امکان ذخیره سازی سلول‌های بنیادی ریشه دندان عقل و شیری

به گزارش خبرنگار مهر، مرتضی ضرابی امروز در نشست خبری که به مناسبت روز جهانی خون بند ناف برگزار شد، عنوان کرد: اختصاص یک روز به نام «خون بند ناف» نشان دهنده اهمیت موضوع است که به عنوان زباله دور انداخته نشود.

رئیس بانک خون بند ناف افزود: خون بند ناف سرشار از سلول بنیادی است که می‌تواند بسیاری از بیماری‌ها را درمان کند که راه درمانی ندارند.

وی با بیان اینکه خون بند ناف ۸۰ تا ۲۰۰ میلی لیتر است که می‌تواند به هنگام زایمان در فرصت ۵ تا ۷ دقیقه‌ای جمع آوری شود، تأکید کرد: این نمونه‌ها بعد از جمع آوری به بانک خون بند ناف منتقل و در تانک‌های آبی نیتروژن مایع نگهداری می‌شود.

رئیس بانک خون بند ناف ادامه داد: در زمان نگهداری نمونه‌های خون بند ناف، سلول‌های این نمونه‌ها جداسازی شده و در دمای منفی ۱۹۶ درجه نگهداری خواهند شد.

ضرابی با بیان اینکه نمونه‌های بانک خون بند ناف در بخش عمومی و خصوصی نگهداری می‌شوند، خاطرنشان کرد: در حال حاضر در بانک عمومی ۵ هزار و صد نمونه و در بانک خصوصی ۸۱ هزار نمونه خون بند ناف ذخیره شده است؛ در واقع این بانک خون یک بانک هیبرید محسوب می‌شود.

به گفته وی بانک خون بند ناف ۴۵ دفتر نمایندگی در استان‌ها دارد که هر یک از آنها می‌توانند نمونه‌های ارسال شده را به صورت مجزا در بانک عمومی و خصوصی ذخیره سازی کنند.

رئیس بانک خون بند ناف با تأکید بر اینکه بانک خون بند ناف رویان بزرگترین بانک در کشورهای آسیای غربی محسوب می‌شود، اظهار داشت: در حال حاضر استان‌های خراسان رضوی، اصفهان، خوزستان، فارس، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کرمان، همدان، البرز و کرمانشاه جزو استان‌هایی هستند که بیشترین نمونه‌های خون بند ناف را ذخیره سازی کرده اند.

ضرابی با اشاره به درصد ذخیره سازی نمونه‌های خون بند ناف از نظر جنسیتی گفت: به صورت کلی ۵۵ درصد این نمونه‌ها مربوط به نوزادان پسر و ۴۵ درصد مربوط به نوزادان دختر است؛ همچنین ۱۷ درصد نمونه‌های ذخیره شده حاصل زایمان طبیعی و ۸۳ درصد حاصل زایمان سزارین هستند.

وی با اشاره به کاربرد سلول‌های بنیادی خون بند ناف، گفت: با استفاده از سلول‌های بنیادی خون بند ناف می‌توان بیش از ۸۰ بیماری خونی و غیرخونی را درمان کرد. در حال حاضر بیشترین کاربرد در درمان بیماری‌های خونی شامل تالاسمی، انواع سرطان خون، بیماری‌های نقص ایمنی و کم خونی‌های مادرزادی است.

رئیس بانک خون بند ناف در خصوص پیوندهای انجام شده با استفاده از نمونه‌های خون بند ناف اظهار داشت: ۳۱ بیمار در حوزه بیماری‌های خونی (تالاسمی، سرطان خونی، نقص ایمنی، آنمی آپلاستیک)، ۵۵ بیمار فلج مغزی و ۵ بیمار اتیسم با سلول‌های بنیادی خون بند ناف درمان شده اند.

ضرابی تصریح کرد: انجام بیش از ۴۰۰ کارآزمایی بالینی در دنیا برای بیماری‌های اطفال و بالغین با سلول‌های بنیادی خون بند ناف در حال انجام است. این بیماری‌ها شامل فلج مغزی، اتیسم، ناهنجاری‌های قلبی نوزادان، اس ام ای، آسفکسی، دیابت، سکته مغزی، آلزایمر، ام اس، پارکینسون، آرتروز، صدمات نخاعی، آرتریت روماتوئید، آنفارکتوس قلبی می‌شود.

