بازگشت شاه بیبی، طلیعه عصری جدید در اسرائیل؟
- رافی برگ
- بیبیسی
منبع تصویر، Reuters
توضیح تصویر،نتانیاهو در آستانه ششمین دوره نخستوزیری است
وقتی که بعد از ۱۲ سال نخست وزیری مداوم، بنیامین نتانیاهو در ژوئن ۲۰۲۱ از قدرت کنار زده شد، ناظران آن را پایان یک دوره خواندند و منتقدانش از طلوع عصری جدید سخن گفتند.
اما خود آقای نتانیاهو مبارزهجویانه وعده داد: «ما برمیگردیم!»
به نظر می رسد کنار رفتن او از قدرت تنها وقفهای نسبی بوده است و آقای نتانیاهو حالا به فاصله کمی بیش از یک سال بنا به نتایج اولیه انتخابات به پیروزی قانعکنندهای میرسد که چشمانداز سیاسی را تغییر میدهد.
طرفه این است که این رئیس حزب راستگرای لیکود در سن ۷۳ سالگی به نظر میرسد که رفیق چپ میانه خود، یائیر لاپید را که سقوط او را مهندسی کرده بود، سرنگون میکند.
بازگشت شگفتانگیز او در میان حامیانش این باور را مستحکم میکند که «شاه بیبی» در سیاست شکستناپذیر است.
- انتخابات اسرائیل؛ نتانیاهو در آستانه بازگشت به نخستوزیری
- دورخیز راست افراطی برای کسب قدرت در اسرائیل
- مجازات پروندههای 'فساد' نتانیاهو ممکن است به شرط اقرار به میزانی از تقصیر، تخفیف یابد
- ترامپ به نتانیاهو ناسزا گفت و او را به 'بیوفایی' متهم کرد
- انتخابات اسرائیل؛ راستگرایان اسرائیل در تلاش برای حذف نتانیاهو از قدرت
آقای نتانیاهو که طولانیترین مدت رهبری را داشته است - اگر این نتایج هم تأیید شوند - رکورد برنده شدن در پنج انتخابات و شش بار تصدی منصب را خواهد داشت - که از هر نخستوزیر دیگری در تاریخ ۷۴ ساله این کشور طولانیتر است.
موفقیت بلامنازع آقای نتانیاهو تا حددود زیادی مدیون تصویری است که او از خود به عنوان فردی ساخته است که میتواند اسرائیل را در برابر نیروهای متخاصم در خاورمیانه امن نگه دارد.
او موضعی سختگیرانه در برابر فلسطینیها داشته است و دغدغههای امنیتی برای او فراتر از گفتوگوهای صلح بوده است و دیرزمانی است که نسبت به خطر ایران برای موجودیت اسرائیل هشدار داده است.
اما سایه یک دادگاه ادامهدار به خاطر اتهام رشوه، تقلب و خیانت در امانت بر سر دستاورهای سیاسی او سنگینی میکند - او تمام این اتهامات را قویاً رد میکند. اما حریفان مردی که روزنامه تايمز اسرائیل او را «به شدت تفرقهافکن» توصیف میکند، او را خطری برای نفس دموکراسی اسرائیل تلقی میکنند.
میراث برادر
منبع تصویر، GPO via Getty Images
توضیح تصویر،بنیامین نتانیاهو با سمت سروان در واحد کماندوهای نخبه سایرت متکل خدمت کرد
از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکسترادیو فارسی بیبیسیپادکست چشمانداز بامدادی رادیو بیبیسی – دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱
پادکست
پایان پادکست
بنیامین نتانیاهو در سال ۱۹۴۹ در تل آويو به دنیا آمد. در سال ۱۹۶۳، خانوادهاش به ایالات متحده نقل مکان کردند چون به پدرش بنصهیون که مورخ و کنشگر برجسته صهیونیست بود، موقعیتی دانشگاهی در آنجا پیشنهاد شده بود.
او در سن ۱۸ سالگی به اسرائیل برگشت و پنج سال را با بهترین کارنامه در ارتش با سمت سروان در واحد کماندوهای نخبه سایرت متکل خدمت کرد. او در حملهای به هواپیمایی بلژیکی که مبارزان فلسطینی ربوده بودند و در سال ۱۹۷۲ در اسرائیل فرود آمده بود مجروح شد و در سال ۱۹۷۳ در جنگ خاورمیانه جنگید.
در سال ۱۹۷۶، برادر آقای نتانیاهو، جاناتان در حملهای مهم برای نجات گروگانهای يک هواپیمای ربوده شده در انتبه در اوگاندا کشته شد. مرگ او اثر عمیقی بر خانواده نتانیاهو گذاشت و نام او در اسرائیل تبدیل به افسانه شد.
آقای نتانیاهو یک مؤسسه ضد تروریسم به یاد برادرش ایجاد کرد و در سال ۱۹۸۲ معاون رئیس هیئت دیپلماتیک اسرائیل در واشنگتن شد.
