سوزش معده؛ عارضه‌ای که باید جدی گرفته شود

به گزارش «تابناک»، سوزش سر دل یا معده احساس سوزش در پشت جناغ قفسه سینه است، که اغلب طعم تلخی در گلو یا دهان احساس می‌شود. علائم سوزش سر دل ممکن است پس از خوردن غذای حجیم یا هنگام دراز کشیدن بدتر شود. به طور کلی،پیشگیری و درمان خانگی سوزش سر دل در بعضی موارد و با توجه به نظر متخصص گوارش ممکن است شامل درمان‌های راحتی باشد.

با این حال، اگر سوزش‌های مکرر موجب مشکل در بلع یا خوردن غذا شود، ممکن است نشانه‌ی یک بیماری جدی باشد.

علائم سوزش معده

1. سوزش پشت جناغ قفسه‌ی سینه به خصوص بعد از خوردن غذا در شب
2. دردی که با دراز کشیدن یا خم شدن بدتر می‌شود
3. طعم تلخ یا اسیدی در دهان

به طور معمول سوزش سر دل مورد نگران کننده‌ای نیست، اما اگر مکررا دچار آن شوید، احتمال دارد مشکل مهمی باشد که نیازمند درمان است. اگر سوزش‌های جدی را درمان نکنید، مشکلات دیگری از جمله التهاب مری، سرفه‌ی مزمن، التهاب حنجره (لارنژیت)، مشکلات بلع به دلیل تنگی مری، مری بارت (مری بارت تغییر بافت قسمت انتهایی مری به مخاط گوارشی است، که شانس ابتلا به سرطان مری را افزایش می‌دهد) به وجود می‌آید. همچنین ممکن است بر کیفیت زندگی تاثیرگذار باشد. اگر باعث محدودیت در فعالیت‌های روزانه‌ی شما شود، جهت درمان به پزشک مراجعه کنید.

سوزش معده چیست؟

سوزش معده با درد و سوزش در بخش بالایی شکم خود را نشان می‌دهد و می‌تواند ناشی از مشکلات مختلفی مانند بازگشت اسید معده، زخم در دیواره‌ی معده و یا مشکلات صفراوی و بسیاری موارد دیگر باشد. اگر سوزش معده دارید باید دلیل آن را بررسی کنید. در غیر اینصورت ممکن است که وجود یک زخم را در معده نادیده گرفته و باعث آسیب‌های جدی‌تر به دستگاه گوارش خود شوید.

برای بررسی معده معمولا از روشی مانند اندوسکوپی کمک گرفته می‌شود و با دیدن دیواره‌ی داخلی معده، وجود زخم تایید و یا رد می‌شود. در صورتیکه علائم سوزش سردل در شما بیشتر باشد، تغییر سبک زندگی و داروهای آنتی اسید پیشنهاد می‌شوند. اگر بیماری صفراوی هم داشته‌باشید برای درمان آن اقدامات مورد نظر صورت می‌گیرند.

علائم سوزش معده

سوزش معده علائم مختلفی دارد که برخی از آنها شامل موارد زیر هستند؛

• ممکن است که سوزش معده با نفخ همراه باشد.
• گاهی دفع گاز و یا آروغ زدن همراه با سوزش معده دیده می‌شوند.
• تهوع و استفراغ ممکن است که از علائم همراه سوزش معده باشند.
• گاهی دهان و حلق شما مزه‌ی اسیدی می‌دهد.
• هنگام خوردن وعده‌ی غذایی و یا بعد از آن احساس پری می‌کنید.
• شکم شما سر و صدا می‌دهد.
• در بالای شکم و یا در معده احساس سوزش و درد می‌کنید.
• در شکم خود درد احساس می‌کنید.

علت سوزش معده؛ چه دلایلی باعث سوزش سر دل می شود؟

معمولا زمانی رخ می‌دهد که محتویات معده به داخل مری بازگردند. مری مجرایی است که مواد غذایی و مایعات را از دهان به معده منتقل می‌کند. در محل اتصال مری به معده تنگی وجود دارد که به اسفنگتر تحتانی مری یا دریچه‌ی کاردیا معروف است. اگر دریچه‌ی کاردیا به درستی کار کند، بعد از ورود غذا از مری به معده، این دریچه بسته می‌شود. در برخی افراد، این دریچه به درستی عمل نمی‌کند و یا ضعیف می‌شود، که منجر به بازگشت محتویات معده به مری می‌شود. اسید معده باعث تحریک مری و ایجاد سوزش سر دل می‌شود، این وضعیت با نام رفلاکس شناخته می‌شود.