وی گفت: همچنین کارآزمایی های بالینی برای بیماری فلج مغزی (شروع فاز ۳ در سال ۱۴۰۱)، بیماری اتیسم، بیماری آرتروز و ای ال اس (شروع در ۱۴۰۱) در کشور ما در حال انجام است.

ذخیره سازی سلول‌های بنیادی ریشه دندان شیری و عقل

رئیس بانک خون بند ناف افزود: یکی دیگر از منابع سلول بنیادی که طی سالهای گذشته مورد توجه قرار گرفته، دندان‌های شیری یا عقل است. این نمونه‌ها قدرت تکثیر خوبی دارند و قابلیت ذخیره سازی خواهند داشت.

ضرابی با بیان اینکه اما تفاوت سلول‌های بنیادی موجود در بافت دندان عقل و شیری با خون بند ناف زیاد است، گفت: میزان سلول‌های ذخیره شده در خون بند ناف خیلی بیشتر از دندان عقل و شیری است.

وی ادامه داد: ما تلاش می‌کنیم تا پایان سال خدمات مربوط به ذخیره سازی سلول‌های بنیادی شیری و عقل را فراهم کنیم.

رئیس بانک خون بند ناف گفت: بیش از ۴ الی ۵ میلیارد هزینه نگهداری خون بند ناف به صورت سالانه نیاز است از این رو باید از منابع پایداری برای تقویت بانک استفاده کنیم.

دستاوردهای محققان کشور در زمینه خون بند ناف

رئیس بانک خون بند ناف با بیان اینکه محققان این بانک خون با همکاری شرکت‌های دانش بنیان موفق شدند اولین نمونه مخزن نگهداری ازت مایع را طراحی کنند، خاطرنشان کرد: حجم مخزن این تانک ۱۸۰۰ لیتر است که برای نگهداری محصولات بیولوژیک در دمای منفی ۱۹۶ درجه سانتیگراد ساخته شده است.

به گفته وی این دستگاه علاوه بر بانک خون بند ناف در صنایع دارویی، بهداشتی، غذایی، پزشکی و آزمایشگاهی کاربرد دارد.

ضرابی با اشاره به یکی دیگر از محصولات مورد نیاز بانک خون بند ناف که با همکاری شرکت‌های دانش بنیان ساخته شده، اظهار داشت: زخم پوش یا پانسمان زیستی مشتق از پرده جنینی یکی دیگر از محصولات تولید شده توسط محققان کشور است که برای زخم‌های حاد و مزمن، سوختگی‌ها، زخم پای دیابتی، جراحی‌های قرنیه و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی خاطرنشان کرد: این پانسمان سرشار از پروتئین و فاکتور رشد برای ترمیم و بازسازی بافت است.

رئیس بانک خون بند ناف با بیان اینکه بانک بافت بند ناف نیز از دیگر دستاوردهای محققان در بانک خون بند ناف است، تصریح کرد: این بانک منبع غنی از سلول‌های بنیادی مزانشیم است که در سلول‌های درمانی برای بیماری‌های غیرخونی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ در این بانک بدون نیاز به تطابق ژنتیکی می‌توان نمونه‌ها را به همراه خون بند ناف ذخیره سازی کرد.

وی افزود: از دیگر دستاوردهای محققان کشور با همکاری بانک خون بند ناف می‌توان به سرم خون بند ناف اشاره کرد که مشتق از خون بند ناف انسانی بوده و کاربردهای تحقیقاتی و درمانی دارد.

به گفته وی این سرم ایمن تر از نمونه حیوانی بوده و قابلیت بهینه سازی شرایط کشت سلول جهت سلول درمانی دارد.

ضرابی بیان کرد: یکی دیگر از محصولات تولید شده کنترل هوشمند زنجیره تأمین سرما است که نمونه‌های خون بند ناف و محصولات بیولوژیکی که حساس به دما هستند، در زمان انتقال از بیمارستان به بانک خون بند ناف در آن نگهداری می‌شوند. این سامانه طراحی شده شرایط انتقال را فراهم کرده تا محصولات بیولوژیک به صورت سالم به بانک خون بند ناف انتقال یابند.

رئیس بانک خون بند ناف گفت: قرار است در روز چهارشنبه ۲۶ آبان ماه طی مراسمی از این دستاوردها رونمایی شده و از متخصصان پیوند سلول‌های بنیادی تقدیر به عمل آید.