طرح چند نکته مهم درباره عبارت «موسیقی نواحی»/ لطفا بیشتر دقت کنیم

به گزارش خبرنگار مهر، هفتمین نشست پژوهشی پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، با برگزاری ۲ نشست «بررسی گونه‌های آوازی مقام بیات در حوزه فرهنگی زاگرس و تورس کردستان‌های ایران، عراق و ترکیه» با سخنرانی ناصر بهرام بیگی و «ترمینولوژی موسیقایی در اقوام» با سخنرانی محمد علی مرآتی پنجشنبه بیست و ششم آبان، با حضور تعدادی پژوهشگران و صاحب نظران موسیقی از جمله رضا مهدوی، هوشنگ جاوید، احمد صدری، دامون شش بلوکی، صادق چراغی، پیمان بزرگ نیا در گرگان برگزار شد.

ناصر بهرام بیگی عضو کارگروه موسیقی شناسی دانشگاه کردستان و دبیر اجرایی ۲ دوره جشنواره نرمه نای نوازی که با موضوع «بررسی گونه‌های آوازی مقام بیات در حوزه فرهنگی زاگرس و تورس کردستان‌های ایران، عراق وترکیه» سخنرانی کرد، ضمن ارائه توضیحاتی درباره ۲ حوزه جغرافیایی زاگرس وتورس به ارائه نقطه نظرات خود درباره گونه‌های مختلف خوانش آواز در مناطق یاد شده پرداخت.

محمد علی مرآتی مدرس دانشگاه و دبیر پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران نیز در بخش نشست «ترمینولوژی موسیقایی در اقوام» توضیح داد: به زعم بنده در واژه‌شناسی موسیقی یک‌جور بهم ریختگی وجود دارد. این را بر مبنای تجربه ۳۵ ساله‌ام در حوزه موسیقی عرض می‌کنم. بخشی از این بهم‌ریختگی ظهور واژه‌هایی است که از غرب وارد ایران شدند و در یک روند طولانی میان مردم جا افتاده و پذیرفته شده‌اند. از آنجایی که بعضی واژه‌ها به طور کامل ترجمه نمی‌شوند، با زبان اصلی تلفظ می‌شوند و حالا هم مردم نیستند که آن را اصلاح کنند. گاهی حتی یک‌غرب‌زدگی در انتخاب واژه داریم.

دبیر پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران ادامه داد: اعتقادم بر این است که دانش مثل یک دایره المعارف می‌ماند و هر واژه‌ای که مطرح می‌شود بر گرفته از فرهنگ معنایی متفاوتی است. هر واژه‌ای علاوه بر ساختمان دارای شان نزول نیز هست.

مرآتی که سخنرانی خود را با تکیه بر واژه‌شناسی قرار داده بود، ادامه داد: بنده به شخص با انتخاب واژه «نواحی» برای این جشنوارهموافق نبودم. اگرچه ما حوزه‌های مختلف موسیقی داریم که بر مبنای موسیقی تنوع موسیقی اقوام اطلاق شده است. در هر صورت دراین باره اجماع شده و در دوره‌های مختلف از این واژه استفاده شده است. یکی از این نمونه‌های چالش برانگیز استفاده از واژه «محلی» است که وزارت علوم این واژه را در واحدهای درسی همدر نظر گرفته است و این باعث می‌شود، دانشجو در بدو ورود به دانشگاه دچار سردرگمی شوند.

مرآتی همچنین درباره واژه‌شناسی واژه «موسیقی» نیز اظهار کرد: بنده درباره واژه موسیقی نیز احساس گنگی دارم. موسیقی یک واژه نام‌آشنا اما گنگ است. موسیقی در واقع از سه رکن تشکیل می‌شود که شامل صوت، نظام ریتمیک و محتوای انسان‌شناسانه است. خیلی وقت‌ها می‌شنوم که برخی از واژه «موسیقی علمی» استفاده می‌کنند که در واقع چیزی شبیه واژه مقام که می‌خواهد به موسیقیاقوام پرستیژ بدهد، است.

وی در همین باره توضیح داد: واژه موسیقی علمی از طرف موسیقی‌دانانی اطلاق شد که در غرب تحصیل می‌کردند و می‌خواستندپرستیژی به موسیقی بدهند. اما باید تاکید کنم که موسیقی علم نیست؛ بلکه یک سیستم است.