به علاوه فتق هیاتال یا هیاتوس که به خاطر ضعف در عضلات دیافراگم و اسفنگتر ورودی به معده، قسمتی از معده وارد قفسه سینه شده، می‌تواند موجب آن شود. لازم است بدانید که سوزش سر دل در طول حاملگی نیز یک بیماری شایع است. در هنگام بارداری، ترشح هورمون پروژسترون باعث شل شدن دریچه‌ی کاردیا شده که منجر به بازگشت محتویات معده به مری و تحریک آن می‌شود.

سایر شرایطی که باعث ایجاد یا بدتر شدن آن می‌شود، شامل:

• بی خوابی و استرس عامل افزایش اسید معده هستند.
• یبوست
• سیگار کشیدن
• اضافه وزن یا چاق بودن
• مصرف کافئین، شکلات، الکل یا نوشیدنی‌های گازدار
• خوردن غذاهای تند
• دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا خوردن
• مصرف بعضی داروها، مانند آسپرین یا ایبوپروفن
• مصرف سیر و پیاز
• مصرف محصولات تولید شده از گوجه فرنگی مانند سس کچاپ
• مصرف مرکبات
• مصرف غذاهای حجیم، چرب و سرخ کردنی

سوزش معده در بارداری

بارداری یکی از دوره‌های حساس زندگی یک زن است. زمانی که یک خانم باردار می‌شود، تغییرات زیادی در بدن او اتفاق می‌افتد. رشد کردن یک جنین زنده درون رحم می‌تواند بسیاری از فرایندهای طبیعی و عادی بدن را تغییر بدهد. از جمله تغییراتی که در بدن یک زن باردار اتفاق می‌افتد، در سیستم گوارش است. رحم به دستگاه گوارش نزدیک است. با بزرگ شدن آن، کم کم به روده‌ها و معده فشار می‌آورد و کمی آنها را به جلو هل می‌دهد.

از طرفی، زمانی که یک زن باردار می‌شود، تغییرات هورمونی زیادی در بدن او ایجاد می‌شود که می‌تواند برهم زننده‌ی الگوی اجابت مزاج همیشگی او باشد. مثلا پروژسترون در دوران بارداری افزایش پیدا می‌کند. این هورمون باعث ریلکس شدن ماهیچه‌ها می‌شود و کمی آنها را تنبل می‌کند. لوله‌ی گوارش هم از ماهیچه ساخته‌شده‌است. پس این ماهیچه‌ها کمی تنبل می‌شوند و ممکن است که حرکات روده کاهش پیدا کند و به یبوست مبتلا شوید.

همچنین ممکن است که برخی از خانم‌ها به استفراغ و تهوع دچار شوند که از علائم گوارشی است. یکی دیگر از مشکلاتی که در دوران بارداری با آن مواجه می‌شوند، سوزش معده و یا سوزش سردل است. سوزش سر دل ناشی از هورمون‌هایی که در بارداری زیاد و کم می‌شوند و بزرگ شدن رحم است.

به نقل از nhs، علائم سوزش معده (سوزش سر دل یا سوء هاضمه) که در بارداری آنها را تجربه می‌کنید شامل موارد زیر هستند؛

• ممکن است که مادر باردار احساس کند که معده‌اش می‌سوزد و یا دچار درد در قفسه‌ی سینه شده‌است.
• گاهی مادر باردار احساس پری معده می‌کند و یا حس می‌کند که دچار نفخ شده‌است.
• مادر باردار ممکن است علائمی مانند آروغ زدن و یا ترش کردن داشته‌باشد.
• گاهی تهوع دارد.
• ممکن است که غذا را استفراغ کند.

سوزش سر دل بعد از غذا خوردن

یکی از اصلی‌ترین مواردی که می‌تواند سوزش معده و سوزش سر دل را ایجاد کند، خوردن مقدار زیادی مواد غذایی در یک وعده و یا خوردن غذاهای چرب است. اگر قبل از به خواب رفتن یک برگر چرب و چیلی میل کنید و بعد بلافاصله به خواب بروید، شعله‌های سوزش معده و سوزش سر دل در شما روشن خواهدشد. اما چطور این موارد می‌توانند سوزش معده را تحریک کنند؟