آقای نتانیاهو یکشبه زندگی عمومیاش آغاز شد. او که انگلیسی را به فصاحت و با لهجهای آمریکایی سخن میگوید در تلویزیون آمریکا تبدیل به چهرهای آشنا و حامی مؤثری برای اسرائیل شد.
او در سال ۱۹۸۴ به سمت نماینده دائم اسرائیل در سازمان ملل منصوب شد.
بالا رفتن از نردبان قدرت
منبع تصویر، Getty Images
توضیح تصویر،آقای نتانیاهو پایگاه سیاسی مستحکم و وفاداری در حزب لیکود دارد
آقای نتانیاهو در سال ۱۹۸۸ پس از بازگشت به اسرائیل درگیر سیاست شد و برای حزب لیکود در کنست (پارلمان اسرائیل) یک کرسی به دست آورد و به سمت معاونت وزارت خارجه رسید.
او مدتی بعد در سال ۱۹۹۶ رئیس حزب شد و پس از انتخاباتی زودرس بعد از ترور اسحاق رابین اولین نخستوزیر اسرائیل شد که به طور مستقیم انتخاب شده بود.
آقای نتانیاهو جوانترین رهبر اسرائیل نیز بود و اولین رهبری بود که پس از تأسیس دولت اسرائیل در سال ۱۹۴۸ در خاک این کشور متولد شده است.
آقای نتانیاهو به رغم اینکه مخالف سرسخت توافقهای پیمان صلح اسلو بین اسرائیل و فلسطینیها بود، توافقی را امضا کرد که طی آن بیش از ۸۰ درصد الخلیل (حبرون) را در اختیار مقامات فلسطینی قرار داد و با عقبنشینیهای بیشتر از اراضی اشغالی کرانه غربی در میان دشنامهای فراوان جناح راست، موافقت کرد.
او در سال ۱۹۹۹ پس از اینکه ۱۷ ماه زودتر اعلام انتخابات زودرس کرد منصبش را از دست داد و ایهود باراک، فرمانده سابق آقای نتانیاهو، از حزب کارگر او را شکست داد.
احیای سیاسی
آقای نتانیاهو از مقام رهبری لیکود کناره گرفت و آریل شارون جانشین او شد.
بعد از انتخاب آقای شارون به نخست وزیری درسال ۲۰۱۱، آقای نتانیاهو به دولت بازگشت و ابتدا وزیر خارجه و سپس وزیر دارایی شد. در سال ۲۰۰۵، او در اعتراض به عقبنشینی اسرائیل از مناطق اشغالی نوار غزه استعفاء کرد.
در سال ۲۰۰۵، بخت دوباره به سراغ او آمد و آقای شارون - درست پیش از سکته قلبی شدیدی که باعث شد به کما برود - از حزب لیکود جدا شد و حزب مرکزگرای تازه کادیما را ایجاد کرد.
زندگی و تاریخها
۱۹۴۹ - تولد در تل آویو
۱۹۶۷-۱۹۷۳ - خدمت سربازی با سمت سروان کماندو
۱۹۸۴ - سفیر در سازمان ملل
۱۹۸۸ - ورود به کنست و دولت
۱۹۹۶ - نخستوزیری
۱۹۹۹ - شکست در انتخابات
۲۰۰۲-۲۰۰۳ - وزارت خارجه
۲۰۰۳-۲۰۰۵ - وزیر دارایی، استعفاء به خاطر عقبنشینی اسرائیل از غزه
دسامبر ۲۰۰۵ - دوباره رهبری حزب لیکود را به دست گرفت
۲۰۰۹ - بازگشت به نخستوزیری
۲۰۱۳ - انتخاب مجدد به سمت نخستوزیری
۲۰۱۵ - پیروزی برای نوبت چهارم نخستوزیری
۲۰۱۹ - اتهام رشوه، تقلب و خیانت در امانت
۲۰۲۰ - آغاز دور پنجم نخستوزیری؛ حضور در دادگاه
۲۰۲۱ - خلع از قدرت به دست ائتلاف مخالفان
۲۰۲۲ - بنا به نتایج اولیه انتخابات، پیروزی در انتخابات برای بار ششم
در ماه مارس ۲۰۰۹، آقای نتانیاهو بار دیگر رهبری حزب لیکود را به دست آورد و به نخستوزیری انتخاب شد.
او با متوقف کردن ۱۰ ماهه شهرکسازی در کرانه غربی موافقت کرد که امری بیسابقه بود و مجال گفتوگوهای صلح با فلسطینیها را فراهم کرد ولی مذاکرات در اواخر سال ۲۰۱۰ شکست خورد.
او در سال ۲۰۰۹ علناً توافق مشروط خود را به ایجاد دولتی فلسطینی در کنار اسرائیل اعلام کرد ولی بعداً موضعاش را سختتر کرد. او در سال ۲۰۱۹ به رادیویی در اسرائیل گفت:«یک دولت فلسطینی به آن شکلی که مردم حرفاش را میزنند ایجاد نخواهد شد. هیچ راهی ندارد.»
