یک کارشناس: روزانه ۲۸ میلیون مترمکعب از تولید گاز عسلویه کم می‌شود

در حالی که شرکت ملی گاز ایران نسبت به افزایش ۶ درصدی مصرف گاز در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ هشدار داده است، گزارش‌ها نشان می‌دهد تولید گاز در مهمترین مراکز تولید کشور رو به کاهش است.

هاشم اورعی، استاد دانشگاه صنعتی شریف در گفتگو با خبرگزاری ایلنا، پیرامون خطر کاهش تولید گاز را به صدا گفته است: «روزانه ۲۸ میلیون مترمکعب از تولید گاز عسلویه کم می شود.» و «کار را به جایی رسانده‌ایم که امکان حفظ تولید را هم نداریم.»

به گفته این استاد دانشگاه از آنجا که ۷۵ درصد انرژی مصرفی ایران از طریق گاز تامین می‌شود «نه تنها در بخش انرژی وابستگی داریم؛ بلکه در بخش برق هم تکیه ما به گاز بسیار زیاد است.»

بحران تولید و مصرف گاز در ایران در حالی است که پایگاه «داده‌‌های باز ایران» چندی پیش در گزارشی تحقیقی به بررسی عدم شفافیت در اعلام درآمدهای حاصل از فروش گاز مایع ایران پرداخت.

بر اساس این گزارش، مالک شریعتی نیاسر، نماینده مجلس و عضو کمیسیون انرژی مجلس، چندی پیش در سخنرانی خود در انجمن مهندسی شیمی ایران از عدم پاسخگویی درباره فروش گاز مایع در ایران انتقاد کرد. او گلایه کرد که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، نمی‌داند که درآمد حاصل از فروش روزانه چهار هزار تن گاز مایع به کجا می‌رود. آقای شریعتی همچنین در انتقاد از شرکت ملی گاز ایران گفت این شرکت درآمد حاصل از فروش گاز مایع خود را «شفاف» اعلام نمی‌کند.

گاز مایع، سوختی است که معمولا مخلوطی از پروپان و بوتان است. این سوخت در ایران به طور عمومی از پالایش و فرآوری گاز طبیعی، قبل از قرار گرفتن در خطوط لوله گاز که تحت کنترل شرکت ملی گاز ایران است، ساخته می‌شود. همچنین سبک‌ترین فرآورده فرآیند پالایش نفت خام، گاز مایع است. این فرآیند در ایران تحت کنترل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است. گاز مایع یک کالای مهم جهانی است با کاربردهای متعدد، از پخت و پز گرفته تا سوخت خودروهای گازسوز و انرژی کارخانه های پتروشیمی.

پایگاه «داده‌‌های باز ایران» به نقل از این نماینده مجلس می‌نویسد ایران سالانه حدود ۱۲ میلیون تن گاز مایع تولید می‌کند که ۵۵ درصد آن به مصرف داخلی می‌رسد، و ۴۵ درصد دیگر صادر می‌شود. این ارقام با برآورد اِس اَند پی گلوبال مبنی بر این که ایران سالانه حدود ۶ میلیون تن گاز مایع، عمدتا به چین صادر می‌کند، مطابقت دارد.

در سال گذشته، قیمت گاز مایع پیوسته در حال افزایش بوده است. نمودار زیر افزایش چشمگیر قیمت گاز مایع در خاورمیانه را در یکسال گذشته نشان می‌دهد. قیمت این فرآورده، در فروردین ۱۴۰۱ تقریبا دو برابر قیمت آن در اردیبهشت ۱۴۰۰ بوده است.

میانگین قیمت یک تن گاز مایع در خاورمیانه از دی ماه ۱۴۰۰ تا فروردین ماه امسال، ۸۷۷ دلار بوده است. این بدان معناست که درآمد حاصل از فروش ۶ میلیون تن گاز مایع برای ایران باید حدود ۵.۳ میلیارد دلار باشد. ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا به خریداران تخفیف می‌دهد.

پایگاه داده‌های باز ایران نوشته است با فرض این که این تخفیف، ۵۰ دلار در هر تن است، ایران باید حدود ۴.۹ میلیارد دلار در سال درآمد کسب کند. با نرخ ارز فعلی، این مبلغ حدود ۱۷۳ هزار میلیارد تومان است. اما مشخص نیست که مردم از این افزایش قیمت چه سودی می‌برند. حتی هیچ یک از نمایندگان مجلس هم مطمئن نیستند که درآمد حاصل از فروش گاز مایع به کجا می‌رود.