داشت، به نام کیانوش آسا کشته اعتراض به جمهوری اسلامی تغییر دادند. 

ژینا اسم «رمز» می‌شود

حالا ١٣ سال بعد، در شرایطی که مرگ یک شهروند کُرد دیگر، با خشونت مأموران جمهوری اسلامی «از کردستان تا تهران» را «خونین» کرده، دانشجویان علم و صنعت «پارک بانوان» این دانشگاه را به نام یک شهروند کُرد دیگر، یعنی ژینا یا مهسا امینی تغییر می‌دهند. 

دو سال تعطیلی دانشگاه‌های سراسر کشور به بهانه شیوع ویروس کرونا، و هم زمان سرکوب گسترده تشکل‌های دانشجویی و اعضای آن‌ها، دانشجویان را به راه‌های جدیدی برای تداوم کنشگری کشانده است.

در دانشگاه علم و صنعت، دو تشکل با نام‌های «انجمن اسلامی آرمان» و «رویش» فعالیت می‌کنند و «شورای صنفی» آن فعال نیست. 

دانشجویی که «رادیو زمانه» با او گفت‌وگو کرده، از حامیان انجمن آرمان این دانشگاه است. ما او را به دلایل امنیتی، در این گزارش با نام مستعار «فروغ» خطاب می‌کنیم.

فروغ با مقایسه دو کنش انجمن آرمان دانشگاه علم و صنعت، در ١٦ آذر سال ٩٨، یعنی پیش از تعطیلی کرونایی دانشگاه‌ها به تفاوت رابطه میان این تشکل دانشجویی با توده دانشجویان اشاره می‌کند:

برای مثال سال ٩٨ در تجمع به مناسبت ١٦ آذر انجمن در میان دانشجویان کاملاً تسلط داشت. بعد از پایان تجمع  ١٦ آذر آن سال وقتی انجمن اعلام کرد تجمع پایان یافته، همه شرکت‌کنندگان پذیرفتند. در حال حاضر و بعد از تحولات رخ داده، خبری از آن نفوذ و تسط انجمن بر فعالان دانشجویی نیست. امروز انجمن آرمان نه آن‌قدر بین این نیروهای دانشگاه نفوذ دارد و نه آن‌قدر هم خودش را از آن‌ها جدا کرده است.»

فروغ، فعال دانشجویی دانشگاه علم و صنعت، برای توصیف نوع رابطه این تشکل با توده دانشجویان در عصر پس از کرونا و بازگشایی دانشگاه‌ها، از عبارت «رابطه بده بستانی» استفاده می‌کند:

«انجمن آرمان از زمان بازگشایی دانشگاه‌ها در مهر ماه گذشته، تلاش کرده رابطه بده بستانی خود را با این فعالان حفظ کند. ضرب و شتم علی غلامی از فعالان انجمن که رخ داد و انجمن توانست با واکنش قاطع نسبت به این موضوع خود را به دانشجویانی که تازه به محیط دانشگاه وارد شدند، بشناساند.»

مهر ماه گذشته، اخبار برخوردهای مأموران حراست دانشگاه با دانشجویان زن به بهانه حجاب بازتاب گسترده‌ای داشت. انجمن آرمانِ دانشگاه علم و صنعت، مثل شماری دیگر از تشکل‌های دانشگاه‌‌ها، با صدور بیانیه به این برخوردها اعتراض کرد.

علی غلامی، عضو انجمن آرمان، در همان روزها و در حال پخش بیانیه در محوطه دانشگاه مورد ضرب و شتم مأموران حفاظت فیزیکی دانشگاه قرار گرفت. بعد از آن برای علی غلامی، و دو تن دیگر از اعضای انجمن، حکم غیرپقانونی دو ترم از تحصیل هم از سوی کمیته انضباطی دانشگاه علم و صنعت صادر شد.   

برگزاری جلسات گفت‌وگوی آزاد و نقد فیلم و کتاب، از دیگر کارهایی بود که توانست رابطه بده-بستانی میان تشکل‌های دانشجویی توده دانشجویان را تا حدی حفظ کند. 

پارک ژینا، از ایده تا عمل

از ابتدای ترم جدید تحصیلی، اعتراضات سراسری به مرگ ژینا (مهسا) امینی در پلیس امنیت اخلاقی تهران، بیش از صد دانشگاه هم به معترضان پیوستند؛ فضایی کاملاً غیر قابل پیش‌بینی برای تشکل‌های دانشجویی، به ویژه بعد از دو سال تعطیلی کرونایی دانشگاه‌ها.  

