جایگاه ایران در تغذیه سالم کجاست؟

بر اساس آمار منتشرشده، کیفیت رژیم‌غذایی جهانی در ۳۰ سال گذشته بهبود نیافته است.

به نقل از ارث، سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که رژیم‌ غذایی سالم می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌ها و شرایطی مانند چاقی، فشار خون بالا، بیماری قلبی، سکته مغزی، دیابت و سرطان را کاهش دهد. یک رژیم‌ غذایی سالم باید شامل حداقل پنج وعده سبزیجات یا میوه در روز، چربی‌های اشباع و ترانس کمتر، چربی‌های غیراشباع با منشاء گیاهی بیشتر، گوشت و نمک کمتر باشد.

نتایج تحقیقی شامل یافته‌هایی برای کودکان همچنین بزرگسالان، بیش از ۱۱۰۰ نظرسنجی مختلف را در مورد سطح مصرف غذا و مواد مغذی در ۱۸۵ کشور مختلف بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۸ بررسی کرده است.

محققان از مقیاسی به نام شاخص «تغذیه سالم جایگزین» استفاده کردند که معیار معتبر برای کیفیت رژیم‌ غذایی است و رژیم غذایی افراد را از صفر تا ۱۰۰ رتبه‌بندی می‌کند.

نتایج در مجله Nature Food منتشر شد و نشان داد که میانگین کیفیت رژیم‌غذایی تمام ۱۸۵ کشوری که در این مطالعه شرکت کردند ۴۰.۳ بود و نشان‌دهنده افزایش ناچیز از سال ۱۹۹۰ است.

تنها ۱۰ کشور که کمتر از یک درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند امتیاز بیش از ۵۰ داشتند. کشورهایی مانند ویتنام، ایران، اندونزی و هند بیشترین امتیاز و کشورهایی مانند برزیل، مکزیک، آمریکا و مصر کمترین امتیاز را کسب کردند.

به نظر می‌رسد نتایج نشان‌دهنده این واقعیت است که ما به دستورالعمل‌های سازمان بهداشت جهانی اهمیت نمی‌دهیم. اگرچه در ۳۰ سال گذشته پیشرفت‌های کوچکی در سطح جهانی وجود داشته است اما به وضوح چالش‌های قابل‌توجهی برای اجرای رفتارهای تغذیه سالم در اکثر کشورها وجود دارد.

شواهدی وجود داشت مبنی بر اینکه گزینه‌های غذایی مغذی در ایالات متحده، ویتنام، چین و ایران محبوب‌تر شده‌اند اما این روند در کشورهای دیگر مانند تانزانیا، نیجریه و ژاپن مشاهده نشد.

رژیم‌های‌ غذایی در سطح جهانی، تحت‌ تاثیر عوامل جمعیت‌شناختی قرار گرفتند، به‌طوری‌که زنان بزرگسال بیشتر از مردان بالغ رژیم‌های توصیه‌شده را دریافت می‌کنند و افراد مسن‌تر نسبت به بزرگسالان جوان سالم‌تر غذا می‌خورند. علاوه بر این، کودکان خردسال نسبت به نوجوانان رژیم‌ غذایی با کیفیت‌تری دارند.

به‌طور متوسط در سراسر جهان، کیفیت رژیم غذایی در میان کودکان کوچک‌تر نیز بهتر شده است اما با افزایش سن کودکان بدتر می‌شود. این نشان می‌دهد که دوران کودکی زمان مهمی برای راهبردهای مداخله‌ای برای تشویق ایجاد ترجیحات غذایی سالم است.

تغذیه سالم نیز تحت تأثیر عوامل اجتماعی واقتصادی، از جمله سطح تحصیلات و شهرنشینی بود. در سطح جهانی و در بیشتر مناطق، بزرگسالان تحصیلکرده‌تر و کودکان با والدین تحصیلکرده‌تر، عموماً کیفیت کلی رژیم‌ غذایی بالاتری داشتند.

داریوش مظفریان، دانشمند، پژوهشگر و متخصص قلب و عروق و استاد دانشگاه «اهل» ایالات متحده آمریکا از نویسندگان این مطالعه گفت: ما دریافتیم که هم غذاهای بسیار کم و هم غذاهای ناسالم بیش از حد به چالش‌های جهانی در دستیابی به کیفیت رژیم‌غذایی توصیه شده کمک می‌کند.

این نشان می‌دهد که سیاست‌هایی که به غذاهای سالم‌تر انگیزه و پاداش می‌دهند، مانند مراقبت‌های بهداشتی، برنامه‌های سلامت کارفرما، برنامه‌های تغذیه دولت و سیاست‌های کشاورزی، ممکن است تأثیر قابل‌توجهی بر بهبود تغذیه در ایالات متحده و سراسر جهان داشته باشند.