درگیری درغزه
منبع تصویر، AFP
توضیح تصویر،اسرائیل بارها با گروههای شبه نظامی در غزه درگیر شده است
حملات فلسطینیها و اقدامات نظامی اسرائیل بارها اسرائیل را به مرز درگیری در اطراف و داخل نوار غزه پیش و پس از بازگشت آقای نتانیاهو به نخست وزیری در سال ۲۰۰۹ کشاند.
چهارمین درگیری در مدت ۱۲ سال، در ماه مه ۲۰۲۱ رخ داد که باعث متوقف شدن موقت تلاشهای دو حزب مخالف آقای نتانیاهو برای برکناری او بعد از یک سلسه انتخابات بدون نتیجه شد.
اسرائیل در دوره درگیریها از حمایت آمریکا برخوردار بود که نزدیکترین متحدش بود ولی روابط بین آقای نتانیاهو و باراک اوباما مشکلاتی داشت.
اين روابط زمانی به پایینترین سطح خود رسید که آقای نتانیاهو در مارس ۲۰۱۵ در کنگره طی یک سخنرانی علیه «توافقی بد» که محصول مذاکرات آمریکا با ایران بر سر برنامهای هستهاش بود، هشدار داد. دولت اوباما اين ديدار را مداخلهآمیز و آسيبرسان توصیف کرد و آن را محکوم کرد.
روابط با ترامپ
منبع تصویر، AFP
توضیح تصویر،بنیامین نتانیاهو روابط نزدیکی با دونالد ترامپ داشت
آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۷ منجر به همسویی نزدیکتر میان سیاستهای دولت آمریکا و اسرائیل شد و ظرف یک سال اقای ترامپ اعلام کرد که بیتالمقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت میشناسد.
این حرکت باعث خشم جهان عرب شد - که حامی ادعای فلسطینیان نسبت به مالکیت بخش شرقی بیتالمقدس است که از جنگ سال ۱۹۶۷ خاور میانه در اشغال اسرائیل است - ولی این ماجرا برای آقای نتانیاهو یک کودتای سیاسی و دیپلماتیک بود.
در ژانویه سال ۲۰۲۰، آقای نتانیاهو از نقشه صلح آقای ترامپ بین اسرائیل و فلسطینیان به عنوان «فرصت قرن» استقبال کرد هر چند فلسطینیها آن را یکجانبه خواندند و میز مذاکرات را ترک کردند.
آقای نتانیاهو در خصوص ایران با آقای ترامپ همنوا بود و از عقبنشینی از توافق برجام با ایران و بازگرداندن تحریمهای اقتصادی استقبال کرد.
اما آقای ترامپ اظهارات گزندهای هم درباره رهبر اسرائیل کرد و او را متهم به بیوفایی کرد چون در ماه نوامبر ۲۰۲۰ پیروزی جو بایدن را به او تبریک گفته بود.
صحنه محاکمه
بعد از سال ۲۰۱۶، آقای نتانیاهو گرفتار تحقیقات درباره فساد شد که در نهایت منجر به این شد که او را متهم به رشوه، تقلب و خیانت در امانت در سه مورد مجزا در ماه نوامبر ۲۰۱۹ کردند.
ادعا میشود که آقای نتانیاهو هدایایی از تاجری ثروتمند دریافت کرده است که در ازای آن به او لطفهایی کرد تا بتواند در مطبوعات توجه مثبتتری دریافت کند.
او منکر هر تخلفی شده است و میگوید قربانی «اتهامات واهی» مهندسیشده به دست مخالفانش شده است. او در مه سال ۲۰۲۰ به دادگاه رفت و اولین نخستوزیر در قدرت بود که در دادگاه حاضر شد.
اما صحنههای دادگاه صدمهای به موقعیت انتخاباتی او نزد.
او روز چهارشنبه پس از اینکه نظرسنجیهای پس از رای گیری نشان دادند که در مسیر پیروزی قرار دارد به حامیان سرخوش خود گفت: «ما رأی اعتماد عظیمی از مردم اسرائیل گرفتهایم.»
برای پایگاه سیاسی آقای نتانیاهو این بازگشت طلیعه عصری جدید را رقم میزند.
- رافی برگ
- بیبیسی
وقتی که بعد از ۱۲ سال نخست وزیری مداوم، بنیامین نتانیاهو در ژوئن ۲۰۲۱ از قدرت کنار زده شد، ناظران آن را پایان یک دوره خواندند و منتقدانش از طلوع عصری جدید سخن گفتند.
اما خود آقای نتانیاهو مبارزهجویانه وعده داد: «ما برمیگردیم!»
به نظر می رسد کنار رفتن او از قدرت تنها وقفهای نسبی بوده است و آقای نتانیاهو حالا به فاصله کمی بیش از یک سال بنا به نتایج اولیه انتخابات به پیروزی قانعکنندهای میرسد که چشمانداز سیاسی را تغییر میدهد.
طرفه این است که این رئیس حزب راستگرای لیکود در سن ۷۳ سالگی به نظر میرسد که رفیق چپ میانه خود، یائیر لاپید را که سقوط او را مهندسی کرده بود، سرنگون میکند.
بازگشت شگفتانگیز او در میان حامیانش این باور را مستحکم میکند که «شاه بیبی» در سیاست شکستناپذیر است.
