شجاعی‌زند: اعتراضات امکان تداوم ندارد

به گزارش خبرنگار مهر، نشست راه گفتگو با موضوع (نقش دانشگاه و دانشجویان در تحولات اخیر اجتماعی) صبح امروز یکشنبه ۲۹ آبان با حضور علیرضا شجاعی زند استاد جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس و حمیدرضا جلایی پور استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران در مؤسسه روزنامه اطلاعات برگزار شد.

جلایی پور در ابتدای این نشست گفت: در دهه ۹۰ گفته شد که محیط‌های دانشجویی آرام شده است اما در دو ماه گذشته شاهد اعتراضات دانشجویی هستیم؛ اما اعتراضات همیشه به راحتی شکل نمی‌گیرد و باید چگونگی شکل گیری آن بررسی شود چراکه برای درک اعتراضات دانشجویی نباید به دنبال آن در دانشگاه باشیم بلکه باید در دل جامعه به دنبال دلیل باشیم.

وی افزود: در حال حاضر تمام فضای جامعه به خصوص خانواده‌ها درگیر فضای دانشگاهی است. علت اینکه این فضای اعتراضی در حال دیده شدن است این است که «جنبش‌» های پیش رونده آرامی داشتیم که با مرگ مرحومه مهسا امینی شدت گرفتند؛ اما مسئله مهم این است که جنبش شورش نیست و حساب شده و به دنبال اهداف مهم است در حالی که اهداف این جنبش مشخص نیست و به نوعی جنبش جدید اجتماعی است.

این‌جامعه شناس گفت: در ادبیات جامعه شناسی هم تئوری‌های زیادی وجود دارد عده‌ای در این اعتراضات به دنبال مطالبات مهمی هستند اما به نظر من وارد وضعیت «انقلاب» نشدیم به این دلیل که اولین وضعیت ورود به فضای انقلابی پوشالی بودن نظامی است در حالی که جمهوری اسلامی پوشالی نیست بلکه بسیج گراست و می‌تواند بخشی از مردم را بسیج کند.

جلایی‌پور افزود: در این وضعیت اپوزیسیون برای افراد معترض بسیار جدی است و به آن اعتماد می‌کنند؛ در شرایطی که چندین سال است که اعتراضات صنفی، جنبش‌های دانشجویی فعال بودند و متأسفانه در برابر این اعتراضات حکومت به عنوان بزرگترین منبع کشور به دنبال مهندسی از بالا و یکطرفه است و کاری هم به معترضان ندارد اما باید گفت به میزان انحصاری‌تر شدن حکومت جامعه اعتراضی تر می‌شود از طرفی سیاست خارجی نیز از این فرصت برای دشمن سازی استفاده می‌کند.

این جامعه‌شناس در پایان گفت: در حال حاضر، جریان دوقطبی بسیار زیادی در جامعه شکل گرفته است. این وضعیت نگران کننده است. چراکه کشور را با ضعف مواجهه می‌کند و همانطور که در دهه ۹۰ ایران به سمت فقر رفت در این دهه به سمت فقر و نا امنی در حال حرکتیم.

جریان «اعتراضات» امکان تداوم ندارد

شجاعی‌زند نیز در ادامه این نشست گفت: در دوره‌ای به سر می بریم که افراد کمتر به دنبال واقعیت هستند و به نظر می‌رسد ایده آلیست ها بازی را از مدرن‌ها برده‌اند. در حال حاضر جمهوری اسلامی در جنگ با احزاب به سر می‌برد و از طرفی هم درگیر جنگ هیبریدی است؛ این پدیده مربوط به یک پدیده جهانی است که در کشورهایی مانند عراق و لبنان می‌توان مشابه آن را دید.

وی افزود: این پدیده‌ها ماهیت طبقاتی ندارد چراکه جایگاهی در نظام تولید ندارد و باید در ساز و کار زندگی مصرفی آن را دنبال کرد همچنین ماهیت فکری و گفتمانی نیز ندارد و این ظرفیت اساساً در آن وجود ندارد.

این جامعه شناس گفت: خاستگاه چنین پدیده‌ای مدرنیسم، سکولاریسم و لیبرالیسم است غرب و مدرنیته هم زمینه شکل گیری آن را فراهم کردند و بیشتر شبیه پست مدرنیسم است اما معتقدم اساساً درکی که ما از شعار «زن، زندگی، آزادی» داریم با افرادی که آن را سر می‌دهند متفاوت است.

شجاعی زند گفت: جریان «اعتراضات» امکان تداوم و دوام ندارد و استعداد زیادی برای راهبری میدان دارد. اما هنوز رهبر اصلی این‌جریان ظهور پیدا نکرده است.

وی با اشاره به اینکه نباید نقش دست‌های خارجی هم دراین مسئله نادیده گرفته شود افزود: نقش خارجی در این ماجرا نقش فضای مجازی است که در ایران نیستند بنابراین اینکه بگوییم جنبش‌های مختلف در این مسئله تأثیر دارند کار تحلیل را سخت می‌کند آن هم زمانی که ما درگیر یک منازعه با گفتمان مدرن جهانی هستیم.

شجاعی زند گفت: رخدادهایی از این دست برای جمهوری اسلامی به مراتب بیشتر از سایر کشورها بوده است اما به دلیل بهره مندی از نظام سیاسی قدرتمندی که دارد به نتیجه نمی‌رسد چراکه بدنه اجتماعی این نظام قوی است و قدرت بسیج گری یک نظام چیزی نیست که نادیده گرفته شود. باید گفت اگر ۳۰ درصد از یک جامعه طرفدار جدی نظام سیاسی باشد امکان انقلاب وجود ندارد.