عکس | جدیدترین سلاح مخرب اوکراینی‌ها علیه روسیه !

سامانه کروتال از ۲ بخش شامل واحد فرماندهی و واحد آتش تشکیل می‌شود. اجزای هر یک از دو بخش روی خودروی ۴ چرخ متحرک P۴R سوار هستند که زره‌پوش بوده و در مقابل گلوله‌های کالیبر سبک و همچنین ترکش مقاوم است. خودروی فرماندهی بالای خود یک رادار دارد که با کمک آن اهداف را کشف و پس از مشخص شدن هویت آن‌ها و دسته بندی، اطلاعات را برای واحد آتش ارسال می‌کند تا با مهاجمین درگیر شود. هر آتشبار دارای یک واحد فرماندهی و حامل رادار در کنار ۲ تا ۳ خودروی آتش است. خودروهای آتش با فاصله از یکدیگر قرار گرفته و از طریق کابل با طول ۸۰۰ متر به واحد کنترل و فرماندهی متصل می‌شوند تا تبادل اطلاعات کنند.

در نسل اول کروتال که سری ۱۰۰۰ است، خودروی فرماندهی به رادار پالس داپلر باند S مدل Mirador IV مجهز بود که ضمن تعقیب اهداف قبلا کشف شده، به جستجو برای یافت هواگردهای جدید نیز می‌پرداخت. رادار تا ۱۸.۵ کیلومتر برد داشته و از ارتفاع ۰ تا ۴۵۰۰ متری از سطح را پویش می‌کرد. آنتنش با سرعت ۶۰ دور در دقیقه چرخش ۳۶۰ درجه داشت و پردازنده آن امکان دید اهداف بسیار کند با سرعت تنها ۳۵ متر بر ثانیه تا اهداف فراصوت با سرعت ۱.۲ تا ۱.۳۶ ماخ را به سامانه می‌داد. این رادار توان کشف ۳۰ هدف و تعقیب همزمان ۱۲ عدد از آن‌ها را داشت. نمونه‌های خریداری شده توسط آفریقای جنوبی که نخستین کاربرش است، از این مدل بود.

در سری ۲۰۰۰ که سال ۱۹۷۳ تولید شد نیز کشف و تعقیب هدف به واسطه افزوده شده دوربین تلویزیونی به خودروی فرماندهی بهبود یافت. ضمن اینکه قابلیت تشخیص دوست از دشمن (IFF) نیز به رادار افزوده شد. سری ۳۰۰۰ نیز با قابلیت تعقیب خودکار هدف از طریق دوربین تلویزیونی در سال ۱۹۷۸ وارد فاز تولید شد. سری ۴۰۰۰ از سال ۱۹۸۳ تولید شد و ارتقای اصلی آن جایگزینی سیستم ارتباط بی‌سیم به جای ارتباط کابلی بود. بدین ترتیب خودروی‌های فرماندهی می‌توانستند از فاصله ۱۰ کیلومتری به یکدیگر متصل شده تا رادارهای آن‌ها پوشش وسیع‌تری فراهم کند. خودروهای آتش نیز می‌توانستند تا ۳ کیلومتر دورتر از واحد فرماندهی مستقر شوند.

ارتقای دیگر سری ۴۰۰۰ افزایش مقاومت رادار آن در برابر جنگ الکترونیک و همچنین افزوده شده سیستم تصویرساز فروسرخ برای تعقیب اهداف در شب و روز به واسطه حرارت آن‌ها است که به سامانه امکان فعالیت بدون نیاز به رادار را می‌داد. سری ۵۰۰۰ نیز از سال ۱۹۸۵ با افزوده شدن دو موشک کوتاه برد میسترال (Mistral) با هدایت آشیانه یابی فروسرخ به واحد آتش معرفی شد. رادار و سیستم جستجو و تعقیب اپتیکال (شامل دوربین تلوزیونی و تصویرساز فروسرخ) نیز بهبود یافتند. نهایتا در سال ۱۹۹۴ نیز کروتال ارتقا یافته با رادار آرایه فازی جدید معرفی شد که مقاومتش در برابر جنگ الکترونیک همچون برد و توان تعقیب همزمان اهداف افزایش یافت.

خودروی واحد آتش نیز نسخه زرهی P4R است و همچون خودروی فرماندهی و حامل رادار هنگام استقرار 4 جک هیدرولیک را از پشت چرخ‌های خود روی زمین قرار می‌دهد. هر خودروی آتش 4 پرتابگر برای شلیک موشک و یک رادار کنترل آتش جهت هدایت آن‌ها دارد. پس از کشف، شناسایی و دسته بندی هدف که توسط خودروی فرماندهی با استفاده از رادار، دوربین تلوزیونی یا سیستم جستجو و تعقیب فروسرخ انجام می‌شود، اطلاعات و موقعیت آن برای یکی از واحدهای آتش ارسال می‌شود تا با هدف مورد نظر درگیر شود. خودروی آتش بر اساس موقعیت هدف، رادار باند Ku خود که 17 کیلومتر برد دارد را به سمت آن چرخانده و پیوسته تعقیبش می‌کند.