- انتخابات اسرائیل؛ نتانیاهو در آستانه بازگشت به نخستوزیری
- دورخیز راست افراطی برای کسب قدرت در اسرائیل
- مجازات پروندههای 'فساد' نتانیاهو ممکن است به شرط اقرار به میزانی از تقصیر، تخفیف یابد
- ترامپ به نتانیاهو ناسزا گفت و او را به 'بیوفایی' متهم کرد
- انتخابات اسرائیل؛ راستگرایان اسرائیل در تلاش برای حذف نتانیاهو از قدرت
آقای نتانیاهو که طولانیترین مدت رهبری را داشته است - اگر این نتایج هم تأیید شوند - رکورد برنده شدن در پنج انتخابات و شش بار تصدی منصب را خواهد داشت - که از هر نخستوزیر دیگری در تاریخ ۷۴ ساله این کشور طولانیتر است.
موفقیت بلامنازع آقای نتانیاهو تا حددود زیادی مدیون تصویری است که او از خود به عنوان فردی ساخته است که میتواند اسرائیل را در برابر نیروهای متخاصم در خاورمیانه امن نگه دارد.
او موضعی سختگیرانه در برابر فلسطینیها داشته است و دغدغههای امنیتی برای او فراتر از گفتوگوهای صلح بوده است و دیرزمانی است که نسبت به خطر ایران برای موجودیت اسرائیل هشدار داده است.
اما سایه یک دادگاه ادامهدار به خاطر اتهام رشوه، تقلب و خیانت در امانت بر سر دستاورهای سیاسی او سنگینی میکند - او تمام این اتهامات را قویاً رد میکند. اما حریفان مردی که روزنامه تايمز اسرائیل او را «به شدت تفرقهافکن» توصیف میکند، او را خطری برای نفس دموکراسی اسرائیل تلقی میکنند.
میراث برادر
بنیامین نتانیاهو در سال ۱۹۴۹ در تل آويو به دنیا آمد. در سال ۱۹۶۳، خانوادهاش به ایالات متحده نقل مکان کردند چون به پدرش بنصهیون که مورخ و کنشگر برجسته صهیونیست بود، موقعیتی دانشگاهی در آنجا پیشنهاد شده بود.
او در سن ۱۸ سالگی به اسرائیل برگشت و پنج سال را با بهترین کارنامه در ارتش با سمت سروان در واحد کماندوهای نخبه سایرت متکل خدمت کرد. او در حملهای به هواپیمایی بلژیکی که مبارزان فلسطینی ربوده بودند و در سال ۱۹۷۲ در اسرائیل فرود آمده بود مجروح شد و در سال ۱۹۷۳ در جنگ خاورمیانه جنگید.
در سال ۱۹۷۶، برادر آقای نتانیاهو، جاناتان در حملهای مهم برای نجات گروگانهای يک هواپیمای ربوده شده در انتبه در اوگاندا کشته شد. مرگ او اثر عمیقی بر خانواده نتانیاهو گذاشت و نام او در اسرائیل تبدیل به افسانه شد.
آقای نتانیاهو یک مؤسسه ضد تروریسم به یاد برادرش ایجاد کرد و در سال ۱۹۸۲ معاون رئیس هیئت دیپلماتیک اسرائیل در واشنگتن شد.
آقای نتانیاهو یکشبه زندگی عمومیاش آغاز شد. او که انگلیسی را به فصاحت و با لهجهای آمریکایی سخن میگوید در تلویزیون آمریکا تبدیل به چهرهای آشنا و حامی مؤثری برای اسرائیل شد.
او در سال ۱۹۸۴ به سمت نماینده دائم اسرائیل در سازمان ملل منصوب شد.
بالا رفتن از نردبان قدرت
آقای نتانیاهو در سال ۱۹۸۸ پس از بازگشت به اسرائیل درگیر سیاست شد و برای حزب لیکود در کنست (پارلمان اسرائیل) یک کرسی به دست آورد و به سمت معاونت وزارت خارجه رسید.
او مدتی بعد در سال ۱۹۹۶ رئیس حزب شد و پس از انتخاباتی زودرس بعد از ترور اسحاق رابین اولین نخستوزیر اسرائیل شد که به طور مستقیم انتخاب شده بود.
آقای نتانیاهو جوانترین رهبر اسرائیل نیز بود و اولین رهبری بود که پس از تأسیس دولت اسرائیل در سال ۱۹۴۸ در خاک این کشور متولد شده است.
آقای نتانیاهو به رغم اینکه مخالف سرسخت توافقهای پیمان صلح اسلو بین اسرائیل و فلسطینیها بود، توافقی را امضا کرد که طی آن بیش از ۸۰ درصد الخلیل (حبرون) را در اختیار مقامات فلسطینی قرار داد و با عقبنشینیهای بیشتر از اراضی اشغالی کرانه غربی در میان دشنامهای فراوان جناح راست، موافقت کرد.