به نقل از webmd، سه مورد زیر، اصلی‌ترین علت‌های ایجاد سوزش سرد دل هستند؛

• غذاهای چرب
• وعده‌ی غذایی حجیم و سنگین
• خوردن غذا قبل از به خواب رفتن

از میان علت‌های بالا یکی از اصلی‌ترین علت‌ها خوردن غذاهای حجیم است. هنگامی که معده بیش از اندازه یا به اندازه‌ی زیاد باز می‌شود و کشیده‌می‌شود، شما احساس پر بودن می‌کنید. هنگامی که معده کشیده‌می‌شود و یا باد می‌کند، به حلقه‌ای که معده را در جای خود نگه می‌دارد تا محتویات آن باز نگردد و اسید به مسیر اشتباهی نرود، فشار وارد می‌شود و کمی باز می‌شود. این حالت باعث برگشت اسید به داخل لوله‌ی گوارش می‌شود و معمولا مری شما دچار سوزش می‌شود.

همچنین اگر به سوزش سر دل مبتلا هستید و رفلاکس معده دارید، از خوردن مواد غذایی چرب به طور جدی پرهیز کنید. خوردن این مواد غذایی می‌تواند باعث روشن شدن یک آتش درون معده‌ی شما شود. پس با خیال آسوده‌تری به همبرگرهای چرب و فست فود نه بگویید.

برخی از مواد غذایی که خوردن آنها می‌تواند تحریک کننده‌ی سوزش معده و شروع کننده‌ی سوزش سر دل باشد شامل موارد زیر هستند؛

• الکل، به خصوص شراب قرمز
• غذاهای تند و موادی مانند فلفل، سیر، پیاز خام و فلفل سیاه
• شکلات
• مواد غذایی اسیدی مانند لیمو، پرتقال و آب آنها
• نوشیدنی‌هایی که حاوی کافئین هستند مانند قهوه و سودا
• گوجه فرنگی

درد قفسه سينه و سوزش سر دل

سوزش سر دل با دردی در قفسه‌ی سینه و درست در پشت استخوان پستان احساس می‌شود. درد معمولا بعد از خوردن افزایش پیدا می‌کند. بنابراین سوزش سر دل با احساس سوزش در قفسه‌ی سینه احساس می‌شود.

از آنجایی که درد قفسه‌ی سینه تنها نشان‌دهنده‌ی سوزش سر دل نیست و می‌تواند علامت دیگری هم باشد، باید بیشتر با این علامت آشنا شوید. جالب است بدانید که درد قفسه‌ی سینه ممکن است که نشان‌دهنده‌ی شروع حمله‌ی قلبی و سکته باشد. اگر درد قفسه‌ی سینه همراه با درد در بازو و یا فک باشد، باید آن را بیشتر بررسی کنید. به هیچ عنوان نباید تنها به درمان‌های خانگی بسنده کنید. 

درمان سوزش معده چیست؟

در صورت ابتلا به سوزش سر دل درمان‌های خانگی متعدد و اصلاح شیوه‌ی زندگی می‌تواند به کاهش علائم شما کمک کند.تغییر شیوه‌ی زندگی، مانند حفظ وزن در محدوده‌ی نرمال، می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
جهت پیشگیری از آن نکات زیر را به یاد داشته باشید:

• از غذا یا فعالیت‌هایی که باعث این علامت می‌شود، اجتناب کنید.
• استفاده از قرص‌های جویدنی آنتی اسید قبل از وعده‌های غذایی
• استفاده از مواد غذایی زنجبیل دار یا چای زنجبیل می‌تواند کمک کننده باشد که می‌توان از فروشگاه تهیه کرد.
• اصلاح شیوه‌ی نادرست زندگی و اجتناب از مصرف الکل، تنباکو، شکلات، کافئین
• از خوردن غذا قبل از خواب اجتناب کنید و حداقل ۴ ساعت قبل از خواب چیزی نخورید.
• جایگزینی وعده‌های غذایی کم حجم تر و متعدد به جای دو یا سه وعده‌ی غذایی حجیم، اثر بهتری بر سیستم گوارش دارد.
• اجتناب از مصرف مواد غذایی که موجب آن می‌شوند، مانند: نوشیدنی‌های گازدار، مرکبات، گوجه فرنگی، نعنای کوهی تند، غذاهای سرخ کردنی

در صورت استفاده از نکات بالا و بهتر نشدن علائم، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ابتدا سوالاتی راجب به علائم و سابقه‌ی پزشکی از شما خواهد پرسید و برای پیدا کردن علت سوزش آزمایشاتی انجام می‌دهد.آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• عکس رادیوگرافی از معده یا شکم
• اندوسکوپی جهت بررسی زخم یا تحریکات مری و معده،در اندوسکوپی یک لوله‌ی کوچک مجهز به دوربین از سمت گلو به معده فرستاده می‌شود.
• آزمایش سنجش میزان PH، که میزان سطح اسید مری در این آزمایش سنجیده می‌شود.