تشکیل یک کانال تلگرام با عنوان «کار گروه دفاع از حقوق دانشجویان» از سوی انجمن اسلامی آرمان دانشگاه علم و صنعت، برای اطلاع‌رسانی و حمایت از دانشجویان سرکوب شده درون و بیرون دانشگاه، بده-بستان میان انجمن آرمان، با دانشجویان را در فصل اعتراضات سراسری دانشگاه و خیابان تقویت کرد.

یک روز پیش از برگزاری تجمع، نام‌گذاری پارک بانوان به نام پارک ژینا، ١٤ دانشجوی دانشگاه علم و صنعت، با اعلام شفاهی مأموران حراست، «تا اطلاع ثانوی» به دانشگاه «ممنوع الورود» شدند. گفته شده یکی از دانشجویان هم با تماس تلفنی حراست دانشگاه، به مدت دو ترم از تحصیل محروم شده است. در چنین فضایی، ایده پارک ژینا، با تاریخی ۱۳ ساله عملی شد.

🔻تصاویری از تجمع دانشجویان دانشگاه علم و صنعت و ایده تغییر نام پارک بانوان به پارک ژینا

فروغ، از فعالان انجمن آرمان دانشگاه علم و صنعت، با بیان این که ایده‌پردازی، تبلیغ و نوشتن بیانیه برای اجرای ایده نام گذاری پارک بانوان به نام پارک ژینا از طرف اعضای انجمن انجام شد، درباره شیوه ارتباط این تشکل با جمعیت بزرگ دانشجویان معترض در دوره اعتراضات سراسری می‌گوید:

«تشکیل کارگروه دفاع از حقوق دانشجویان در برقراری ارتباط بیشتر با دانشجویان و مسئولان دانشگاه، ایده موفقی بود. ضمناً در بیش از چهل روز که از اعتراضات گذشته، چند نفر از فعالان دانشگاه، با تشکیل یک گروه مجازی، به گفت‌وگو برای برنامه‌ریزی تجمعات و دیگر کنش‌های اعتراضی پرداختند. اعضای انجمن علاوه بر تدوین بیانیه در مورد پارک ژینا و پخش آن در این گروه مجازی تعدادی شعار هم برای روز برگزاری این مراسم ابداع کردند که برخی از آن‌ها هم مورد استقبال قرار گرفت.»

در بیانیه پایانی تجمع نام‌گذاری پارک بانوان دانشگاه به نام پارک ژینا، با اعتراض به «تبعیض جنسیتی» در جمهوری اسلامی اعلام کردند:

«ما دانشجویان علم و صنعت امروز پس از حدود ۱۳ سال از ثبت شدن نام جان فدا کیانوش آسا، در این دانشگاه جمع شده‌ایم تا نام جان فدای نامیرای دیگری، ژینا امینی، این رمز آزادی را در دانشگاه ثبت و ماندگار کنیم. به یاد مقاومت تمامی زنان که در برابر ستم جنسیتی و برای محو انقیاد و استثمار مبارزه می‌کنند و تا بار دیگر نشان دهیم که دانشگاه هرگز در برابر چکمه‌های ستمگران نشکسته است و سر خم نمی‌کند.»

پس از اجرای موفق ایده نام گذاری پارک بانوان به نام پارک ژینا، دانشجویان دختر و پسر، با حرکت به سمت سلف غذاخوری، این بار تفکیک جنسیتی این مکان را شکستند؛ کنار هم عذا خوردن دانشجویان دختر و پسر پس از نام گذاری یک مکان به نام دختر جوان کُرد کشته شده با خشونت مأموران امنیتی، در دانشگاهی که علاوه بر سلف غذاخوری، درهای ورودی، کتاب‌خانه‌ها و کافه‌ها هم اسیر تفکیک جنسیتی است، گام دیگری بود برای «ماندگار» کردن نام ژینا امینی، اسم رمز «جنبش زن، زندگی، آزادی»…

تجمع دانشجویان دانشگاه علم و صنعت روبروی سلف مرکزی این دانشگاه جهت ورود بدون تفکیک جنسیتی به سالن غذاخوری
دوشنبه ۲ آبان ۱۴۰۱
منبع: کانال دانشجویان متحد pic.twitter.com/pK3ompxP7z

— Zia Nabavi (@ZiaNabavi1) October 24, 2022