او در سال ۱۹۹۹ پس از اینکه ۱۷ ماه زودتر اعلام انتخابات زودرس کرد منصبش را از دست داد و ایهود باراک، فرمانده سابق آقای نتانیاهو، از حزب کارگر او را شکست داد.
احیای سیاسی
آقای نتانیاهو از مقام رهبری لیکود کناره گرفت و آریل شارون جانشین او شد.
بعد از انتخاب آقای شارون به نخست وزیری درسال ۲۰۱۱، آقای نتانیاهو به دولت بازگشت و ابتدا وزیر خارجه و سپس وزیر دارایی شد. در سال ۲۰۰۵، او در اعتراض به عقبنشینی اسرائیل از مناطق اشغالی نوار غزه استعفاء کرد.
در سال ۲۰۰۵، بخت دوباره به سراغ او آمد و آقای شارون - درست پیش از سکته قلبی شدیدی که باعث شد به کما برود - از حزب لیکود جدا شد و حزب مرکزگرای تازه کادیما را ایجاد کرد.
زندگی و تاریخها
۱۹۴۹ - تولد در تل آویو
۱۹۶۷-۱۹۷۳ - خدمت سربازی با سمت سروان کماندو
۱۹۸۴ - سفیر در سازمان ملل
۱۹۸۸ - ورود به کنست و دولت
۱۹۹۶ - نخستوزیری
۱۹۹۹ - شکست در انتخابات
۲۰۰۲-۲۰۰۳ - وزارت خارجه
۲۰۰۳-۲۰۰۵ - وزیر دارایی، استعفاء به خاطر عقبنشینی اسرائیل از غزه
دسامبر ۲۰۰۵ - دوباره رهبری حزب لیکود را به دست گرفت
۲۰۰۹ - بازگشت به نخستوزیری
۲۰۱۳ - انتخاب مجدد به سمت نخستوزیری
۲۰۱۵ - پیروزی برای نوبت چهارم نخستوزیری
۲۰۱۹ - اتهام رشوه، تقلب و خیانت در امانت
۲۰۲۰ - آغاز دور پنجم نخستوزیری؛ حضور در دادگاه
۲۰۲۱ - خلع از قدرت به دست ائتلاف مخالفان
۲۰۲۲ - بنا به نتایج اولیه انتخابات، پیروزی در انتخابات برای بار ششم
در ماه مارس ۲۰۰۹، آقای نتانیاهو بار دیگر رهبری حزب لیکود را به دست آورد و به نخستوزیری انتخاب شد.
او با متوقف کردن ۱۰ ماهه شهرکسازی در کرانه غربی موافقت کرد که امری بیسابقه بود و مجال گفتوگوهای صلح با فلسطینیها را فراهم کرد ولی مذاکرات در اواخر سال ۲۰۱۰ شکست خورد.
او در سال ۲۰۰۹ علناً توافق مشروط خود را به ایجاد دولتی فلسطینی در کنار اسرائیل اعلام کرد ولی بعداً موضعاش را سختتر کرد. او در سال ۲۰۱۹ به رادیویی در اسرائیل گفت:«یک دولت فلسطینی به آن شکلی که مردم حرفاش را میزنند ایجاد نخواهد شد. هیچ راهی ندارد.»
درگیری درغزه
حملات فلسطینیها و اقدامات نظامی اسرائیل بارها اسرائیل را به مرز درگیری در اطراف و داخل نوار غزه پیش و پس از بازگشت آقای نتانیاهو به نخست وزیری در سال ۲۰۰۹ کشاند.
چهارمین درگیری در مدت ۱۲ سال، در ماه مه ۲۰۲۱ رخ داد که باعث متوقف شدن موقت تلاشهای دو حزب مخالف آقای نتانیاهو برای برکناری او بعد از یک سلسه انتخابات بدون نتیجه شد.
اسرائیل در دوره درگیریها از حمایت آمریکا برخوردار بود که نزدیکترین متحدش بود ولی روابط بین آقای نتانیاهو و باراک اوباما مشکلاتی داشت.
اين روابط زمانی به پایینترین سطح خود رسید که آقای نتانیاهو در مارس ۲۰۱۵ در کنگره طی یک سخنرانی علیه «توافقی بد» که محصول مذاکرات آمریکا با ایران بر سر برنامهای هستهاش بود، هشدار داد. دولت اوباما اين ديدار را مداخلهآمیز و آسيبرسان توصیف کرد و آن را محکوم کرد.
روابط با ترامپ
آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۷ منجر به همسویی نزدیکتر میان سیاستهای دولت آمریکا و اسرائیل شد و ظرف یک سال اقای ترامپ اعلام کرد که بیتالمقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت میشناسد.
این حرکت باعث خشم جهان عرب شد - که حامی ادعای فلسطینیان نسبت به مالکیت بخش شرقی بیتالمقدس است که از جنگ سال ۱۹۶۷ خاور میانه در اشغال اسرائیل است - ولی این ماجرا برای آقای نتانیاهو یک کودتای سیاسی و دیپلماتیک بود.