پزشک پس از یافتن علت سوزش و انتخاب درمان باعث کاهش یا از بین رفتن علائم می‌شود.

داروهای مورد استفاده در سوزش سر دل شامل آنتی اسیدها، آنتاگونیست‌های گیرنده‌ی H2 که باعث کاهش ترشح اسید معده می‌شوند، مانند زانتاک و پپسید، مهارکننده‌های پمپ سدیم که باعث توقف تولید اسید می‌شوند، مانند پریلوسک، پریواسید، پروتونیکس و نکسیوم هستند.

اگر چه این داروها کمک کننده هستند، اما عوارض جانبی دارند. آنتی اسیدها می‌توانند باعث یبوست یا اسهال شوند. جهت پیشگیری از هر گونه تداخل دارویی، قبل از استفاده از دیگر دارو‌ها حتما با پزشک خود مشورت کنید.

درمان خانگی سوزش سر دل

اگر سوزش سردل شدید نباشد و با آن به طور روتین و در همه‌ی مواقع مواجه نشوید، می‌توانید برای درمان آن از روش‌های خانگی و تغییر سبک زندگی کمک بگیرید. اما اگر سوزش سردل شدید باشد و همیشه با آن مواجه شوید، بهتر است که حتما به متخصص گوارش مراجعه کنید. زیرا با اینکه سوزش سردل چندان خطرناک نیست اما سوزش معده می‌تواند خطراتی برای شما داشته‌باشد و به مرور زمان باعث ایجاد مشکلات جدی‌تر شود. البته که سوزش سر دل اگر با سوزش معده همراه باشید، باید آن را از جهت داشتن زخم معده بررسی کنید.

برخی از راه‌های درمان خانگی برای بهبود سوزش سردل شامل موارد زیر هستند؛

• موز رسیده می‌تواند یک ماده‌ی غذایی مناسب برای سوزش سردل باشد.
• آدامس‌های بدون قند بجوید.
• سعی کنید که رژیم غذایی نسبتا مشخصی داشته‌باشید و از خوردن مواد غذایی آسیب رسان و تحریک کننده مانند مواد غذایی چرب تا حد امکان خودداری کنید.
• از تند تند غذا خوردن و یا خوردن مواد غذایی زیاد بپرهیزید.
• قبل از ورزش کردن و قبل از خواب از خوردن مواد غذایی پرهیز کنید.
• لباس‌های گشاد و راحت بپوشید.
• حالت خواب مناسبی داشته‌باشید و کمی زیر سر خود را بلند کنید.
• سیگار کشیدن را کنار بگذارید.
• استرس خود را کاهش دهید و سعی کنید که بیشتر مدیتیشن کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

بیشتر افراد گاهی دچار سوزش سر دل می‌شوند.با این وجود اگر بیش از دوبار در هفته سوزش سر دل داشتید یا سوزش شما به دارو جواب نداد، چون ممکن است نشانه‌ی یک مشکل جدی باشد، باید به متخصص داخلی مراجعه کنید.

سوزش سر دل اغلب همراه با سایر بیماری‌های گوارشی، مانند زخم‌ها،زخم‌های موجود در مری و معده یا رفلاکس معدی-مروی رخ می‌دهد.

در موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

• اختلال بلع
• بلع دردناک
• مدفوع سیاه یا تیره رنگ یا خونی
• تنگی نفس
• دردی که از پشت به شانه‌ها کشیده شود
• سرگیجه
• سبک سری
• تعریق همزمان با درد قفسه‌ی سینه
• استفراغ و حالت تهوع پایدار
• کاهش وزن به دلیل کاهش اشتها یا مشکل در بلع

سوزش سر دل و سکته‌ی قلبی ربطی به هم ندارند، با این حال، به دلیل شباهت در علائم، بسیاری از مردم سوزش سر دل را با سکته‌ی قلبی اشتباه می‌گیرند.

اگر علائم زیر را داشتید باید به سکته شک کنید:

• درد شدید و سنگینی قفسه سینه
• مشکل در تنفس
• درد در فک و بازو

منبع: doctoreto.com