البته واحد آتش یک تعقیب کننده فروسرخ با برد 14 کیلومتر نیز دارد تا دقت آن بیشتر شود و همچنین بتواند بی‌نیاز از رادار نیز فعالیت کند. در نسل نخست از سامانه کروتال، 6.5 ثانیه پس از کشف هدف، نخستین موشک به سمت آن شلیک می‌شود. هر پرتابگر نیز می‌توانست با فاصله زمانی 2.5 ثانیه موشک‌هایش را شلیک کند. پس از شلیک هر 4 موشک نیز تنها 2 دقیقه زمان برای بارگذاری مجدد همه پرتابگرها نیاز بود. این موشک R440 نام داشت. طول کلی موشک 2.89 متر، قطر بدنه‌اش 15 سانتی‌متر، فاصله بین 2 سر بال‌های آن از یکدیگر 54 سانتی‌متر بود. 84 کیلوگرم وزن داشت که البته با احتساب لوله حمل و پرتاب (TPC) به 100 کیلوگرم می‌رسید.

کروتال نسل بعد موسوم به Crotale NG می‌رسیم که تحولی اساسی در این خانواده پدافند هوایی ایجاد و از سال 1990 تولید شد. بر خلاف انواع قبلی که برای دفاع از مراکز نظامی و با ارزش بودند، مدل NG می‌تواند همراه نیروهای مکانیزه پیشروی کرده و به محض توقف اقدام به برپایی یک چتر پدافندی فوری در نزدیکی خط مقدم نماید. البته محافظت از مراکز نظامی و غیرنظامی با ارزش نیز همچنان از جمله وظایف اصلی آن است. در حال حاضر تنها سامانه‌های کروتال موجود در ارتش فرانسه از این مدل هستند و نمونه‌های قبلی مدت‌هاست که همگی بازنشسته شدند. از این رو به احتمال بسیار بالا نسخه ارسالی برای اوکراین نیز از همین مدل باشد.

رادار جستجوی نسخه NG مدل Gerfaut است که در باند S کار می‌کند و قابلیت تشخیص دوست از دشمن دارد. آنتن آرایه‌های صفحه‌ای داشته که در برابر نویز مصون است و به طور کلی مقاومت بسیار بیشتری نسبت به نسل قبل در مقابل جنگ الکترونیک دارد. آنتن بالای پرتابگر است و با سرعت 40 دور در دقیقه چرخش 360 درجه دارد. برد آن نیز 30 کیلومتر است و ارتفاع 0 تا 5 کیلومتری از سطح زمین را پویش می‌کند. در کنار آن سامانه به دوربین تلوزیونی با قابلیت بزرگنمایی برای دید در روز و برد 15 کیلومتر، سیستم کشف و تعقیب تصویرساز فروسرخ با برد 19 کیلومتر برای دید در شب، روز و از بین دود، ابر، مه و غبار در کنار فاصله یاب لیزری مجهز است.

کشف و تعقیب اهداف از طریق رادار، دوربین تلویزیونی و تصویرساز فروسرخ همگی به صورت خودکار انجام می‌شوند؛ البته کاربر انسانی روی آن نظارت دارد. سامانه می‌تواند هر یک از این ابزارهای کشف خود را به صورت تنها یا در ترکیب با یکدیگر استفاده کند. استفاده همزمان از ابزارهای متنوع سبب می‌شود سامانه در مقابل جنگ الکترونیک و پادکارهای هدف مقاوم باشد. پس از کشف هدف و تصمیم به درگیری، سامانه با رادار کنترل آتش خود پیوسته آن را تعقیب می‌کند. رادار در باند Ku کار کرده و با 30 کیلومتر برد، اهداف بسیار کند تا فراصوت با سرعت بیش از 2 ماخ را تعقیب می‌کند. هنگام درگیری با هدف، می‌توان با تصویرساز فروسرخ نیز آن را تعقیب و کنترل آتش انجام داد.

استفاده همزمان از رادار و سیستم‌های اپتیکال (دوربین تلویزیونی و تصویرساز فروسرخ) مجددا سبب می‌شود کار کنترل آتش با مصونیت مقابل پادکارها و اهداف کاذبی که از هواگرد هدف رها می‌شوند صورت گیرد. هواپیما هنگامی که متوجه رادار دشمن شود، سعی می‌کند با جنگ الکترونیک روی کار آن اخلال ایجاد کرده و با رهاسازی پادکاری به نام چف سعی در فریب رادار می‌کند. با این حال در صورتی که رادار کنترل آتش موفق به قفل روی هدف نشده و به هر دلیلی با اخلال مواجه شود، تصویرساز فروسرخ همچنان هدف را تعقیب و موشک را کنترل می‌کند. به صورت کلی استفاده همزمان از چند روش تعقیب سبب افزایش دقت و احتمال اصابت می‌شود.

همانطور که گفته شد در این سامانه تمامی مراحل کشف، شناسایی، دسته بندی تا تعقیب هدف توسط کامپیوتر انجام می‌شود. هواگردهای خودی از دشمن به طور خودکار تمایز داده شده و در نمایشگر چندمنظوره رنگی برای کاربر نمایش داده می‌شوند، با این حال پیش از شلیک لازم است که کاربر انسانی به واسطه این سیستم ۲ بار از دشمن بودن هواگرد هدف مطمئن و دستور شلیک را صادر کند. از این رو زمان واکنش سامانه از لحظه کشف هدف تا شلیک موشک به سمت آن ۵ ثانیه است. برای مثال نیز بد نیست بدانید اگر هدفی در فاصله ۱۳ کیلومتری از سامانه با سرعت ۳۰۰ متر بر ثانیه در حال پرواز باشد، ۱۵ ثانیه پس از کشف مورد اصابت قرار می‌گیرد.

۵۸۵۸