در ژانویه سال ۲۰۲۰، آقای نتانیاهو از نقشه صلح آقای ترامپ بین اسرائیل و فلسطینیان به عنوان «فرصت قرن» استقبال کرد هر چند فلسطینیها آن را یکجانبه خواندند و میز مذاکرات را ترک کردند.
آقای نتانیاهو در خصوص ایران با آقای ترامپ همنوا بود و از عقبنشینی از توافق برجام با ایران و بازگرداندن تحریمهای اقتصادی استقبال کرد.
اما آقای ترامپ اظهارات گزندهای هم درباره رهبر اسرائیل کرد و او را متهم به بیوفایی کرد چون در ماه نوامبر ۲۰۲۰ پیروزی جو بایدن را به او تبریک گفته بود.
صحنه محاکمه
بعد از سال ۲۰۱۶، آقای نتانیاهو گرفتار تحقیقات درباره فساد شد که در نهایت منجر به این شد که او را متهم به رشوه، تقلب و خیانت در امانت در سه مورد مجزا در ماه نوامبر ۲۰۱۹ کردند.
ادعا میشود که آقای نتانیاهو هدایایی از تاجری ثروتمند دریافت کرده است که در ازای آن به او لطفهایی کرد تا بتواند در مطبوعات توجه مثبتتری دریافت کند.
او منکر هر تخلفی شده است و میگوید قربانی «اتهامات واهی» مهندسیشده به دست مخالفانش شده است. او در مه سال ۲۰۲۰ به دادگاه رفت و اولین نخستوزیر در قدرت بود که در دادگاه حاضر شد.
اما صحنههای دادگاه صدمهای به موقعیت انتخاباتی او نزد.
او روز چهارشنبه پس از اینکه نظرسنجیهای پس از رای گیری نشان دادند که در مسیر پیروزی قرار دارد به حامیان سرخوش خود گفت: «ما رأی اعتماد عظیمی از مردم اسرائیل گرفتهایم.»
برای پایگاه سیاسی آقای نتانیاهو این بازگشت طلیعه عصری جدید را رقم میزند.
- رافی برگ
- بیبیسی
وقتی که بعد از ۱۲ سال نخست وزیری مداوم، بنیامین نتانیاهو در ژوئن ۲۰۲۱ از قدرت کنار زده شد، ناظران آن را پایان یک دوره خواندند و منتقدانش از طلوع عصری جدید سخن گفتند.
اما خود آقای نتانیاهو مبارزهجویانه وعده داد: «ما برمیگردیم!»
به نظر می رسد کنار رفتن او از قدرت تنها وقفهای نسبی بوده است و آقای نتانیاهو حالا به فاصله کمی بیش از یک سال بنا به نتایج اولیه انتخابات به پیروزی قانعکنندهای میرسد که چشمانداز سیاسی را تغییر میدهد.
طرفه این است که این رئیس حزب راستگرای لیکود در سن ۷۳ سالگی به نظر میرسد که رفیق چپ میانه خود، یائیر لاپید را که سقوط او را مهندسی کرده بود، سرنگون میکند.
بازگشت شگفتانگیز او در میان حامیانش این باور را مستحکم میکند که «شاه بیبی» در سیاست شکستناپذیر است.
- انتخابات اسرائیل؛ نتانیاهو در آستانه بازگشت به نخستوزیری
- دورخیز راست افراطی برای کسب قدرت در اسرائیل
- مجازات پروندههای 'فساد' نتانیاهو ممکن است به شرط اقرار به میزانی از تقصیر، تخفیف یابد
- ترامپ به نتانیاهو ناسزا گفت و او را به 'بیوفایی' متهم کرد
- انتخابات اسرائیل؛ راستگرایان اسرائیل در تلاش برای حذف نتانیاهو از قدرت
آقای نتانیاهو که طولانیترین مدت رهبری را داشته است - اگر این نتایج هم تأیید شوند - رکورد برنده شدن در پنج انتخابات و شش بار تصدی منصب را خواهد داشت - که از هر نخستوزیر دیگری در تاریخ ۷۴ ساله این کشور طولانیتر است.
موفقیت بلامنازع آقای نتانیاهو تا حددود زیادی مدیون تصویری است که او از خود به عنوان فردی ساخته است که میتواند اسرائیل را در برابر نیروهای متخاصم در خاورمیانه امن نگه دارد.
او موضعی سختگیرانه در برابر فلسطینیها داشته است و دغدغههای امنیتی برای او فراتر از گفتوگوهای صلح بوده است و دیرزمانی است که نسبت به خطر ایران برای موجودیت اسرائیل هشدار داده است.
اما سایه یک دادگاه ادامهدار به خاطر اتهام رشوه، تقلب و خیانت در امانت بر سر دستاورهای سیاسی او سنگینی میکند - او تمام این اتهامات را قویاً رد میکند. اما حریفان مردی که روزنامه تايمز اسرائیل او را «به شدت تفرقهافکن» توصیف میکند، او را خطری برای نفس دموکراسی اسرائیل تلقی میکنند.
میراث برادر
بنیامین نتانیاهو در سال ۱۹۴۹ در تل آويو به دنیا آمد. در سال ۱۹۶۳، خانوادهاش به ایالات متحده نقل مکان کردند چون به پدرش بنصهیون که مورخ و کنشگر برجسته صهیونیست بود، موقعیتی دانشگاهی در آنجا پیشنهاد شده بود.
