نویدِ زندگی‌بخش به بیماران سرطانی؛ واکسن سرطان پستان، اولین آزمایش انسانی را با موفقیت پشت‌سر گذاشت

الهه جعفرزاده: بنا به گزارش سازمان جهانی بهداشت، در دنیا بیش از هفت میلیون زن از سرطان سینه رنج می‌برند و همین امر این بیماری را به یکی از کشنده‌ترین سرطان ها تبدیل می‌کند.

در این میان فقط زنان قربانی این بیماری نیستند؛ بلکه مردان هم ممکن است به این سرطان مبتلا شوند؛ هرچند نادر است اما سرطان سینه در مردان هم منجر به مرگ می‌شود. بر اساس گزارش بنیاد ملی سرطان سینه، پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 2022، بیش از 43000 زن و 500 مرد در ایالات متحده ممکن است بر اثر سرطان سینه جان خود را از دست بدهند.

سرطان پستان قابل کنترل خواهد شد

خوشبختانه، طبق تحقیقات جدیدی که در مجله JAMA Oncology منتشر شده است، امکان کنترل کامل این بیماری خطرناک خیلی زود فراهم خواهد شد. مطالعات نشان می‌دهد که نتایج فاز اول کارآزمایی‌های بالینی انسانی بر روی واکسن سرطان سینه، موفقیت‌آمیز بوده است.

محققان از نتایج مثبت این آزمایشات خبر داده‌اند و این نوید را می‌دهند که این واکسن قادر است در درمان انواع متفاوت سرطان به طور مؤثر عمل کند.

دانشمندان اکنون مشغول انجام بررسی‌های مربوط به فاز دوم کارآزمایی بالینی روی واکسن سرطان سینه هستند. این فاز مدتی است که روی جمعیت بزرگ‌تری از مبتلایان آغاز شده و انتظار می‌رود که نتایج آن تا دو سال دیگر در دسترس قرار گیرد. به گفته محققان، در صورت موفقیت‌آمیز بودن فاز دوم، بلافاصله فاز سوم و نهایی کارآزمایی بالینی آغاز خواهد شد.

تمام دردسرها زیر سر یک پروتئین سلولی است!

جمعی از محققان دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن، آزمایشات فاز یک واکسن آزمایشی علیه سرطان سینه را انجام دادند؛ کارآزمایی‌ها نشان داد این واکسن در جلوگیری از رشد «گیرنده‌ی شماره2 فاکتور رشد اپیدرمی (HER2)»، بسیار ایمن و مؤثر ظاهر شده است. گیرنده شماره 2 (HER2)، یک گیرنده انسانی است و رشد سلولی در سلول‌های طبیعی را تنظیم می‌کند. سلول‌های سرطانی که بیش از اندازه، گیرنده شماره ۲ فاکتور رشد اپیدرمی (HER2) تولید می‌کنند، ممکن است سریع‌تر رشد کنند و در سایر قسمت‌های بدن تکثیر شوند.

آمارها نشان می‌دهند حداکثر در ۳۰ درصد از مبتلایان به سرطان سینه، پروتئین «گیرنده شماره ۲ فاکتور رشد اپیدرمی» بیش از حد در سلول‌ها تولید می‌شود. حدود یک‌ سوم موارد ابتلا به سرطان سینه، دچار تولید بیش از حد این گیرنده هستند و همین موضوع، میزان ایمنی و مصونیت در این بیماران را کاهش می‌دهد. آن موارد از سرطان‌های پستان که با این شاخصه (+HER2) تشخیص داده شود، تهاجمی‌تر هستند و امکان بازگشت بیماری بعد از درمان در آنها بیشتر است.

در این کارآزمایی که از 20 سال پیش آغاز شد، تیم تحقیقاتی 66 بیمار مبتلا به سرطان پستان پیشرفته با مشخصه‌ی HER2 مثبت را برای آزمایش برگزیدند. سپس سه دوز مختلف از واکسن را با هدف ارزیابی اولیه و ایمنی‌سنجی در طولانی‌مدت، به داوطلبان تزریق کردند.

از آنجا که پروتئین های HER2 در انواع دیگر سلول‌های بدن نیز یافت می‌شوند، تیم تحقیقات یک برنامه نظارتِ 10ساله برای بیماران طرح‌ریزی کرد که در طول این 10سال، بیماران تحت‌نظر قرار بگیرند تا اطمینان حاصل شود که این واکسن، صدمه‌ای به بافت‌های سالم بدن وارد نمی‌کند و عوارض بخصوصی در بر ندارد.

آیا تزریق این واکسن عوارض دارد؟

مِری دیسیس (Mary Disis)، نویسنده اصلی این مطالعه، در یک بیانیه مطبوعاتی گفت: «نتایج تحقیقات ما نشان می‌دهد که این واکسن بسیار ایمن است». او در خصوص عوارض واکسن اشاره کرد: شایع‌ترین عارضه جانبی که در حدود نیمی از بیماران دیده شد، بسیار شبیه به عوارضی است که در رابطه با واکسن‌های کووید مشهود است؛ عوارضی همچون: قرمزی و تورم در محل تزریق. در برخی از موارد هم تب، لرز و علائمی شبیه آنفولانزا مشاهده می‌شود.

میزان اثربخشی واکسن در درمان سرطان چقدر است؟

در حالی که این فاز از آزمایشات در جهت ارزیابی میزان اثربخشی واکسن در درمان سرطان سینه طراحی نشده بود، دیسیس خاطرنشان می‌کند که در این کارآزمایی، علائم اولیه مؤثری مشاهده شده و این امید وجود دارد که این واکسن بتواند در درمان سرطان پستان اثرگذار باشد.

او به سی‌بی‌اس نیوز گفت: «۸۰ درصد از بیمارانی که طی مراحل آزمایشی واکسن را دریافت کردنده بودند، با گذشت ۱۰ سال، زنده هستند و بدون هیچ عارضه‌ای به زندگی خود ادامه می‌دهند».

مری دیسیس اظهار داشت: فقط حدود ۵۰ درصد از مبتلایان به سرطان سینه (با مشخصه‌ی HER ۲) می‌توانند بیش از ۵ سال زنده بمانند! شواهد حاصل از آزمایشات ما اثبات می‌کند که واکسن مذکور احتمالاً اثربخش بوده است.

برخی از سرطان‌ها تهاجمی هستند و در مقابل ایمونوتراپی (شیوه ای نسبتاً جدید در درمان سرطان) مقاومت می‌کنند. با این حال، محققان بر این باورند که این واکسن می‌تواند در پیشگیری یا درمان انواع مختلف سرطان سینه استفاده شود.

مرحله دوم آزمایش این واکسن اکنون در حال انجام است؛ این کارآزمایی، اثربخشی واکسن را در گروه بزرگتری از مبتلایان سرطان پستان HER2+ ارزیابی می‌کند.

منابع: scienceandstuff ، newatlas ، interestingengineering