او در سن ۱۸ سالگی به اسرائیل برگشت و پنج سال را با بهترین کارنامه در ارتش با سمت سروان در واحد کماندوهای نخبه سایرت متکل خدمت کرد. او در حملهای به هواپیمایی بلژیکی که مبارزان فلسطینی ربوده بودند و در سال ۱۹۷۲ در اسرائیل فرود آمده بود مجروح شد و در سال ۱۹۷۳ در جنگ خاورمیانه جنگید.
در سال ۱۹۷۶، برادر آقای نتانیاهو، جاناتان در حملهای مهم برای نجات گروگانهای يک هواپیمای ربوده شده در انتبه در اوگاندا کشته شد. مرگ او اثر عمیقی بر خانواده نتانیاهو گذاشت و نام او در اسرائیل تبدیل به افسانه شد.
آقای نتانیاهو یک مؤسسه ضد تروریسم به یاد برادرش ایجاد کرد و در سال ۱۹۸۲ معاون رئیس هیئت دیپلماتیک اسرائیل در واشنگتن شد.
آقای نتانیاهو یکشبه زندگی عمومیاش آغاز شد. او که انگلیسی را به فصاحت و با لهجهای آمریکایی سخن میگوید در تلویزیون آمریکا تبدیل به چهرهای آشنا و حامی مؤثری برای اسرائیل شد.
او در سال ۱۹۸۴ به سمت نماینده دائم اسرائیل در سازمان ملل منصوب شد.
بالا رفتن از نردبان قدرت
آقای نتانیاهو در سال ۱۹۸۸ پس از بازگشت به اسرائیل درگیر سیاست شد و برای حزب لیکود در کنست (پارلمان اسرائیل) یک کرسی به دست آورد و به سمت معاونت وزارت خارجه رسید.
او مدتی بعد در سال ۱۹۹۶ رئیس حزب شد و پس از انتخاباتی زودرس بعد از ترور اسحاق رابین اولین نخستوزیر اسرائیل شد که به طور مستقیم انتخاب شده بود.
آقای نتانیاهو جوانترین رهبر اسرائیل نیز بود و اولین رهبری بود که پس از تأسیس دولت اسرائیل در سال ۱۹۴۸ در خاک این کشور متولد شده است.
آقای نتانیاهو به رغم اینکه مخالف سرسخت توافقهای پیمان صلح اسلو بین اسرائیل و فلسطینیها بود، توافقی را امضا کرد که طی آن بیش از ۸۰ درصد الخلیل (حبرون) را در اختیار مقامات فلسطینی قرار داد و با عقبنشینیهای بیشتر از اراضی اشغالی کرانه غربی در میان دشنامهای فراوان جناح راست، موافقت کرد.
او در سال ۱۹۹۹ پس از اینکه ۱۷ ماه زودتر اعلام انتخابات زودرس کرد منصبش را از دست داد و ایهود باراک، فرمانده سابق آقای نتانیاهو، از حزب کارگر او را شکست داد.
احیای سیاسی
آقای نتانیاهو از مقام رهبری لیکود کناره گرفت و آریل شارون جانشین او شد.
بعد از انتخاب آقای شارون به نخست وزیری درسال ۲۰۱۱، آقای نتانیاهو به دولت بازگشت و ابتدا وزیر خارجه و سپس وزیر دارایی شد. در سال ۲۰۰۵، او در اعتراض به عقبنشینی اسرائیل از مناطق اشغالی نوار غزه استعفاء کرد.
در سال ۲۰۰۵، بخت دوباره به سراغ او آمد و آقای شارون - درست پیش از سکته قلبی شدیدی که باعث شد به کما برود - از حزب لیکود جدا شد و حزب مرکزگرای تازه کادیما را ایجاد کرد.
زندگی و تاریخها
۱۹۴۹ - تولد در تل آویو
۱۹۶۷-۱۹۷۳ - خدمت سربازی با سمت سروان کماندو
۱۹۸۴ - سفیر در سازمان ملل
۱۹۸۸ - ورود به کنست و دولت
۱۹۹۶ - نخستوزیری
۱۹۹۹ - شکست در انتخابات
۲۰۰۲-۲۰۰۳ - وزارت خارجه
۲۰۰۳-۲۰۰۵ - وزیر دارایی، استعفاء به خاطر عقبنشینی اسرائیل از غزه
دسامبر ۲۰۰۵ - دوباره رهبری حزب لیکود را به دست گرفت
۲۰۰۹ - بازگشت به نخستوزیری
۲۰۱۳ - انتخاب مجدد به سمت نخستوزیری
۲۰۱۵ - پیروزی برای نوبت چهارم نخستوزیری
۲۰۱۹ - اتهام رشوه، تقلب و خیانت در امانت
۲۰۲۰ - آغاز دور پنجم نخستوزیری؛ حضور در دادگاه
۲۰۲۱ - خلع از قدرت به دست ائتلاف مخالفان
۲۰۲۲ - بنا به نتایج اولیه انتخابات، پیروزی در انتخابات برای بار ششم
در ماه مارس ۲۰۰۹، آقای نتانیاهو بار دیگر رهبری حزب لیکود را به دست آورد و به نخستوزیری انتخاب شد.
او با متوقف کردن ۱۰ ماهه شهرکسازی در کرانه غربی موافقت کرد که امری بیسابقه بود و مجال گفتوگوهای صلح با فلسطینیها را فراهم کرد ولی مذاکرات در اواخر سال ۲۰۱۰ شکست خورد.
او در سال ۲۰۰۹ علناً توافق مشروط خود را به ایجاد دولتی فلسطینی در کنار اسرائیل اعلام کرد ولی بعداً موضعاش را سختتر کرد. او در سال ۲۰۱۹ به رادیویی در اسرائیل گفت:«یک دولت فلسطینی به آن شکلی که مردم حرفاش را میزنند ایجاد نخواهد شد. هیچ راهی ندارد.»
درگیری درغزه
حملات فلسطینیها و اقدامات نظامی اسرائیل بارها اسرائیل را به مرز درگیری در اطراف و داخل نوار غزه پیش و پس از بازگشت آقای نتانیاهو به نخست وزیری در سال ۲۰۰۹ کشاند.
چهارمین درگیری در مدت ۱۲ سال، در ماه مه ۲۰۲۱ رخ داد که باعث متوقف شدن موقت تلاشهای دو حزب مخالف آقای نتانیاهو برای برکناری او بعد از یک سلسه انتخابات بدون نتیجه شد.
اسرائیل در دوره درگیریها از حمایت آمریکا برخوردار بود که نزدیکترین متحدش بود ولی روابط بین آقای نتانیاهو و باراک اوباما مشکلاتی داشت.
اين روابط زمانی به پایینترین سطح خود رسید که آقای نتانیاهو در مارس ۲۰۱۵ در کنگره طی یک سخنرانی علیه «توافقی بد» که محصول مذاکرات آمریکا با ایران بر سر برنامهای هستهاش بود، هشدار داد. دولت اوباما اين ديدار را مداخلهآمیز و آسيبرسان توصیف کرد و آن را محکوم کرد.
روابط با ترامپ
آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۷ منجر به همسویی نزدیکتر میان سیاستهای دولت آمریکا و اسرائیل شد و ظرف یک سال اقای ترامپ اعلام کرد که بیتالمقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت میشناسد.
این حرکت باعث خشم جهان عرب شد - که حامی ادعای فلسطینیان نسبت به مالکیت بخش شرقی بیتالمقدس است که از جنگ سال ۱۹۶۷ خاور میانه در اشغال اسرائیل است - ولی این ماجرا برای آقای نتانیاهو یک کودتای سیاسی و دیپلماتیک بود.
در ژانویه سال ۲۰۲۰، آقای نتانیاهو از نقشه صلح آقای ترامپ بین اسرائیل و فلسطینیان به عنوان «فرصت قرن» استقبال کرد هر چند فلسطینیها آن را یکجانبه خواندند و میز مذاکرات را ترک کردند.
آقای نتانیاهو در خصوص ایران با آقای ترامپ همنوا بود و از عقبنشینی از توافق برجام با ایران و بازگرداندن تحریمهای اقتصادی استقبال کرد.
اما آقای ترامپ اظهارات گزندهای هم درباره رهبر اسرائیل کرد و او را متهم به بیوفایی کرد چون در ماه نوامبر ۲۰۲۰ پیروزی جو بایدن را به او تبریک گفته بود.
صحنه محاکمه
بعد از سال ۲۰۱۶، آقای نتانیاهو گرفتار تحقیقات درباره فساد شد که در نهایت منجر به این شد که او را متهم به رشوه، تقلب و خیانت در امانت در سه مورد مجزا در ماه نوامبر ۲۰۱۹ کردند.
ادعا میشود که آقای نتانیاهو هدایایی از تاجری ثروتمند دریافت کرده است که در ازای آن به او لطفهایی کرد تا بتواند در مطبوعات توجه مثبتتری دریافت کند.
او منکر هر تخلفی شده است و میگوید قربانی «اتهامات واهی» مهندسیشده به دست مخالفانش شده است. او در مه سال ۲۰۲۰ به دادگاه رفت و اولین نخستوزیر در قدرت بود که در دادگاه حاضر شد.
اما صحنههای دادگاه صدمهای به موقعیت انتخاباتی او نزد.
او روز چهارشنبه پس از اینکه نظرسنجیهای پس از رای گیری نشان دادند که در مسیر پیروزی قرار دارد به حامیان سرخوش خود گفت: «ما رأی اعتماد عظیمی از مردم اسرائیل گرفتهایم.»
برای پایگاه سیاسی آقای نتانیاهو این بازگشت طلیعه عصری جدید را رقم میزند.
منبع خبر: بی بی سی فارسی
اخبار مرتبط: بازگشت شاه بیبی، طلیعه عصری جدید در اسرائیل؟